हलो (अन्य नाम: फाली, अङ्ग्रेजी: Plough , Plow )जमीन जोत्ने प्रयोग गरिने कृषि औजार हो । यसको सहायताले बीउ छर्नु भन्दा पहिले जमीनको आवश्यक तयारी गरिन्छ । कृषिमा प्रयुक्त औजारहरूमा हलो सबै भन्दा प्राचीन हो, हलो कुनै न कुनै रूपमा इतिहासमा प्रचलित पाइएको छ । हलोले जमिनको माथिल्लो सतहलाई पल्टाइन्छ । जसले नयाँ पोषक तत्व माथी आउने गर्छ तथा खर-पतिङ्गर एवं बालीका डाँठ आदि जमीनमा दबिन्छन् । यी दबिएका खर पतिङ्गरहरू कुहिएर मलको रूपमा परिवर्तन हुन्छन् । जमिन जोत्नाले जमीनमा हवाको प्रवेश पनि हुन्छ जसले गर्दा जमीनमा आद्रता (चिसोपना) बनाइ राख्ने शक्ति बढ्छ । हलो गोरु जोत्दा गोरुले तान्ने काठ या फलामबाट बनाइएको औजार हो जसको टुप्पामा सियो अथवा फाली रहेको हुन्छ । हलो ठाउँ अनुसार फरक फरक प्रकारको हुन्छ ।
हलो जोत्ने व्यक्तिलाई हली भन्दछन् । नेपालमा विशेष गरी गोरु अथवा राँगाले हलो तानेको पाइन्छ । धान रोप्ने खेतमा पहिलो पटक जोत्नुलाई बाँझो मार्नु, दोस्रो पटक जोत्नुलाई राँटा मार्नु, तेस्रो पटक जोत्नुलाई हिल्याउनु र चौथो पटक जोत्नुलाई दाँदे लाउनु भनिन्छ । पाखा बारीमा डल्ला फुटाउन लिडुल्को लाईन्छ । जुवामा लामो डोरी बाँधेर लिडुल्कामा अड्काइन्छ र त्यसमाथि हली चडेर गोरु अथवा राँगा धपाएपछि थिचिएर डल्ला फुट्छ ।
यो चित्रमा देखिएका हलोका विभिन्न भागहरूमा राखिएका सङ्ख्या तल क्रमबद्ध गरेर नामहरू राखिएका छन् । हलोको बनोट अनुसार हलोका भागहरूको बनोट पनि फरक फरक हुन्छन् ।
कनारी सोईलो पाटी मुन्द्रो
This article uses material from the Wikipedia नेपाली article हलो, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). सामाग्री CC BY-SA 4.0 अनुसार उपलब्ध छ, खुलाइएको अवस्था बाहेकको हकमा। Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki नेपाली (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.