Ewa Kłobukowska: Pools sportster

Ze nam eenmaal deel aan de Olympische Spelen en won bij die gelegenheid twee medailles (goud en brons). Kłobukowska had in de jaren daarna de twijfelachtige eer twee keer een geslachtstest te moeten ondergaan. Voor de eerste test slaagde ze, na de tweede test werd ze geschorst.

Ewa Kłobukowska
Ewa Kłobukowska (rechts) tijdens de 4×100 m estafette in 1964
Volledige naam	Ewa Janina Kłobukowska
Geboortedatum	1 oktober 1946
Geboorteplaats	Warschau
Nationaliteit	Polen
Lengte	1,70 m
Gewicht	60 kg
Sportieve informatie
Discipline	sprint
Eerste titel	Europees jeugdkampioene 100 m 1964
OS	1964
Portaal    Atletiek

1964: Eerste successen

Kłobukowska ging naar dezelfde school als de vijf maanden oudere Irena Kirszenstein. Ze was op haar zestiende al een van de beste 100 meterloopsters van Polen. Ze was een lange blonde vrouw, die niet om aandacht van mannen verlegen zat. In september 1964 verbeterde ze het Poolse record op de 100 m tot 11,3 s.

Op haar achttiende vertegenwoordigde ze Polen bij de Olympische Spelen van 1964 in Tokio op de onderdelen 100 m en de 4 x 100 m estafette. Op het individuele onderdeel won ze een bronzen medaille door met 11,6 achter de Amerikaanse atletes Wyomia Tyus (goud; 11,4) en Edith McGuire (zilver; 11,6) te eindigden. Met haar teamgenotes Teresa Ciepły, Irena Kirszenstein en Halina Górecka nam ze als slotloopster deel aan de 4 x 100 m estafette. Met 43,6 verbeterden ze het wereldrecord.

Op 9 juli 1965 verbeterde Kłobukowska in Praag het wereldrecord op de 100 m tot een tijd van 11,1. Ook haar landgenote Irena Kirszenstein kwam bij deze wedstrijd in 11,1 over de finish.

1966: Naaktparade

Het jaar daarop in 1966 trad Ewa Kłobukowska aan bij de Europese kampioenschappen in Boedapest. Voorafgaand aan de wedstrijd waren alle dames verplicht om naakt in een rij langs een team van gynaecologen te lopen om zo te bewijzen dat ze geen man waren. Later werd dit ook wel minachtend 'de naaktparade' genoemd. Kłobukowska doorstond deze vernederende test en won in Boedapest twee gouden medailles op de 100 m sprint en op de 4 x 100 m estafette. Bovendien won ze op de 200 m een zilveren medaille in 23,4.

1967: Eén chromosoom te veel

Voorafgaand aan de Europacup te Kiev werd Koblukowska opnieuw onderzocht, omdat de twijfels rond haar geslacht bleven. Ditmaal door een team van zes medisch specialisten. Na dit onderzoek werd de atlete voor het leven geschorst, omdat ze volgens de IAAF "één chromosoom te veel heeft". Deze uitspraak leidde tot veel misverstanden. Uit de medische literatuur is bekend geworden, dat Klobukowska een genetisch mozaïek heeft van XX/XXY. Inwendige testes waren bij haar al eerder verwijderd.

Het jaar daarop verplaatste het onderzoek van het IOC zich naar het laboratorium. In vrouwelijke cellen met twee X-chromosomen is er één uitgeschakeld. Deze zogenoemde Barr Body kun je met kleurstof zichtbaar maken. Mannelijke cellen hebben geen Barr Body. Als er dus geen Barr Body is gevonden in de cellen van vrouwelijke atleten, is er reden voor verder onderzoek. Het wijst op de aanwezigheid van een Y-chromosoom. De ironie wil dat Klobukowska die in elke cel twee X-chromosomen heeft, deze test van het IOC wel doorstaan zou hebben. Maar helaas was ze toen al geschorst.

1969: Records geschrapt

In 1969 schrapte de IAAF ook haar records. Haar titels mocht ze behouden. Zo ontstond de merkwaardige situatie, dat het Amerikaanse team op de estafette in Tokio als tweede eindigde met een nieuw wereldrecord.

 

• Olympisch kampioene 4 x 100 m estafette - 1964
• Europees kampioene 100 m - 1966
• Europees jeugdkampioene 100 m - 1964

100 m

• 1964: 1   EJK - 11,6 s
• 1964: 3   OS - 11,64 s s
• 1965: 1   Europacup - 11,3 s
• 1966: 1   EK - 11,5 s

200 m

• 1965: 1   Europacup - 23,0 s
• 1966: 2   EK - 23,4 s

4 x 100 m estafette

• 1964: 1   OS - 43,6 s

 

Zie de categorie Ewa Kłobukowska van Wiki Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.