Gae: Sinanö segebolo bulu ba tölania no falaete-laete (tenga simane eu sabe'e töla)

Gae ya'ia da'ö no sambua zinumbua salio auri ba Danö Niha si no oi la'ila niha si so ba mbanua ba Danö Niha.

Gae andre, mongafu ia, auri ia moroi ba lewiö mbörö ma ono sauri ba mbaya gae ma ba ngai mbörö gae si no ebua, tumbu nono gae ba ngainia. Bulunia ebolo, mohakhi. Gae andre sinumbua soya ni tanö niha, tölania ombuyu mo'idanö. Tölania sabe'e tenga bakha ba dölania, hiza tesöndra zabe'enia baero ba nga'örö döla tanö baero. Bulu gae, lö abe'e sibai alio asika. Bulunia fabö'ö-bö'ö molo'ö ngawalö gaenia. Na no ebua gaenia, ba na sökhi atö wa'aurinia ba si'oföna sibai tumbu khönia dödögae si so bunga si tobali ngahawo dania. Tödögae andre, na la baloi manö ia irugi te'anö ngahawonia awena la taba ma lahalö ia ba tola tobali diwo simane bulugeu ami sibai na lagule ia, no tobali wanga'asogö sageu mbua gae ba hiza tödögae andrö lahalö nano arakhagö ahori ihaogö ma na no te'anö ngahawonia. Ba Danö Niha, gae no sambua wamalala gö si no manolo niha ni tötöi ba da'ö ba gangolifa bua zinanö.

Gae
Musa Edit nilai pada Wikidata
Gae: Waö-waö gae, Angolifa Gae (Taksonomi), Fozawili (Penyebaran)
Edit nilai pada Wikidata
Data (id) Ali ba li bö'ö
Sumber darigae, Pisang tanduk (id) Ali ba li bö'ö ba Daun pisang (id) Ali ba li bö'ö Edit nilai pada Wikidata
Tumbuhan (id) Ali ba li bö'ö
Jenis buahBuah beri (id) Ali ba li bö'ö Edit nilai pada Wikidata
Taksonomi (id) Ali ba li bö'ö
DivisiTracheophyta
SubdivisiSpermatophytes
KladAngiospermae
Kladmonocots
Kladcommelinids
OrdoZingiberales
FamiliMusaceae
GenusMusa Edit nilai pada Wikidata
Linnaeus, 1753
Spesies
  • M. acuminata
  • M. balbisiana
  • M. ×paradisiaca (invalid)
  • M. sapientum (invalid)

Ba wamahaö ba taksonomi, gae sifao ba genus – ma lawaö Musa (genus) faoma family Musaceae. No oya ngawalö gae si no mozawili ba mbenua Malesia. Ngawalö gae si no oya la fotanömö ma budidayakan ba zi sagörö ulidanö ya'ia da'ö gae ndru'u. Ngawalö gae ndru'u, auri ba gatua ma ba hili-hili, ba tesöndra göi ba ndraso. Baero da'ö, tola göi latanö ia faoma ngawalö zinanö tanöbö'ö simane, Rigi he göi Gowirio.

Gae tola la halo mbuania gofu ha wa'ara manö, na no atua mbuania ma na no asoso ba hogu. Gae andre sinanö sowua samuza ba wa'aurinia. Irege na no lahalö mbuania ba gae andrö lö sa'ae mowua. Gae si no lahalö bua, ba nitötöna niha sananö gae, wa so nono gae si no ibörögö ebua ba mbörö gae si no la'obö. Gae tola ni'a ba wa'ataha lö balazi la rino, ba na omasi larino göi, gae andre tola oya wamaedonia, simane lasano, la bali'ö Rakigae ba tanöbö'önia. Gae no oya wangoguna'ö ya'ia ba wa'owaöri niha ba gulidanö.

Ba mböröta gae andre, sinumbua soroi ba mbenua Asia Tenggara. Aefa da'ö gae no arakhagö so ba zi sagörö ulidanö. Ba gaekhula, gae andre mozawili moroi ba samudra Atlantik ofeta Madagaskar awena numalö ba Afrika itohugö numalö ba Amerika Latin faoma Amerika Tengah. Aefa da'ö, gae ae andre mozawili moroi ba gatumbuka sanörö samudra Pasifik Ilau ia ba Hawaii.

Waö-waö gae

Gae, (li Indonesia pisang) no sinanö fondrege oya muzawili ba Danö Niha. Tola taŵaö lö aero nomo si lö gae.

Gae, (li Indonesia pisang) no sinanö fondrege oya muzawili ba Danö Niha. Tola taŵaö lö aero nomo si lö gae.

Angolifa Gae (Taksonomi)

Töi wogaoni Gae ya'ia da'ö Musa spp, soroi gangolifa Musa (genus). Gae fao ba famili Musaceae ba wenaeta zinumbua sohunö sambua ba gadolu (tumbuhan berkeping biji tunggal). Aefa da'ö gae gae fao ba subdivisi zinumbua so bowo faoma Divisi (botani) sinumbua so hunö, hewa'ae hunö gae andre tenga simane hunö zinanö tanöbö'ö. Spesies pisang masih berkerabat dengan Orchidaceae.

Gae: Waö-waö gae, Angolifa Gae (Taksonomi), Fozawili (Penyebaran) 
Tödö Gae

Fozawili (Penyebaran)

Gae: Waö-waö gae, Angolifa Gae (Taksonomi), Fozawili (Penyebaran) 
Ono Gae

Gae andre, auri ia ba danö sabe'e, he baŵa lökhö sara niŵaö zangalahi ofeta 4,5 waŵa. Presipitasi (meteorologi) ma ha wa'abölö deu ba zisambua nahia so guna ba wangatabö gae, i'oroi ba zi 50 ofeta 5.000 mililiter ero döfi. Aefa da'ö fa'aukhu tola göi ba zi 21oC ofeta 29,5 oC.

Gae andre ha sitobali sinanö ba mbanua ba Asia Tenggara soyania ba Indonesia. I'otarai me 500 fakhe fatua lö situmbu duada Yesu Keriso ma sebelum Masehi, gae andre no oya ba hulo Madagaskar. Na ba Afrika no la'ila gae andre 1000 fakhe fatua lö situmbu Yesu. Ba ginötö sifagölö meluo da'ö, Hawaii no oya mamaliaro sinanö gae nifazawilira ba wama'ohe'ö ba Kepulauan Canaria.

Ngawalö gae

Fa'oya ngawalö gae tesöndra ba mbanua Malesia Asia Tenggara, Papua faoma Australia tropika. Si lö oya ngawalö tesöndra ba Afrika tropis. Gae andre, abölö auri ia ba zo'idanö, ba sibagania ba ndraso. Ba Indonesia, Kepulauan Pasifik, banua ba Amerika Tengah faoma Brasil no la'ila niha sambua Negara sama'ohe'ö gae ba Negara tanöbö'ö ( pengekspor pisang). Niha mbanua ba Afrika faoma Amerika Latin banua soya manga gae ero döfi.

Gae nitanö ba ginötö iada'a, no la'ila wa gae moroi ba ngawawa Musa acuminate si no diploid ba auri samosa ia ba danö. Genom ni be'enia labe'e khönia dandra A. Fa'auri gae andre ba Musa balbisiana so khönia genom sibohou, latötöi ia B, ba da'a zi no möi börö wa'oya ngawalö gae. Fe'aso genom B oroma ba mbua gae si so hamo sabölö oya. Sito'ölönia, genom A ibe'e sambua gangolifa gae ba mbua meza (menyumbang karakter ke arah buah meja), na genom B hulö abölö ia ba mbua gae ni'ehaogö ba ngawalö wamaedo gö simanö göi ba gae soso. Hibrida M. acuminata faoma M. balbisiana da'a no la'ila niha sitobali M. ×paradisiaca. Te faudugö ba ngawawa AAB, töi Musa sapientum no'irai la'oguna'ö.

Na la go'ö lala nifa'ema Simmonds faoma Shepherd si no tefaehagö ba niha sato ngawalö wamahaö si no lafa'anö me döfi si 1955, angolifa wangoya'ö gae andre no mangoguna'ö töi-töi famorudugö genom da'a sitobali töi gangorudua zamalua fangoya'ö (kelompok budidaya). Sitobali duma-duma, simane gae Cavendish ma pisang Cavendish. Hiza baero gangolifa si no so andre, tola na sa lafa'oli khönia döi gangolifa molo'ö famöfögö ya'ia. Faigi zinura Musa ba wanöndra turia sabölö oya sifakhai ba gae andre.


Oya sibai ngawalö gae si tumbu ba Danö Niha. Ba da'e tou ha mato ha'uga ngawua moroi ba gotaluara:

  1. Gae adu
  2. Gae adulo
  3. Gae afasi
  4. Gae afo
  5. Gae ana'a
  6. Gae bayo
  7. Gae bala
  8. Gae duli (gae gatua)
  9. Gae fanikha
  10. Gae kali
  11. Gae kiŵi
  12. Gae lakha
  13. Gae liu
  14. Gae mbanua
  15. Gae ndru'u (gae gatua);
  16. Gae ue
  17. Gae razo[kinalu]
  18. Gae si'ata
  19. Gae si'öli
  20. Gae si si wenua
  21. Gae susu
  22. Gae ta'uli
  23. Gae tawö
  24. Gae to'u
  25. Gae kõfa

Gae ba wamahaö wombaso me föna

Oja ngawalõ gae ba danõ Niha.

Oi omasi manõ ndraono gae sóso.

Ba satoea gõi, ba la'ā gõi gae soso.

Oi fasamboea wa'ami ngawalõ gae.

Fasamboea gõi mboea wamaigida.

So zegeboea boea ba so zigide-ide.

Tõtõi dõi gae andrõ ba danõda!

Gae si lõ tõdõ, ba gae salidi,

ba gae soesoe, ba gae ana'a,

ba gae kali, ba gae lioe,

ba gae mbanoea, ba gae bajo

ba gae razo, ba gae lacha,

ba gae bo'ole, ba gae siata.


Gae siata zi fabõ'õ ma'ifoe ba ngawalõ gae bõ'õ.

Tola lafalalalala wemanga:

Tola la'enata, ba tola larino; tola labogõ,

ba tola göi lasala, he sasoso, ba he sataha.

Ono gae siata andrõ, ba lahalõ gõi daloe-

daloe wa'aoechou daloe.

Lala wama'anö gae tobali ö

Oya lala wama'anõ gae tobali õ simane: la'oho irege ombuyu lafotõi gaesoso, larinogõ (li Indonesia direbus), lasala (li Indonesia digoreng) to'õlõ lafotõi ia rakigae, lasano lafotõi gae nisano (li Indonesia kolak pisang), lafange, labogõ, ba tanõbõ'õnia.

Umbu

Tags:

Gae Waö-waö gaeGae Angolifa (Taksonomi)Gae Fozawili (Penyebaran)Gae Ngawalö gaeGae ba wamahaö wombaso me fönaGae Lala wamaanö gae tobali öGae UmbuGaeTanö Niha

🔥 Trending searches on Wiki Li Niha:

Sisobahili I Tanöse'öAmakhoita Li Nono-NihaAsuGoogle ChromeLuoTefa'öTuhemberua'uluFangowai ba Fame'e Afo ba Danö NihaGununggabunganFaniriEtunaKofiHili'oruduaFangowai Ya'ahowuGunungsitoli IdanoiPerang PasifikGazaKecamatan FanayamaLölöfaosoSisobaoho, Mandrehe BaratTobualöInggrisThailandTetehösi, MandreheBawösalo'o Dao-daoHili'amaetaluoKecamatan GomoBalugu Sihönöfao (manö-manö)SusterBuaOnderlaghZuzundraoFinlandiaFökhö GuloVietnamOnolimburayaTuho'öwöBögiGunungsitoli SelatanMaluFilosofiTablet (komputer)MyanmarLadaFabönöFamohu NihaOnozitoli Olora🡆 More