Tennistoernooi Wimbledon: Grandslamtoernooi in Londen

Wimbledon is een van de vier grandslamtoernooien en wordt beschouwd als het meest prestigieuze tennistoernooi ter wereld. Het is ook het grootste grastennistoernooi en een van de weinige tennistoernooien die spelers verplichten witte kleding te dragen.

Wimbledon Championships
Het Centre Court
Officiële naam	The Championships, Wimbledon
Stad, land	Londen, Verenigd Koninkrijk
Locatie	All England Lawn Tennis and Croquet Club Worple Road (1877-1921) Church Road (1922-heden)
Centercourt	Centre Court (14.974 zitplaatsen)
Auspiciën	ITF
Categorie	grandslamtoernooi
Deelnemers	128 enkel / 64 dubbel
Ondergrond	gras, buiten
Periode	juni, juli
Jaargangen	vanaf 1877
Website	www.wimbledon.org
Grandslamtoernooien
Australian Open Roland Garros Wimbledon US Open
Portaal    Tennis

Het jaarlijks terugkerende grandslamtoernooi, dat voor het eerst in 1877 werd gespeeld, wordt gehouden op de All England Lawn Tennis and Croquet Club in de Londense buitenwijk Wimbledon. Wimbledon wordt, evenals de drie andere grandslamtoernooien, georganiseerd onder auspiciën van de International Tennis Federation. Aan het hoofdtoernooi doen 128 enkelspelers en 64 dubbelspelkoppels per geslacht mee. Ook zijn er 32 m/v-koppels in het gemengd dubbelspeltoernooi (t/m 2021 namen er 48 koppels deel).

De eerste Wimbledon (amateur)tenniskampioenschappen, gehouden in 1877, waren een geheel Engelse aangelegenheid. Het evenement heette toen de Lawn Tennis Championships en werd georganiseerd door de All England Lawn Tennis and Croquet Club. Er deden alleen mannen mee. Het toernooi werd gewonnen door Spencer Gore. In 1884 werden toernooien voor vrouwen en voor mannendubbelspel toegevoegd. De eerste winnaar van het vrouwenenkelspel was Maud Watson.

Rond 1900 had Wimbledon zich ontwikkeld tot een populair en volwaardig internationaal toernooi. In 1922 verhuisde het toernooi van Worple Road naar Church Road waar een nieuw tenniscomplex voor 14.000 toeschouwers was gebouwd, wat de groei en populariteit van het toernooi geweldig heeft bevorderd. (Coördinaten: )

De Amerikaanse May Sutton was in 1905 de eerste niet-Britse kampioene. Twee jaar later presteerde de Australiër Norman Brookes hetzelfde bij de mannen. Van 1937 tot en met 2012 was er geen Britse winnaar meer geweest bij de mannen, en sinds 1977 is dit ook niet meer bij de vrouwen gebeurd. Het meisjestoernooi werd wel in 1984 en 2008 gewonnen door de Britten. Andy Murray won bij de mannen in 2013, 77 jaar na de laatste Britse winnaar Fred Perry in 1936.

In 2007 werd het Hawk-Eyesysteem ingevoerd op het Centre Court en het Court No. 1 en sinds 2009 ook op Court No. 2.

Op 17 mei 2009 werd een lang gepland verschuifbaar dak voor het Centre Court gepresenteerd door middel van demowedstrijden tussen (oud-)spelers Andre Agassi, Steffi Graf, Kim Clijsters en Tim Henman. Op 29 juni 2009 werd het dak voor het eerst gesloten bij een officiële wedstrijd op The Championships om de wedstrijd tussen Dinara Safina en Amélie Mauresmo te kunnen afronden. Tien jaar later, in 2019, werd eenzelfde verschuifbaar dak gebouwd bij Court No. 1. Door deze voorziening op Centre Court en Court No.1 kunnen partijen ook worden afgespeeld bij de invallende duisternis, onder de verlichting van de verschuifbare daken.

In 2009 werd ook een nieuw Court No. 2 geopend. Daar kunnen nu 4.000 mensen in. Het oude Court Number Two (Het kerkhof van de kampioenen) werd hernoemd naar Court No. 3 dat op zijn beurt werd verbouwd en in 2011 heropend.

Al jaren is Wimbledon het omvangrijkste tennistoernooi op gras ter wereld met het hoogste prestige en prijzengeld: in 2014 een recordbedrag van £ 25 miljoen. Bovendien geeft het Britse karakter het Wimbledon-toernooi een apart tintje, zoals de strenge regel dat alle spelers in het wit gekleed moeten zijn.

In 2012 organiseerde Londen de Olympische Zomerspelen. Voor het onderdeel tennis werden de banen van Wimbledon gebruikt. Tijdens dit toernooi speelden spelers in de landskleuren en ging het verplichte wit niet op.

Op 1 april 2020 werd het toernooi van dat jaar afgelast wegens de coronapandemie. Dit was de eerste keer sinds de Tweede Wereldoorlog dat het toernooi werd afgelast. De organisatie van het toernooi had zich na de SARS-uitbraak van 2003 verzekerd voor de gevolgen van een pandemie, waardoor ze een grote uitkering van de verzekeringsmaatschappij kregen, zodat ze geen verlies leden door de afgelasting van het toernooi.

 

Prijzengeld

Wimbledon was het laatste grandslamtoernooi dat het prijzengeld voor mannen en vrouwen gelijktrok. Op het US Open gebeurde dit al in 1973. Het Australian Open volgde in 2001, Roland Garros en Wimbledon in 2007. Beide winnaars streken één miljoen euro op. Sommigen protesteerden daartegen, omdat mannen om drie gewonnen sets spelen en zo veel langer op de baan staan dan vrouwen, die om twee gewonnen sets spelen.

Tijdstip en duur

Het toernooi wordt gehouden eind juni/begin juli en duurt twee weken. Het toernooi start elk jaar op de maandag vijf weken voor de eerste maandag in augustus (dus de maandag tussen 27 juni en 3 juli). Tot 2015 was dit een week eerder, maar omdat het grasseizoen met een week is verlengd, is het toernooi een week later geplaatst. Thans is de periode tussen Roland Garros en Wimbledon drie weken, waar dit tot 2015 slechts twee weken was. Het toernooi eindigt standaard op zondag. Op de laatste zondag wordt traditioneel de mannenenkelspelfinale gespeeld. Op de laatste zaterdag wordt de vrouwenenkelspelfinale gespeeld.

Op de eerste zondag tijdens het toernooi (Middle Sunday) werd traditioneel tot en met de editie van 2021 niet gespeeld, tenzij het programma, bijvoorbeeld door overvloedige regenval, zodanig was uitgelopen dat dit wel nodig was. Dit is maar vier keer het geval geweest: in 1991, 1997, 2004 en 2016. In deze jaren was er heel veel regen gevallen tijdens de eerste week, waardoor er die week maar weinig gespeeld werd. In 2016 werd er weliswaar wel continu doorgespeeld op het Centre Court door het verschuifbare dak, maar desondanks was het dat jaar toch nodig om op de eerste zondag te spelen, omdat er op de buitenbanen haast niet gespeeld kon worden door de vele regen. Deze partijen werden op Middle Sunday alsnog gespeeld om de achterstand weg te werken. Vanaf het jaar 2022 wordt van deze traditie afgeweken en worden er ook op de Middle Sunday wedstrijden afgewerkt, waarmee het toernooi voortaan uit 14 speeldagen bestaat.

Met het doorspelen op de Middle Sunday is er vanaf 2022 ook een einde gekomen aan de Manic Monday. Manic Monday was de bijnaam die werd gegeven aan de tweede maandag van het toernooi. Doordat er op de eerste zondag van het toernooi niet werd gespeeld, werden alle 16 vierderondewedstrijden van zowel het mannen- als het vrouwenenkelspel, op de tweede maandag van het toernooi afgewerkt. Wimbledon was uniek met het programmeren van alle vierderondewedstrijden op één dag.

Van 1919 tot en met 1981 eindigde het toernooi een dag eerder, namelijk op de zaterdag. Het toernooi duurde in deze periode 12 dagen. De vrouwenenkelspelfinale vond toentertijd op de laatste vrijdag plaats en de mannenenkelspelfinale op zaterdag. Van 1877 tot en met 1914 was de duur van de kampioenschappen afhankelijk van het aantal inschrijvingen en werd de duur niet vooraf bepaald.

Locatie

Wimbledon wordt sinds 1922 gehouden op de All England Lawn Tennis and Croquet Club (AELTC) aan de "Church Road" in de Londense buitenwijk Wimbledon. De belangrijkste banen zijn het Centre Court en Court No. 1. Het derde grootste stadion is Court No. 2. Centre Court, Court No. 1, Court No. 2, 3, 12 en 18 zijn de 'show courts', op deze banen worden de belangrijkste wedstrijden geprogrammeerd en is de toeschouwerscapaciteit het grootst. In totaal heeft de AELTC 18 wedstrijd-grasbanen aan de "Church Road" en 14 trainings-grasbanen gelegen in het Aorangi Park aan de noordzijde van het park. Verder heeft de club tijdens het toernooi de beschikking over 6 tijdelijke trainings-grasbanen op de 3 croquetbanen aan de noordzijde van het park. Daarnaast heeft de club 6 Amerikaanse gravelbanen en 2 acrylicbanen aan de oostzijde van het park. In 2022 hoopt de AELTC het 'Somerset Road project' af te ronden, waarmee er een flinke uitbreiding zal worden gerealiseerd ten westen van het park aan de Somerset Road. Er zullen 6 indoor acrylicbanen en 6 Amerikaanse gravelbanen in de openlucht worden bijgebouwd.

Bovendien heeft de AELTC in 1990 de All England Community Sports Ground (AECSG) in het Raynes Park verworven, waar nog eens 16 trainings-grasbanen, 13 acrylicbanen in de openlucht en 6 indoor acrylicbanen beschikbaar zijn. Buiten de grasbanen om, worden alle tennisbanen het jaar rond gebruikt door de leden van de club en door gesponsorde leden van de Britse tennisbond de LTA. De grasbanen zijn bespeelbaar van mei tot en met september, met uitzondering van Centre Court en de overige 17 wedstrijdbanen, die alleen worden gebruikt tijdens het toernooi. Alle grasbanen worden elk jaar in september gerenoveerd.

Het gebied ten noorden van het Centre Court werd bekend als het Aorangi Park nadat de club in 1967 het 11 hectare grote land kocht van John Barker Ltd. van Kensington en vervolgens dit land verhuurde aan de 'New Zealand Sports and Social Club'. Aorangi, wat 'wolk in de lucht' betekend, is de Maori-naam voor de hoogste Nieuwe-Zeelandse berg Mount Cook.

Van het beginjaar 1877 tot en met 1921 werd gespeeld aan de "Worple Road", tevens in de Londense buitenwijk Wimbledon.

Het tennispark heeft een bezoekerscapaciteit van 42.000 toeschouwers, waarvan 37.140 zitplaatsen.

•  
  Centre Court (2022)
•  
  Noord oost ingang Centre Court (2022)
•  
  Court No. 3 (2022)
•  
  Court No. 18 (2022)

Royal Box

De Royal Box is de koninklijke loge in het Centre Court, aan de korte zijde van het stadion. De Royal Box bestaat sinds 1922 en is bestemd voor leden van Britse (overzeese) koninklijke families, regeringsleiders, mensen uit de tenniswereld, commerciële partners, Britse krijgsmacht, prominente mediaorganisaties, supporters van het Britse tennis en andere lagen van de bevolking. De Royal Box heeft 74 zitplaatsen en toegang kan alleen verkregen worden op uitnodiging. Uitnodigingen komen van de voorzitter van de All England Club, rekening houdend met suggesties van leden van het organisatiecomité van Wimbledon, de Lawn Tennis Association (Britse tennisbond) en andere relevante bronnen. Gasten worden tevens uitgenodigd in het clubhuis voor een lunch en een drankje aan het einde van de dag. Het protocol in de Royal Box is nette kleding, pak/jasje en stropdas, enz. Dames wordt gevraagd geen hoed te dragen, omdat die het zicht van degenen die achter hen zitten belemmeren.

Op de eerste zaterdag van het toernooi worden traditiegetrouw enkele prominente gasten in de Royal Box geïntroduceerd aan het publiek. Tot en met 2022 werden de gasten voorgesteld door de BBC-commentatrice Sue Barker. Na het afscheid van Barker in 2022 is deze taak overgenomen door de BBC-commentatrice Clare Balding.

Gras

Wimbledon is sinds de Australian Open in 1988 de switch maakte van gras naar hardcourt, het enige grandslamtoernooi dat wordt gehouden op grasbanen. Sinds 1995 is het gras bij de AELTC 8 mm lang. De grasbanen worden sinds 2001 ingezaaid met 100 procent Engels raaigras. Deze grassoort kan volgens experts in vergelijking met de vorige grassoort (70 procent Engels raaigras/30 procent kruipend rood zwenkgras) beter tegen de slijtage van het moderne tennisspel.

De snelheid van de grasbanen wordt bepaald door een aantal factoren, zoals de algemene verdichting van de grond in de loop van de tijd, evenals het weer voor en tijdens het evenement. De hoogte van de stuit van de bal wordt grotendeels bepaald door de grond en niet door het gras. De bal zal zwaarder en langzamer zijn op een koude en vochtige dag en daarentegen lichter en sneller op een warme en droge dag. De grond moet hard en droog zijn om 14 dagen te kunnen bespelen zonder de ondergrond van de baan te beschadigen.

Slazenger tennisbal

Sinds 1902 is het merk Slazenger de officiële leverancier van de tennisballen op Wimbledon. Hiermee is het de langste sportsponsoring overeenkomst in de historie. Sinds 1995 hebben er geen wijzigingen plaatsgevonden in het type bal. In 1995 vond er een vrij minimale wijziging in de compressie van de bal plaats, waarmee de bal trager werd. Deze wijziging vond plaats in een poging om langere slagenwisselingen te krijgen. In 1986 deed de gele bal voor het eerste zijn intrede, daarvoor werd met een witte bal gespeeld. Onder druk van de televisie is de minder goed zichtbare witte bal vervangen door de gele bal.

In elke wedstrijd worden de ballen vervangen na de eerste zeven games (inclusief warm-up) en daarna na elke negende game. Gebruikte ballen kunnen gedurende de kampioenschappen dagelijks gekocht worden in de 'Southern Village store'. De opbrengsten gaan naar de Wimbledon Foundation. Elke editie worden er ongeveer 55.000 gebruikt.

Protocol

De beker voor de kampioen bij de mannen en de schaal voor de kampioen bij de vrouwen worden elk jaar met hetzelfde ceremonieel uitgereikt door de prinses van Wales als beschermvrouw van de All England Lawn Tennis and Croquet Club.

In de periode 1969 tot en met 2021 reikte de hertog van Kent de prijzen uit als de president van de All England Lawn Tennis and Croquet Club.

Tot en met 2002 was het gebruikelijk om bij het verlaten van het Centre Court een kniebuiging te maken voor de Royal Box (de koninklijke loge). Nu gebeurt dat alleen nog als er daadwerkelijk koninklijke vertegenwoordigers aanwezig zijn.

Groen en paars zijn de traditionele Wimbledonkleuren. De verplichting dat de spelers overwegend wit dragen, was de reden waarom Andre Agassi een aantal jaren weigerde te spelen.

Plaatsingssysteem

Wimbledon had tussen 2002 en 2019 een eigen systeem voor de plaatsing van mannelijke spelers, waarmee Wimbledon het enige grandslamtoernooi was met een afwijkend plaatsingssysteem. Het 'Wimbledon grasbaan plaatsingssysteem' bij de mannen was gebaseerd op de ATP-ranglijst, waarbij de prestaties op gras van de afgelopen twee jaren zwaarder telden: de ATP-punten op gras van het afgelopen jaar werden verdubbeld en het beste grasresultaat van het jaar daarvoor werd voor 75 procent extra meegeteld. In 2021 is Wimbledon afgestapt van het aparte plaatsingssysteem en sindsdien wordt de plaatsing weer gebaseerd op de ATP-ranglijst, zoals ook gebruikelijk is bij de andere drie grandslamtoernooien. De grandslamtoernooien zijn onafhankelijke toernooien en vallen niet onder auspiciën van de mannentennisbond ATP of de vrouwentennisbond WTA en zijn hierdoor op velen gebieden vrij om hun 'eigen' regels te bepalen, waaronder dus de methode voor het bepalen van de reekshoofden.

Varia

• Wimbledon wordt ook wel 'SW19' genoemd. SW19 refereert naar de postcode van de All England Lawn Tennis Club. De wijk Wimbledon is gelegen in 'South West' Londen.
• Sinds 1924 moest je per brief een verzoek naar de organisatie sturen om als toeschouwer kaartjes te krijgen. Vanaf 2020 kon dit ook online. maar in dat jaar ging het toernooi niet door.
• Vanaf 1934 wordt de openingswedstrijd traditioneel gespeeld op de eerste maandag op Centre Court, door de uittredend kampioen van het mannenenkelspel. In afwezigheid van de uittredend kampioen wordt de openingswedstrijd gespeeld door de runner-up van het voorgaande jaar. De uittredend kampioen of runner-up van het vrouwenenkelspel opent traditioneel op de eerste dinsdag op Centre Court. Tot en met 1982 begon het vrouwenenkelspeltoernooi ook pas op de eerste dinsdag van het toernooi. Vanaf 1983 is het deelnemersveld van het vrouwenenkelspel uitgebreid van 96 naar 128 en worden er ook wedstrijden uit het vrouwenenkelspel gespeeld op de openingsdag van het toernooi. De traditie dat de uittredend kampioen of runner-up van het vrouwenenkelspel het spel op de eerste dinsdag opent is voortgezet.
• Voor het Centre Court, Court No. 1, Court No. 2, Court No. 3, Court no. 12 en Court no. 18 wordt het Hawk-Eyesysteem gebruikt om te bepalen of een bal in of uit geslagen is. Op de andere banen wordt het oudere cyclopssysteem toegepast.
• 2007 was het jaar van de meeste regenonderbrekingen: de teller stond op 143. In het verleden moest het toernooi daardoor drie keer worden verlengd. Zo'n verlenging was in 2007 echter niet nodig.
• Het oude Court No. 2 (vanaf 2009 hernoemd tot Court No. 3) werd ook wel The Grave Yard of Het Kerkhof der Kampioenen genoemd, aangezien geplaatste spelers op deze baan vaak het onderspit moesten delven tegen mindere spelers.
• Tijdens het toernooi van 2010 werd de langste tenniswedstrijd in de geschiedenis gespeeld; John Isner en Nicolas Mahut stonden 11 uur en 5 minuten op de baan. Isner won (6-4, 3-6, 6-7(7), 7-6(3) en 70-68). Om in de toekomst zulke extreem lange partijen te voorkomen, is sinds 2019 ook in de beslissende set een tiebreak voorgeschreven. Dit gebeurt dan bij een stand van 12–12. Voor het eerst deed dit zich voor op woensdag 10 juli 2019, tijdens de derderondepartij van het gemengd dubbelspel tussen Siegemund/Sitak en Dabrowski/Pavić – het Duits/Nieuw-Zeelands koppel won. Vervolgens gebeurde het ook in de mannenfinale op zondag 14 juli 2019 tussen Novak Đoković en Roger Federer. De tiebreak, en daarmee dus de wedstrijd en de titel, werd gewonnen door Đoković. Dit was tevens de langste finale ooit op Wimbledon (4 uur 57 minuten). In 2022 besloot de AELTC in gezamenlijkheid met de drie andere grandslamtoernooien om bij alle grandslamtoernooien dezelfde regels te hanteren voor de beslissende set. In de beslissende set wordt vanaf 2022 bij een stand van 6–6 een supertiebreak (tot 10 punten) gespeeld.
• Wimbledon heeft een avondklok die ingaat om 23:00 uur Britse tijd (24:00 uur Nederlandse tijd). Na dit tijdstap mag er niet meer worden getennist op Wimbledon. Deze avondklok is ingevoerd om de overlast voor omwonenden zoveel mogelijk te beperken. Tot 2009 hoefde de avondklok nooit in werking te treden, aangezien Wimbledon tot dat jaar nog geen verschuifbaar dak had en er door de invallende duisternis tot ongeveer maximaal 21:00 Britse tijd (22:00 uur Nederlandse tijd) gespeeld kon worden. Vanaf 2009 wordt bij de invallende duisternis het verschuifbare dak op het Centre Court gesloten en een nog niet afgeronde wedstrijd, afgespeeld onder een verlicht dak. Tijdens de editie van 2023 werden door de avondklok twee partijen onderbroken en de volgende dag verder gespeeld. Dit was de wedstrijd tussen Murray-Tsitsipas in de tweede ronde en Hurkacz-Djokovic in de vierde ronde.
• In 2019 werd afgeweken van het gebruikelijke speelschema van het finaleweekeinde. Omdat de mannendubbelspelfinale op zaterdag erg lang duurde, moest de vrouwendubbelspelfinale (die normaal gesproken daarna gespeeld wordt) worden verplaatst naar de zondag. Als gevolg hiervan moest ook de finale van het gemengd dubbelspel worden verplaatst – terwijl die normaal gesproken als laatste wordt gespeeld op het Centre Court, werd deze in plaats daarvan tegelijk met de finale van het mannenenkelspel gespeeld op Court No. 1. Zodoende kon de uitgestelde vrouwendubbelspelfinale na de mannenfinale worden afgewerkt op het Centre Court. In 2021 werden de vrouwen- en mannendubbelspelfinales daarom verwisseld. Dat jaar werd na de vrouwenfinale eerst de vrouwendubbelspelfinale en daarna de mannendubbelspelfinale gespeeld. Vanaf 2022 worden de finales verspreid over drie dagen gespeeld: op donderdag de finale van het gemengd dubbelspel, op zaterdag de finales van het vrouwenenkelspel en het mannendubbelspel en op zondag de finales van het mannenenkelspel en het vrouwendubbelspel.
• In 2022 bestond het Centre Court 100 jaar. Op zondag 3 juli van dat jaar werd hier uitgebreid bij stilgestaan met een ceremonie onder leiding van BBC-commentatrice Sue Barker en drievoudig Wimbledon winnaar John McEnroe. De ceremonie bevatte videomontages, een live optreden van Freya Ridings op een witte piano, Cliff Richard die zijn acapella singalong-uitvoering van Summer Holiday uit 1996 herhaalde (met Pam Shriver deinend op de achtergrond, net zoals ze in 1996 ook deed) en een parade van oud-kampioenen: Angela Mortimer, Ann Jones, Stan Smith, Jan Kodes, Pat Cash, Conchita Martinez, Martina Hingis, Goran Ivanisevic, Lleyton Hewitt, Marion Bartoli, Angelique Kerber, Simona Halep, Stefan Edberg, Rafael Nadal, Petra Kvitova, Andy Murray, Margaret Court, John Newcombe, John McEnroe, Chris Evert, Rod Laver, Bjorn Borg, Venus Williams, Billie Jean King, Novak Djokovic en Roger Federer.