भक्तपुर जिल्ला

 

यस जिल्लाको ऐतिहासिक पृष्ठभूमितर्फ नियाल्दा भक्तपुरको नामाकरण सम्बन्धमा विभिन्न शिलालेख र प्रमाणहरूका आधारमा विश्लेषण गर्दा लिच्छवीकालीन राजा मानदेवको पालामा देवपाटनमा रहेको रत्न संघको अभिलेखमा "खोपाङ्ग" ग्रामको उल्लेख भएको छ भने भक्तपुरको खलाछें टोलमा भएको अभिलेखमा "खृपाङ्ग" ग्राम उल्लेख भएको पाइन्छ। यसैका आधारमा भक्तपुरलाई ख्वप या खोप भन्ने चलन चलेको अनुमान छ जुन चलन हालसम्म पनि नेवारी भाषामा यद्यपि छदैछ। अर्को ऐतिहासिक प्रमाण अनुसार वि.सं. १९९२ तिर भक्तपुर नगरलाई भद्रगाउँ भन्ने नाम प्रचलनमा रहेको पनि देखिन्छ। यसै भद्रग्राम शव्दका आधारमा भादगाउँ रहन गएको भन्ने अर्को अनुमान पनि छ।

भक्तपुरमा विभिन्न देवदेवीहरूका देवालय मन्दिर मठ तिर्थस्थलहरू जताततै भएको र मन्दिरमा कुँदिएको नेपाली शैलीको कलात्मक कौशल एवं सांस्कृतिक तथा धार्मिक भावनामा ओतप्रोत भएकाले र भक्तपुरका बासिन्दा ज्यादै धर्मात्मा भएकाले राणा प्रधान मन्त्री जुद्ध शम्शेरबाट साविक नाम भादगाउँको सट्टा भक्तहरूको पुर अर्थात शहर भक्तपुरको नामाकरण भएको देखिन्छ।

• देशान्तरः- ८५.२१" देखि ८५.३२" पूर्वी देशान्तरसम्म।
• अक्षांश:- २७.३६" देखि २७.४४" उत्तरी अक्षांश सम्म छ।
• सिमाना:- पूर्वमा काभ्रेपलाञ्चोक, पश्चिम र उत्तरमा काठमाडौँ र दक्षिणमा ललितपुर जिल्ला पर्दछ।
• क्षेत्रफल:- ११९ वर्ग किलोमिटर
• लम्वाई:- पूर्व पश्चिम लम्वाई १.६ किलोमिटर
• चौडाई:- उत्तर दक्षिण चौडाई ११.२ किलोमिटर
• सरदर उचाई:- यस जिल्लाका यसको सरदर उचाई समुन्द्र सतहबाट १,३३१ मिटर उचाइमा रहेको छ।
• सबै भन्दा अग्लो भाग :- जिल्लाको सबैभन्दा अग्लो भूभाग नगरकोट हाइटलाई मानिन्छ जसको उचाई २१९१ मिटर छ।
• सदरमुकाम:-भक्तपुर

भक्तपुर दरबार क्षेत्र, नगरकोट, चाँगुनारायण मन्दिर, सूर्यविनायक मन्दिर, ठिमी, राधे राधे, कैलाशनाथ महादेव मन्दिर, पाइलट बाबा आश्रम

• नेपालको क्षेत्रीय वर्गीकरण