Kumøkk

Kumøkk er avføringa frå storfe som kyr og bøflar, ein mineralrik masse av ufordøyd plantemateriale som kan vera grønleg til svartfarga, men vanlegast brunleg.

Møkka blir brukt over heile verda som gjødsel, men kan også brukast som energikjelde, byggemateriale, innan medisin og religion. I tempererte land som Noreg er møkka gjerne kjent som ei fuktig kuruke eller kukake, og sett på som illeluktande og ekkel, men i varmare land vil kumøkka raskt tørka, slik at ho lettare kan brukast til ei rekke ting.

Kumøkk
Fersk kuruke.
Foto: Richard Bartz
Kumøkk
«Kaker» av kumøkk til tørk i Panjab.

Bruk

Kraft

Møkka kan vera ein viktig energikjelde. Kumøkk og bøffelmøkk er blitt brukt som brensel i uminnelege tider, mellom anna i India og på dei amerikanske Great Plains. I moderne tid har ein også teke i bruk møkka som biobrensel ved at ein vinn ut biogass, som metan og dinitrogenoksid, frå henne.

Byggemateriale

Kumøkk 
Masaihus laga av mellom anna kumøkk.
Kumøkk 
Jordgolv i India dekt med eit lag kumøkk. Oppå dette er det teikna ein rangoli.

Kumøkk kan brukast til å bygga hus av, noko mellom anna masaiar gjer. I India er det vanleg å stryka eit lag uttynna kumøkk over veggar eller jordgolv. Dette vil verka avvisande mot insekt. I kaldare område fungerer kumøkk som eit varmeisolerande materiale.

Medisin

Møkka har også bruksområde innan medisin. Ho har antiseptiske eigenskapar, og kan smørast på hud og sår.

I India har ein tradisjonelt behandla såret etter navlestrengen med kumøkk, men dette kan føra til infeksjonar.

Kumøkk i kulturen

Religion

Innan hinduismen blir oske av brent kumøkk brukt som eit heilag pulver som ein lagar pannemerke med.

Folketru

Ein gammal skotsk skikk var å ta litt kumøkk i munnen til ein nyfødd kalv. Dette skulle verna han mot trolldom, eller kunne verna mjølka.

Språk

«Bullshit» ('okseskit'), eller forkortinga «bull», er eit engelsk omgrep som viser til tullprat. På siouxspråk, særleg lakota, kan også ordet for bøffelmøkk og kumøkk, «nik-nik», visa til løgner eller løftebrot.

Kjelder

Fotnotar

Sjå òg

Tags:

Kumøkk BrukKumøkk i kulturenKumøkk KjelderKumøkk Sjå ògKumøkkAvføringBrunEnergikjeldeGjødselKyrMineralStorfe

🔥 Trending searches on Wiki Nynorsk:

Stein EriksenTutankhamonEmma WatsonAustralopithecusWiki CommonsTilsynelatande storleiksklasseKokosmakronHannoverEinatJomfru MariaAntiqueKvenerMuldyrStore norske leksikonApplausHenry David ThoreauFilmserien Harry PotterFilmen EllingSergej SjojguHumler2019GammeFylkesveg 751A4Harry PotterSkottlandFilmen Land og fridomAegisChristianiaSeladonPave Johannes Paul IDei sameinte arabiske emirataKarl XII av SverigeLønnUsbekistanListe over primtalAluminiumMesopotamiaNazistDickey BettsBengaltigerAustraliaKónitsaJohann Sebastian BachMS-DOSJerry DouglasPalermoStar Wars1300-taletLavaFreaks of Nature av KansasAftonbladetKrøllalfaBodhisattvaVegard UlvangMarius ThingvaldBuskerud fylkeSunnhordlandsdialektThe Big Bang TheoryEukaryotarThomas A. DorseySola kommuneVM i friidrett 2019SirkelEli Kari GjengedalMesonDet nederlandske koloniriketTromsø kommuneRingdrottenNasjonalinstrumentBjörn SkifsNicolette LarsonThorleif HaugBobby Bare🡆 More