Li Niha ya'ia da'ö no sambua li ni'oguna'ö niha si toröi ba Danö Niha ba ba hulo-hulo si fasui khönia.
So ambö töra fitu ngaotu ribu niha sangoguna'ö Li Niha.
Molo'ö Lea Brown so tölu ngafu Li Niha nifotöi "dialek" ba li Indonesia:
Lafotöi "dialek" fefu ngawalö li andre me no fahatö sibai ira. Lö aröu sibai wa'afabö'öra simane ba gotalua zi dombua li si fabö'ö, ba hiza ha ba wa'afabö'ö ngawua wehede ni'oguna'ö, si mane na laŵaö saekhula ba li raya, ba laŵaö banio ba li otalua ba ba li yöu. Molo'ö Nothofer arakhagö 80% fagölö fefu ngawa li andrö.
Heŵa'ae simanö abölö muzawili li yöu ba Danö Niha, börö me no la'oguna'ö li yöu andre ira falito Protestan ba woraka Zura Ni'amoni'ö, irege muzawili ia ba zi sagörö Tanö Niha.
Ba li Niha so mato ha'uga ngawua li si ha ba Danö Niha so. Duma-dumania famoligö li nisura faoma ö ba ŵ (da'a dombua hurufo nifili Sundermann ba wanura li andrö). Ba hiza li sindruhu si so ha ba Danö Niha ya'ia da'ö kh ba ndr. Tonönö ba da'ö wangulu mböröta ngawua wehede ndrege wetaronia bakha ba huhuo simane ama tobali nama, bagi tobali mbagi, eleŵazi tobali geleŵazi ba tanö bö'önia. Baero zi so ha ba li Niha andre inönö na sa Sundermann wangoguna'ö nifotöi apostrof (tandra '
) ba wanandrai hurufo nihöndrögö simane ba wehede bini'ö ma la'a-la'a.
So 16 dandra wombaso ya'ia da'ö:
Tandra | Töi | Nitöngöni |
---|---|---|
. | niti, titi | |
: | niti-dua, titi dua | |
, | koma | |
; | niti-koma, titi koma | |
- | famakhai | |
/ | oto-naere | |
() | kalo | |
[] | kalo si'u | |
? | fanofu | |
! | fe'ao | |
" | famohu(-wehede) | |
' | fanuyu(-wehede) | petik tunggal |
' | fangadogo(-niheta) | apostrof |
' | famo'abe'eta(-woligö), fo'a'u'ö | glotal |
-- | famaefa/famabali | pisah |
... | nitiniti, titi-titi | elipsis |
Sowuge'e ha ba wehede niha yöu so, soyo ha ba niha raya.
musindro samösa | absolutif | genitif | ergatif realis | irrealis | |
---|---|---|---|---|---|
1.sms | ya'o / ya'odo / ya'oto | ndra'o(do) / ‑do / ndrao(to) | -gu | u- | gu- |
2.sms | ya'ugö | ndra'ugö / ‑ö / ndraugö | -u / ‑mö | ö- | gö- |
3.sms | ya'ia | ia / ya | -nia | i- | ya- |
1.oya | ya'ita | ita | -da | ta- | da- |
1.oya | ya'aga | ndra'aga / ‑ga | -ma | ma- | ga- |
2.oya | ya'ami | ami / -mi | -mi | mi- | gi- |
3.oya | ya'ira | ira | -ra | la- | ndra- |
1. = niha si oföna
2. = niha si dua
3. = niha si tölu
sms = samösa
oya = töra samösa
This article uses material from the Wikipedia Li Niha article Li Niha, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Konten tersedia di bawah CC BY-SA 4.0 kecuali dinyatakan lain. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Li Niha (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.