Harimbale

Na so ginötö möi ami manörö ba Danö Niha, ba sofu hezo harimbale sahatö.

Harimbale

Na so ginötö möi ami manörö ba Danö Niha, ba sofu hezo harimbale sahatö.

Harimbale andre tola tawa'ö ia fasa, ha'i tenga simane fasa sebua. Töinia manö 'fasa mbanua'. Nifotöi fasa, tatu manö so zoŵöli ba so göi zamaŵa. Fefu gamaŵaö a'oi so ba harimbale.

Fatua ua lö tatohugö, ba moguna ta'o'sisi'ö hezo moroi ŵehede 'harimbale' andre. Fehede “harimbale” tehaogö moroi ba zi dombua fehede, 'hari' ba 'bale'. Hari eluahania 'ngaluo' ma zui 'inötö'. 'Bale' eluahania moŵöli. Moroi ba goroita ŵehede da'a tola tabe'e geluaha harimbale andre, ya'ia da'ö inötö ma ngaluo ni'oguna'ö ba ŵoŵöli fefu soguna ba nomo. No to'ölö ba danö Niha ŵa ero sambua omo mangöhöna soguna ero-ero sambua migu ma fitu ngaluo. To'ölöwa da'a molo'ö famalua ngaluo harimbale.

Niha ba mbanua ba sakali samigu möi ira ba harimbale. Ba ginötö harimbale, lafamaŵa hadia gale-galera simane gitö; bua zinanö, simane lada, duria, bala, toru, ba fefu ngaŵalö bulu ndru'u ni'oguna'ö ba zisambua omo.

Ba harimbale andre ba lahaogö nose-ose ma lafo si tobali nahia ŵama'anö amaŵaö. Ba si to'ölönia no lagola-golagö nose-ose andre ma zui nahia ŵamaŵa molo'ö gamaŵaö. Sambua nahia zamaŵa i'a budu ma i'a soköli, bada, baleda, i'a nisila, ba fefu ngaŵalö gi'a. Simanö göi zamaŵa gi'a sauri ma i'a saŵena lahalö moroi ba nasi.

So göi nahia ŵamaŵa gitö. Sito'ölönia, naha ŵamaŵa gitö ba lafandröndröu ma'ifu moroi ba naha ŵamaŵa tanö bö'ö börö me gitö baku andre ba atarö sibai huania. Aböu gitö. Ba hewa'ae simanö, me no to'ölö niha harimbale, ba lö tobali daha-tahara ba we'amöi ba harimbale. Tanö föna, ba lafa'oli zamaŵa nukha, awö ifatete ia samaŵa gö, simane marataba, kue mako, ragikae, ba tanöbö'önia nasa.

Ba si lö manöndra nahia ba nose-ose harimbale, ba samaŵa tola manö göi idudu gamaŵaönia tou ba zinga lala. Ifake tendra soŵuge'e. Oi so zamaŵa fino, taŵuo, betua, ba he göi bago. Na bago andre sito'ölönia, me nifa'aso moroi siyefo, tenga nihaogö ba danö niha, ba sogale ya'ia tefasafi moroi ba zogale niha mbanua.

Sogale

Sogale ba zisambu-sambua harimbale andrö tohare ira moroi ba zoya banua si so ba zifasui. Sitolö'önia samaŵa no la'ila ginötö harimbale ba lahulö ŵongi ba mama'anö ira mofanö ba harimbale. Simanö zui mahemolunia, lafaŵu'a ira zui, möi ira mogale ba harimbale tanöbö'ö ba mbanua tanöbö'ö ofeta hari Satu. Hatö hari Migu, lö labokai harimbale, me no sambua to'olöwa ba Danö Niha ŵa ngaluo hari Migu andrö ngaluo ŵolombase. Ba a'o'i göi molombase ndra sogale. Simanö göi ndra niha mbanua.

Sogale ba harimbale andre tola tawa'ö ia sogale amatohula moroi khö ndra toke ba Gunungsitoli. Bara-bara soguna ba niha mbanua la'öli khö toke si so ba Gunungsitoli. Bara-bara soguna da'a simane roko, böra, ngawalö mi, sabu ŵanasa, gulo, kofi, ba tanöbönia. No waraö sibai toke sebua ba gunungsitoli ifamaŵa gale-galenia ba harimbale. Andrö dania ndra sogale ba harimbale tobali tohu-tohu dangara ba ŵolohe bara irege tola ofeta ba niha mbanua misa gofu hezo.

Börö me lahalö ba Gunungsitoli, ba tatu harago bara nifamawa faehu nala'öli ba Gunungsitoli. Sogale ihalö daure ma'ifu sitobali harenia. Ladou'ö harago.

Hare Niha Mbanua

Me döfi 1970 ofeta mböröta ndröfi 2000, harimbale andre no tabali sambua lala ba ŵanolo niha mbanua. Oya sibai hare nitema niha mbanua. Lö moguna sa'ae möi ira ba Fasa Gunungsitoli ba ŵoŵöli soguna khöra me oi tola la'öli ba harimbale. Inönö niha mbanua ba lö hadöi lalara ba we amöi ba Gunungsitoli.

Naha Walukhasa

Me no tatu ngaluo ŵa malua ya'ia ba, ha'uga bözi teboka, harimbale tobali su'a-su'a gofu haniha ba ŵolau fazazita falukha ba harimbale. “Falukha ita ba harimbale Humene, he.” Tatu zazi da'a alua ia hari Sinaya, mato bözi 10, me harimbale Humene labörötaigö mato bözi 10.00 ba zihulö ŵongi.

Falukhasa ba harimbale ba tola tefalua ba lafo kofi. Si to'ölönia omo sahatö ba ngai harimbale andrö ba la'oguna'ö tobali lafo kofi ba naha ŵamaŵa ngaŵalö gö tanö bö'ö, simane mi salio fondrino.

Ba zi no alua-alua göi, ba harimbale andrö inötö khö ndraono matua ba ono alaŵe segebohou ebua faleke-leke. Iraono matua si no oŵalufö ba labörötaigö la faigi-faigi nono alaŵe simoi ba harimbale si möi dödöra na labali'ö ngambatöra dania. Simanö göi ndraono alaŵe. Ero möi ira ba harimbale ba lafa'anö ira ba nukhara sisökhi, lafake gecu, ba meragembo. Sambalö gohitö dödöra ena'ö tola so nonomatua sadöni tödö sangila ya'ira ba tola fakawa ira.

Asese So Wa'udusa

He wa'ae no alö ia dae, ba ginötö silalö ba asese alua wa'udusa ba harimbale. Mendrua na so nono alaŵe nikaza zi darua ono matua. Ba lö lala ba wamadöni nono alaŵe ba alua fasöndrata. Ha börö si ha ma'ifu nifalua zi samösa ba itaria tobali fa'udusa sebua ba gotalua mbanua. Alua zimanö börö me itaria oya göi ro'a horö ba gotalua nono matua somasi sibai na so zi fa'udu. Iraono matua simanö ba lö lafaböli na so zamobörö. Hiza'i, la lulugö, lafarou ena'ö alua fa'udu. Itörö niwa'ö ba gamaedola, hulö latunu go'o ba Dumöri, felezara za maböli felendrua za nöri-nöri.

Mendua manö sa'ae na no la sifi duo nifarö niha si fa'udu andre. No to'ölöwa ba danö niha, na möi ba harimbale, mamaŵa gitö ma gale-gale tanö bö'ö, eluahania so gefe ba dangara, tola la'öli öra duo. Ba lafo-lafo ba zinga harimbale andre ba oya göi zamaŵa tuo nifarö. Tenga sa'ae anofula nifotöi tuo nifarö, no tobali famakhai ma famahatö niha ero-ero falukha, lö tola lö'ö la'öli öra duo nifarö. Ba hiza, na no labadu ma'ifu duo nifarö, ba ibörötaigi tagoyofö dalingara, ibörötaigö egebua lira nomohede, fakaole gahe. Eluahania no so gonönöta wa'abaranira. Na no simanö, ba tola manö sa'ae alua wasöndrata. Asese sibai tarongo mböröta wa ba harimbale so wasöndröta ofeta so zimate niha. Baero börö wamadöni ono alawe, fa'udusa ba harimbale tola manö göi börö gömö. Oya zalua, me tebai ibu'a gömönia, ba alua ŵönu moroi khö zame'e fo'ömö. Ba fa'itaria tebai latahaini irege alua ŵa'udusa.

Tola La'andrö Wangalösi Harago

Tenga simane ba fasa sebua, no tebai la'andrö ŵangalösi harago. Na ba harimbale, tola ta'andrö alö ma'ifu harago. Ba na no so wa hasara dödö zamaŵa ba zoŵöli ba bara andrö tefamaŵa.

Ira ina-ina ma ira alawe ba no to'ölö sibai ira ba ŵo andrö fangalösi harago. Na atö lö aetu sakali ba iröi ua sabata, möi ia isofu harago ba danö bö'ö, imaedo-maedogö, hezo zabölö mura. Aefa da'ö ba ifuli zui ia ba khö zamaŵa si'oföna no mege ba na tola zui aŵuŵu harago ba i'etu'ö sa'ae.

Fefu Gamawaö A'oi So

Ba harimbale ba no tobali nahia wamaŵa fefu gö sitola lahaogö ira ono niha. Tenga ha rakigae ba marataba, tola göi ta'öli zimane gowi nifufu, i'a ni binögö, so göi gi'a ni'unagö, duria nibe'e ba zölu, galametura, godo-godo, ba tanö bö'önia. Ba no sa'ae tobali to'ölöwa ba danö niha ya'ia ni'owuru ma nagole mbawi ni'asioni. Tola ta'öli ma to sakilo mazui sambua hie (dua kilo).

Tenga hada'ö, ba harimbale göi ba tola tafamawa mbawi sauri, i'otarai ono mbaŵi si fa öfa tu'e irugi si fasazilo. Fa'itaria göi so zamaŵa la'imba-la'imba ba hegöi sigelo, sitobali tanömö mbawi. Na so göi guriföda simane manu, he silatao ba he sihene, ba tola manö ta famaŵa ba harimbale.

Si mane nisura yawa ba mböröta, gitö hafea ni'oŵuloi niha mbanua ba zi samigu si no numalö ba tefamaŵa ia ero harimbale. So toke gitö soŵöli gitö niha mbanua. Harago gitö ba no molo'ö harago si no latatugöi ira toke sebua si so ba Gunungsitoli. Andrö dania toke ba harimbale la'öli gitö niha mbanua barö mböli si no itatugöi toke sebua. Tenga hada'ö, na abasö gitö niha mbanua, ba lafoto nasa kilonia, na mato 10 kilo me na, ba la'erai ha 8 kilo, lawa'ö lafoto susu. Eluahania, i'otarai harimbale ofeta la'ohe yöu ba Gunungsitoli khö toke sebua ba la'erai so susu irege 2 kilo. Na abasö ba moŵöi nidanö ba lala, irege na lakilo ba toke sebua ba alö ŵa'abua. Mendrua na sa na so ngawalö zasao simane tambu, uli hafea, ma kara, ba kha ba gitö baku, ba idugu la'alösi zui wa'abua gitö andrö.

Beo Ba Mbanua

So halöwö ba ŵamareta mbanua, ba la fetaro samösa göi ero ngaluo harimbale ba ŵanga'i beo si tobali be'elö ndra samaŵa. Itöröi dozi ndra samaŵa. Ibe'e garate beo si so dandra moroi ba ŵamareta mbanua. Kefe beo da'a la'oguna'ö ia ba ŵo nönö gefe mbanua ba asese lafake ia na so zitekiko ba nose-ose harimbale si manö na bola ba famareta mbanua lahaogö zi tekiko andre.

Manangu ba Harimbale

Me no asese falukha, no fa'ila, ba itaria ndra sogale latehe mo'ömö khöra ndra niha mbanua. Da'a sambua ndela ndra sogale ba wondrönisi tödö ndra niha mbanua ena'ö tobali laganara. Irege niha so'ömö khöra böi sa'ae moŵöli ba danö bö'ö.

Ba hiza i, yamendrua na bawa deu, alö ŵa ebua gitö, ba asese tebai tebu'a gömö niha mbanua. Dania ua ibu'a gomböŵöi gömönia, fanga'asogö soguna khöra manö ba no fagambö-gambö. Andrö dania asese sibai ndra sogale andre göi tenga hare nitemara. Inönö na lö khöra folohi, ba lua-luania tandre.

Be'e atö tödöu na so'ömö andrö tenga fa hasamösa, ya gö mato dafulu niha, ba no sa'ae möi börö ŵa atandre. Andrö iada'e ba no sa'ae alö ŵame'e nitangu. Asese ta'ila so nisura ba garate ba ŵangombakha ŵa tebai manangu ma'ökhö mahemolu tola. Da'a sambua lala nitörö zamaŵa irege lö manangu niha mbanua.

Inötö Wamalua Harimbale

Ba zi sambua banua ba no so ŵahasara dödö dozi banua hadia ngaluo ŵamalua harimbale khöra. Moroi ba Facebook, ba ato zangombakha hadia ngaluo harimbale ba mbanuara.

  • Harimbale Woa ero luo Salasa.
  • Harimbale Bukit Sion ba Desa Onolimbu, Kecamatan Lahömi, Kabupaten Nias Barat ero luo Zumaha
  • Harimbale Mbaŵadasi, Desa Sitölubanua, Kecamatan Lahömi, Nias Barat, ero luo Satu
  • Harimbale Gawa'ai, Nias Utara, ero luo Selasa
  • Harimbale Sifa Öfa, ero luo zumaha. (Lawaö ia Sifa 4 börö me nahiania no so ba gotalua mbanua si fasui ya'ia. Moroi ba Mazingö Tanöse'ö-silalö ba Hili Adulo-Sisobahili-Simandraölö silalö ba Niko'otanö
  • Harimbale Lahusa ero luo Rabu dan ba luo Satu (Sabölö rame ba luo Satu)
  • Harimbale Humene, Kecamatan Gunungsitoli Idanoi, ero luo Sinaya. (Na duma-dumania ba ginötö luo Sinaya tefaudu luo ni'amoni'o ba Gosali (fangöhöna sidua hari yomo, ba lafalua harimbale ba luo Satu).
  • Harimbale Nono'alawe, Sisarahili, ero luo Rabu (labokai ba zilaluo).
  • Harimbale Gidö ero ngaluo Zumaha
  • Harimbale Gaŵa'ai ero luo Salasa
  • Harimbale Mbogali ero luo Satu
  • Harimbale Tögizita ero luo Rabu, asese lawa'ö Hari Keroya'a
  • Harimbale Mandrehe ero luo Rabu
  • Harimbale Detehösi, Idanögaŵo ero ngaluo Rabu
  • Harimbale Mbozihöna ero luo Satu
  • Harimbale Duhemberua, Kecamatan Tuhemberua ero luo Rabu
  • Harimbale Saŵö, Kecamatan Saŵö, ero luo Kami
  • Harimbale La'ua, Kecamatan Saŵö, ero luo Satu

Natafaigi Moroi Ba Wanötöi Harimbale

Harimbale, inötö ba wo wöli soguna ba nomo. Hari = inötö, mbale = mowöli. Harimbale,latötöi ba danö siyefo,lamane pekan, so göi zanguma'ö, pajak (simane pajak horas)

Umbu

  1. di grup Facebook Kamus Li Niha
  2. Kompasiana: Harimbale, Pasar Tradisional Berjalan Orang Nias

Tags:

Harimbale Naha WalukhataHarimbaleTanö Niha

🔥 Trending searches on Wiki Li Niha:

Fondrakö ba GunungsitoliSisarahiligamoTöiLauru LahewaHohoPlatoMesirNamöhaluMapala SilvagamaBarack ObamaNiha KerisoAmerikaLowalangiHeleBaŵa nemaliMbölihaeTimor LesteÖröbaoSihare'ö III HilibadaluAngela MerkelTesiSihare'ö, Mandrehe UtaraAmerika SerikatGoogle SearchBalubalu mbawaNagoleBua LadaFiröOnowaembo, GunungsitoliSoeweBotohilisilamboFangandrö Zo'ayaOnozitoli SawöAlisiHaritaKamala HarrisFilosofiAgner MøllerAstronomiAsiaMarafalaTanö NihaIsraelAfoTiongkokFadoro Sitölu HiliSoledua IIJoe BidenMo'awö, GunungsitoliVietnamAsuTuhemberua'uluPortugalNiha IndianNi'ohulayoFo'aliMiserayi🡆 More