ग्रीस

Ελληνική Δημοκρατία (Greek)

हेलेनिक गणराज्य

ध्वांय राष्ट्रीय चिं
म्ये: Ύμνος εις την Ελευθερίαν (स्वतन्त्रताया म्ये)
[[Image: Show globe Show map of Europe |250px|center|ग्रीसयागु नक्सा]]
राजधानी	एथेन्स
तधंगु सहर	राजधानी
औपचारिक भाय	{{{official_languages}}}
सरकार	एकात्मक संसदीय गणराज्य
- राष्ट्रपति	Katerina Sakellaropoulou
- प्रधानमन्त्री	Kyriakos Mitsotakis
- संसदया सभामुख	Konstantinos Tasoulas
पलिस्था
- Independence declared from the Ottoman Empire	25 March 1821 (traditional starting date of the Greek War of Independence), 15 January 1822 (official declaration)
- Recognised	3 February 1830
- Third Hellenic Republic	24 July 1974
- Current constitution	11 June 1975
क्षेत्रफल
- फुकं	[[{{{area_magnitude}}}वर्ग मि |{{{area}}} किमि²]] (95th)
	({{{areami²}}} वर्ग माइल)
- लयागु प्रतिशत (%)	1.51 (2015)
जनसंख्या
- 2023 एस्टिमेटेड	10,413,982 (1 January 2023) (90th)
- 2021 सेन्सस्	10,432,481
- जनघनत्व	{{{population_density}}}/किमि² (105th) ({{{population_densitymi²}}}/वर्ग माइल)
कुल ग्राहस्थ उत्पादन (पि पि पि)	2023 एस्टिमेट
- फुकं	$416.969 billion (54th)
- प्रति छ्यं	$39,864 (52nd)
मुद्रा	Euro (€) (EUR)
ई क्षेत्र	EET (UTC+02:00)
- वर्खा (DST)	EEST (UTC+03:00)
इन्टरनेट TLD	.grc .ελ
कलिंग कोड	++30

ग्रीस आधिकारिक कथं हेलेनिक रिपब्लिक, दक्षिणपूर्वी युरोपया छगू राष्ट्र खः। बालकान प्रायद्वीपया दक्षिणी च्वकाय् स्थित, ग्रीसया उत्तरपश्चिमइ अल्बानिया, पूर्वय् टर्की सीमांकन, उत्तरय् नर्थ म्यासेदोनिया व बुल्गारिया दु। एजियन सागर थ्व देय्या मू-भूमिया पूर्वय्, पश्चिमय् आयोनियन समुद्र व दक्षिणय् क्रिटियन व मेदितेरेनियन समुद्र ला। ग्रीस मेदितेरेनियन बेसिनय् दकलय् ताःहाकःगु समुद्री तट दूगु देय् ख, थ्व देसय् द्वलंद्व द्वीप दु । देशय् ९ परम्परागत भौगोलिक क्षेत्र दु, व थन लगभग १०.४ मिलियन जनसंख्या दु। एथेन्स देय्या राजधानी व दकलय् चकंगु नगर खः, थ्व नगर धुंकाया मू नगरय् थेस्सलोनिकी व पात्रास ला।

ग्रीसयात पश्चिमी सभ्यताया जन्मभूमि धकाः हनिगु या, अथेहे लोकतन्त्र, पाश्चात्य दर्शन व साहित्य, इतिहासशास्त्र, राजनीतिशास्त्र, मू वैज्ञानिक व गणितया सिद्धान्त,पाश्चात्य दबूप्याखँ, व ओलम्पिक कासा विकास जूगु भूमि धकाः म्हसीकिगु या । ८गू शताब्दी ईसा पूर्वया इलय्, ग्रीसवासीत मेडिटेरेनियन व कालासागरय् विस्तारित थीथी स्वतन्त्र नगर राज्य (polis)य् व्यवस्थित जुल। म्यासेदोनया फिलिप द्वितियं ४ गू शताब्दी ईसा पूर्वय् वर्तमान ग्रीसयात एकीकृत यानादिल, अले वय्कःया काय् अलेक्जेन्दर महानं याकनं हे प्राचीन हलिंया म्हस्यूगु भूभाग थःगु अधीनय् लाकादिल। हेलेनिस्टिक कालय् प्राचीनकालय् प्राचीन ग्रीसया तजिलजि व प्रभाव उत्कर्षय् थ्यन। ग्रीसयात रोमं निगु शताब्दी इपूस थःगु अधीनय् लाकल, थ्व नापं ग्रीस रोमन साम्राज्यया अभिन्न अंग जुल। रोमन साम्राज्यया विभाजन धुंका थ्व देशं पूर्वया रोमन साम्राज्ययात बैजन्ताइन साम्राज्यया रुपय् निरन्तरता बिल। बैजन्ताइन साम्राज्य सांस्कृतिक व भासिक दृष्टिं मूलभूत ग्रीक साम्राज्य ख। प्रथम शताब्दी इसंस ग्रीक अर्थोदक्स चर्चया उदय जुल, गुकिलिं आधुनिक ग्रीक पहिचान यात परिभाषित यायेगु व ग्रीक परम्परा अर्थोदक्स हलिमय् प्रचार यात। सन् १२०४या ४गू क्रुसेडया लिपा, ग्रीस प्रायद्वीपय् ल्यातिन स्वामित्व स्थापित जुल। तर, थ्व क्षेत्र मध्य-१५गू शताब्दीइ अटोमन शासनया अधीनय् लाःवन।

सन् १८२१य् शुरु जूगु ताःहाकःगु स्वतन्त्रता युद्ध धुंका, ग्रीस छगू आधुनिक राष्ट्र राज्यया कथं सन् १८३०स उदय जुल । थ्व राष्ट्रया न्हापांगु १०० दँया इलय् ग्रीक साम्राज्यं भूभाग विस्तारया निंतिं संघर्ष यात, मुख्यतः २०गू शताब्दीइ बाल्कन युद्ध व १९२२या एशिया माइनरया सैन्य अभियान बांमलाक्क पराजित जुया क्वचाल। सन् १९२४य् पलिस्था जूगु अल्पकालीन गणतन्त्र नागरिक संघर्षया प्रभावं व तर्कीपाखें वःपिं शरणार्थीतेगु पुनःस्थापना यायेगु चुनौतीं तःच्वलं प्रभावित यात। सन् १९३६य् छगू राजतन्त्रवादी शासनं ताःहाकःगु समय तक अधिनायकवादी व्यवस्थाया सुरुवात यात, थ्व अवधिइ सैनिक कब्जा, गृहयुद्ध, सैन्य अधिनायकवादया उदय जुल । लोकतन्त्र सन् १९७४-५य् पूनर्स्थापित जुल व थुकिया लिच्वः कथं संवैधानिक गणतन्त्र पलिस्था जुल।

ग्रीस छगू लोकतान्त्रिक देय् खः। १९५० निसें १९७० तक आर्थिक विकासया इतिहास कायम यासें थ्व राष्ट्र विकसित देय् जुल। अतः, थन उच्च आयया अर्थव्यवस्था, बाल्कनया २गू तःधंगु अर्थव्यवस्था, व महत्वपूर्ण क्षेत्रीय लगानीकर्ताया रुपय् थ्व देय् विकशित जुल। राष्ट्र संघया संस्थापक सदस्य, ग्रीस थौंया युरोपियन युनियनय् दुथ्याःगु १०गू देय् खः व थ्व देय् २००१ निसें यूरोजोनय् नं ब्वति काःगु दु। थ्व देय् मेमेगु अन्तर्राष्ट्रिय संस्थाया नं सदस्य जुयाच्वंगु दु। थ्व देय्या सदस्यता दूगु छुं मू संघय् यूरोपियन काउन्सिल (Council of Europe), नेटो (NATO), OECD व WTO आदि ला। ग्रीसय् छगू पृथक सांस्कृतिक सम्पदा, विशाल पर्यटन उद्योग व प्रख्यात शिपिंग क्षेत्र दु । थ्व देय्या समृद्ध ऐतिहासिक धरोहर १९ UNESCO विश्व सम्पदा क्षेत्रं आंशिक रूपय् प्रतिबिम्बित याइ । wasग्रीस २०२२स हलिंया ९गू दकलय् भ्रमणित देय् नं ख।

आधुनिक ग्रीक भासय् थ्व देय्या नां Ελλάδα (इलादा) खः। प्राचीन ग्रीक भासय् व पुरातनवादी औपचारिक आधुनिक ग्रीक भासय् (Katharevousa) थ्व देय्या नां Ἑλλάς (प्राचीन ग्रीकय् हेलास Hellas, व औपचारिक आधुनिक भासय् एलास) ख। थ्व खँग्वःया अंग्रेजीया पर्यायवाची नां हेलास, प्राचीन वा काव्यात्मक सन्दर्भय् नं खनेदु। ग्रीक विशेषण रूप ελληνικός (ellinikos वा एलिन्कोस) वा थुकिया मेगु रुप "हेलेनिक" ग्रीस राष्ट्रया संस्थातेसं आधिकारिक कथं छ्यलि। दसु: 'हेलेनिक गणतन्त्र" (Ελληνική Δημοκρατία), ।

अंग्रेजी भासय् ग्रीस व ग्रिक खँग्वः ल्याटिन भाषाया Graecia व Grecus खँग्वलं वःगु ख। थ्व खँग्वः ग्रेसी (ग्रेकोइ Γραικοί; एकवचन ग्रेकोस Γράιος) दक्षिण इतालिया माग्ना ग्रेसियाय् दकलय् न्हापां च्वंपिं ग्रीक जनजातिया नामं वःगु खः। । थ्व खँग्वः सम्भवतः प्रोटो-इन्दोयुरोपियन मूल *ǵerh₂ -, (अर्थ: "बुरा जुइगु") खँग्वलं उत्पन्न जूगु खः । नापं विशेषयाना Graea (पुलां नगर) एरिस्तोतलया धापू कथं ग्रीसय् प्राचीनतम नगर खः अले नेपल्स क्षेत्रया पलिस्था थनयापिं हे मनूतेसं याःगु ख।,

प्रागैतिहास व पूर्व इतिहास

दक्षिण ग्रीसया मनि धाःगु थासय् दूगु एपिदिमा गुफा (Apidima Cave)य् अफ्रिका स्वया पिनेया आधुनिक मनूया दकलय् पुलांगु २,००,००० दँ न्ह्यःया अवशेष लूगु दु। मेगु लूगु दसुं थ्व अवशेष होमो सेपियन्स मखुसें प्राचीन मनूतेगु अवशेष जूगु धका क्यं। ल्वहँ युगया स्वंगु कालखण्ड (पुलां ल्वहँ, मध्य ल्वहँ व न्हू ल्वहँ)या अवशेष प्राचीन ग्रीसय् लूगु दु, दसु कथं फ्राञ्च्ति गुफा कायेछिं। न्हूल्वहँ युगया बस्ती ७गू शताब्दी इपू तक थ्यं व थ्व बस्तीत युरोपया दकलय् पुलांगु बस्तीइ ला। थ्व बस्तीतेसं बुंज्या न्यर इस्त (नापं पूर्व) व युरोपय् थ्यंकूगु धैगु विश्वास दु।

ग्रीस युरोपया न्हापांगु उन्नत लहनातेगु थाय् खः, अले थ्व देय्यात पश्चिमी सभ्यताया जन्मभूमिया कथं नालातःगु दु। , ईसापूर्व ३२०० दँ न्ह्यः एजियन समुद्रं वःपिं साइक्लाडियन लहना (Cycladic civilization) निसें न्ह्यथंगु लहना, क्रिटयागु मिनोअन लहना (२७००-१५०० इपू) व मू-भूमिइ १६०० निसें ११०० इपू दथुइ ह्वःगु माइसेनियन लहनां थन मनूतेगु लहनाया जग तल। थ्व लहनातेसं लिपि विकास यात, माइनोआन्सतय्सं लिनिअर ए धकाः आःया इलय् मथूगु लिपि छ्यलातःगु खनेदु। माइसेनियनतेसं लिनिअर बी धाःगु लिपिइ दकलय् पुलांगु प्रमाणित रूपं ग्रिक भाय् च्वःगु खनेदु। इमिगु हे समकालीन हिटाइट व मिस्रया अभिलेखं प्राचीन ग्रीसय् "महान जुजु"या अधीनय् छगू राज्य शासन जूगु खँ कनातःगु दु।

प्राचीन ग्रीस

मू पौ: प्राचीन यवन

प्राचीन ग्रीस थ्व देय्या इतिहासया छगू कालखण्ड ख, गुकिलि ग्रीक लहनाया विकास जुल। थ्व लहना ८गु व ६गु शताब्दी ईपूया आर्काइक युग निसें १४६ इपू (कोरिन्थया ल्वापू धुंकाया यवनया रोमन कब्जा) तक अस्तित्वय् दूगु ख। थ्व कालखण्डया दथुया भागयात क्लासिक ग्रीस धका म्हसीकिगु या। क्लासिक ग्रीक युग ५गु व ४गु शताब्दी इपूइ अस्तित्वय् दूगु छगू कालखण्ड ख। थ्व कालखण्डय् न्हापा एथेन्सया नेतृत्त्वय् ग्रीकतेसं पर्सियन अतिक्रमणयात परास्त यात। थ्व धुंका पलिस्था जूगु एथेन्सया स्वर्ण युग ४०४ इपूइ पेलेपोनेसियन हताय् एथेन्सया स्पार्ताया ल्हातं पराजयय् क्वचाल।

क्लासिकल ग्रीस संस्कृतिया थ्व धुंका शक्तिशाली जूगु रोमन साम्राज्यय् तधंगु प्रभाव लावन। रोमन साम्राज्यं ग्रीक तजिलजिया थी-थी संस्करण [[भूमध्यसागरीय क्षेत्र]य् व युरोपय् प्रचार यात। थ्व कारणं प्राचीन ग्रीसयात पाश्चात्य संस्कृतिया मूलया रुपय् कायेयु या।

रोमन प्रान्त (१४६ ईसापूर्व - ४ गू शताब्दी)

मध्यकालीन काल (४-१५ शताब्दी)

भेनिसया कब्जा व अतोमन शासन (१५ गू शताब्दी - १८२१)

आधुनिक राष्ट्र-राज्य

ग्रीक राजतन्त्र

विस्तार, विपद व पुनर्निर्माण

तानाशाही, निक्वःगु विश्वयुद्ध व पुननिर्माण

३गू हेलेनिक गणतन्त्र

 

दखिनी व दक्षिनपूर्व युरोपय् स्थित ग्रीसया मूलभूमिया बँ च्वका, पाखा, व पालूगु बँनं भुनातःगु दु। थ्व छगू प्रायद्वीपीय क्षेत्र ख। थ्व मुख्य भूमि बाल्कन क्षेत्रया दक्षिणी भूभाग ख। थ्व भूभाग पेलोपोनेसियन प्रायद्वीपय् क्वचालि। कोरिन्थया इस्मसं ग्रीसया मूलभागयात छगू नहरं बायातइ। थ्व थाय् युरोप, एशिया व अफ्रिका स्वाइगु छगू महत्त्वपूर्ण क्षेत्र ख। तसकं बेक्वःगु तटीय क्षेत्र व द्वलंद्व टापू दूगु कारण ग्रीस छगू तःधंगु देय् मजुसां हलिंया ११गू दकलय् ताःहाकःगु तटीय क्षेत्र दूगु देय् ख। थ्व देय्या तट 13१३,६७६ किमि (८,४९८ माइल); दु धाःसा बँ सीमाना करिब १,१६० किमि (७२१ माइल) दु। थ्व देय् लगभग अक्षांश ३४° व ४२ ° उत्तर, तथा देशान्तर १९º व ३० डिग्रीया दथुइ अवस्थित दु। थ्व देय्या दकलय् ताःपागु थाय् थ्व कथं दु:

• उत्तर: ओर्मेनिओ गां
• दक्षिण: गाभ्दोस द्वीप।
• पूर्व: स्ट्रोन्गिली (कास्तेलोरिजो, मेगीस्टि) द्वीपय्
• पश्चिम: ओथोनोइ द्वीप

ग्रीस छगू एकीकृत संसदीय गणतन्त्र खः । वर्तमान संविधान ग्रीकया ५गू संशोधनवादी संसदं तयार व स्वीकृत याःगु खः। थ्व संविधान १९७५य् सैनिक शासन (१९६७-१९७४) समाप्त जूगु इलय् लागू जुल। थ्व संविधान ४कः संसोधन जुलः, क्रमशः १९८६, २००१, २००८ व २०१९य्। थ्व संविधानय् १२० अनुच्छेद दु, गुकिलिं राज्यशक्तियात व्यवस्थापिका, कार्यपालिका, व न्यायपालिकाय् विभक्त यानातःगु दु। नापं, थ्व संविधानं नागरिक स्वतन्त्रता व सामाजिक न्यायया निंतिं व्यापक, निश्चित आश्वासन बियातःगु दु। 1मिसातेगु मताधिकार १९५२या संवैधानिक संसोधनं सुनिश्चित यानातःगु दु।

वैदेशिक स्वापू

ग्रीसया विदेशी नीति विदेश मन्त्रालयं सञ्चालन याइ। थ्व मन्त्रालयया प्रमुख सरकारया परराष्ट्र मन्त्री जुइ, वर्तमानय् निकोस् डेन्डियास थनया परराष्ट्र मन्त्री ख। आधिकारिक कथं, मन्त्रालयया मू उद्देश्य मेमेगु राज्य व अन्तरराष्ट्रिय संगठनय् ग्रीसया प्रतिनिधित्व यायेगु; ग्रीस देय्या थःगु हित व देशंपिने दुपिं नागरिकतेगु संरक्षण यायेगु, ग्रीक संस्कृति प्रवर्द्धन यायेगु, ग्रीक प्रवासीपिं नाप सुमधुर स्वापू तयातेगु, व अन्तराष्ट्रिय सदभाव दयेकिगु ख। ग्रीसया साइप्रस, इटाली, फ्रान्स, आर्मेनिया, अष्ट्रेलिया, इजरायल राज्य व संयुक्त अधिराज्य नाप विशेष सम्बन्ध दूगु धकाः वर्णन यानातःगु दु।

सेना

ग्रीक सशस्त्र बल ग्रीक राष्ट्रिय रक्षा जनरल स्टाफ (ग्रीक: Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας - ΓΕEΘΑ) या मातहतय् दु। थुकिया नागरिक अधिकरण राष्ट्रिय संरक्षण मन्त्रालयया अन्तर्गतय् पदु ।  सशस्त्र बलया स्वंगु शाखा दु:

• हेलेनिक सेना (Ellinikos Stratos, ES) - ग्रीसया सैनिक फौज ।
• हेलेनिक नौसेना (हेलेनिको पोलिमको नाभिटिका/Elliniko Polemiko Navtiko, EPN)
• हेलेनिक एयर फोर्स (एपी) अथवा ग्रीक हवाई सेना (इपिएस, Elliniki Polemiki Aeroporia)

प्रशासनिक विभाजन

मानकिपा	ल्या	क्षेत्र	राजधानी	क्षेत्रफल (किमि२)	क्षेत्रफल (वर्ग माइल)	मनू ल्या	GDP (बिलियन)
	१	एतिका	एथेन्स	3,808.10	1,470.32	3,814,064	€83.469
	२	मध्य ग्रीस	लामिया	15,549.31	6,003.62	508,254	€7.926
	३	मध्य म्यासेदोनिया	थेसालोनिकि	18,810.52	7,262.78	1,795,669	€23.850
	४	क्रित	हेराक्लियन	8,259	3,189	624,408	€8.654
	५	पूर्व म्यासेदोनिया व थ्रेस	कोमोतिनि	14,157.76	5,466.34	562,201	€6.709
	६	एपिरस	आयोआनिना	9,203.22	3,553.38	319,991	€3.843
	७	आयोनियन द्विप	कोर्फु	2,306.94	890.71	204,532	€3.064
	८	उत्तर एजियन	माइतिलेन	3,835.91	1,481.05	194,943	€2.412
	९	पेलोपोनेस	त्रिपोलि	15,489.96	5,980.71	539,535	€7.683
	१०	दक्षिण एजियन	इर्मोउपोलि	5,285.99	2,040.93	327,820	€5.888
	११	थेसाली	लारिसा	14,036.64	5,419.58	688,255	€9.006
	१२	पश्चिम ग्रीस	पात्रास्	11,350.18	4,382.33	648,220	€7.847
	१३	पश्चिम म्यासेदोनिया	कोजानि	9,451	3,649	254,595	€3.849
	(१४)	माउन्त एथोस्	कार्येस	390	151	1,746	मदूगु

सन् २०२३ तक, थ्व देय्या अर्थतन्त्र पर्चेजिङ्ग पावर प्यारिति (PPP) कथं हलिंया ५४गू वृहद अर्थतन्त्र ख, थ्व देय्या PPP $४१७ बिलियन दु। is ग्रीस युरोपियन युनियनया २७गू देसय् १५गू दकलय् वृदह अर्थतन्त्र खः।

बुंज्या

ऊर्जा

नाविक उद्योग

यातायात

सञ्चार

दुसिका व प्रविधि

नगर

धर्म

भाय्

स्थानान्तरण

शिक्षा

उसाँय् व्यवस्था

ललितकला

वास्तुकला

दबू

साहित्य

दर्शनशास्त्र

संगीत व प्याखँ

नसा

संकिपा

कासा

मिथकशास्त्र, पौराणिक कथा व मान्यता

सार्वजनिक विदा व जात्रापर्व