14. Mai: Datum/Tied

Mai is de 134. Dag in’n Gregoriaanschen Klenner oder de 145. Dag in Schaltjohren.

Politik un Sellschap

• 1097: De Belagern vun Nicäa dör dat Heer vun’n Eersten Krüüztog geiht los.
• 1264: Dör de Slacht vun Lewes warrt Simon V. de Montfort „nichkröönte König“ vun England.
• 1607: Jamestown, de eerste duerhaft bewahnte Kolonie vun de Englänner in de USA warrt grünnt.
• 1610: Na en Anslag starvt de franzöösche König Heinrich IV.. Sien minnerjöhrig Söhn Ludwig XIII. folgt em up'n Throon. Vörmund is siene Mudder Maria vun Medici.
• 1614: De nedderlannschen Staten verklaart de Stadt Maeslandsluys för sülvstännig. Vun nu af an heet se Maassluis
• 1643: De latere Sünnkönig Ludwig XIV. kummt mit veer Johren op den Throon vun Frankriek.
• 1811: Paraguay warrt unafhangig vun Spanien.
• 1915: In Portugal warrt de Militärdiktatur vun Joaquim Pimenta de Castro dör en Putsch beendt.
• 1848: Israel verkloort sik unafhangig. Noch in de glieken Nacht verkloort de araabschen Navers den Krieg an den nee grünnten Staat Israel.
• 1955: De Warschauer Pakt as militärsch Verbund vun’n Oostblock warrt grünnt.
• 1963: De düütsche Bundspräsident Heinrich Lübke un de däänsch König Friedrich IX. ünnertekent den Verdrag över de Vagelflaaglien.
• 1970: Andreas Baader warrt mit Gewalt ut dat Gefängnis hollt. Dat warrt as Gebortsstunn vun de RAF ansehn.
• 1993: In Leipzig sluut sik de beiden Parteien Bündnis 90 un De Grönen tosamen.

Weertschap

• 1878: De Hannelsmark Vaseline warrt för Robert Cheseborough indragen.
• 1909: De düütsche rieksdag regelt, dat neven Münten ok Geldschiens as ofizieel Penunsen acht warrt. De Düütsche Rieksbank bruukt Papeergeld nich mehr ümtuschen.

Kunst, Kultur un Bowark

• 1845: De Oper The Enchantress vun Michael William Balfe warrt in London ooropföhrt.
• 1923: De Oper The Perfect Fool vun Gustav Holst warrt in London ooropföhrt.
• 1950: De Oper Don Juan und Faust vun Hermann Reutter warrt in Stuttgart ooropföhrt.

Wetenschoppen un Technik

• 1796: Edward Jenner maakt de eerste Schuulempen gegen de Pocken.
• 1804: De Lewis-un-Clark-Expeditschoon dör den noordamerikaansch Kontinent geiht los.
• 1847: De Öösterrieksch Akademie vun de Wetenschoppen warrt grünnt.
• 1973: De US-amerikaansch Ruumstatschoon Skylab warrt hoochschaten.

Religion

• 964: Paapst Johannes XII. warrt vun de Ehmann vun en Leefste doothaut.
• 1995: De 14. Dalai Lhama Tenzin Gyatso acht den sössjohrigen Gedhun Choekyi Nyima as 11. Panchen Lama.

Katastrophen

• 1799: Bi Madrid brickt de Gasco-Daalsparren, de noch in’n Bo is.
• 1886: En Warvelstorm drifft sien Unwesen över de Stadt Crossen an de Oder, dat hüütige Krosno Odrzańskie.

• 1316: Karl IV., röömsch Kaiser.
• 1553: Margarete vun Valois, Königin vun Frankriek un Navarra.
• 1666: Vittorio Amadeo II., König vun Sizilien.
• 1710: Adolf Friedrich, sweedsch König.
• 1725: Friedrich Anton vun Heynitz, Physiker.
• 1727: Thomas Gainsborough, engelsch Maler.
• 1805: Johann Peter Emilius Hartmann, däänsch Komponist.
• 1817: Alexander Kaufmann, düütsch Schriever.
• 1827: Jean-Baptiste Carpeaux, franzöösch Bildhauer.
• 1832: Rudolf Lipschitz, düütsch Mathematiker
• 1836: Wilhelm Steinitz, öösterrieksch-US-amerikaansch Schachspeler un -weltmeester († 1900)
• 1865: Max Herrmann, düütsch Theaterwetenschoppler.
• 1868: Magnus Hirschfeld, düütsch Nervendokter un Sexualforscher.
• 1884: Claude Dornier, düütsch Flegerkontrueerer.
• 1885: Otto Klemperer, düütsch Dirigent un Komponist.
• 1886: Ernst Späth, öösterrieksch Chemiker
• 1897: Sidney Bechet, US-amerikaansch Jazzmusiker († 1959)
• 1907: Vicente Enrique y Tarancón, spaansch Kardinal († 1994)
• 1911: Martin Brüns, düütsch Politiker un Landdagsafordneter vun Neddersassen († 1976)
• 1923: Mrinal Sen, indisch Filmspeelbaas.
• 1928: Che Guevara, argentische Guerillakämper in de kubaansche Revolutschoon (offitschell den 14. Juni boren, † 1967)
• 1933: László Kovács, ungaarsch Kameramann († 2007)
• 1939: Rupert Neudeck, Grünner vun Cap Anamur.
• 1940: Manfred Podlich, düütsch Footballspeler
• 1943: Ólafur Ragnar Grímsson, ieslännsch Politiker un Präsident
• 1946: Claudia Dale Goldin, US-amerikaansch Wertschapswetenschaplerin un Nobelpriesdrägerin
• 1946: Stephen Karl Rerych, US-amerikaansch Swemmsportler
• 1952: Michael Minkler, US-amerikaansch Toontechniker
• 1953: Norodom Sihamoni, König vun Kambodscha.
• 1954: Peter John Ratcliffe, britisch Nephroloog un Nobelpriesdräger
• 1960: Anne Clark, britsch Singerin un Ledermakerin
• 1960: Alec Dankworth, britisch Jazzmusiker
• 1969: Cate Blanchett, austraalsch Schauspelerin
• 1969: Alexandra Ledermann, franzöösch Springriederin
• 1970: Jan Kleyna, britisch Astronom
• 1983: Amber Tamblyn, US-amerikaansch Schauspelerin.

• 649: Theodor I., Paapst
• 964: Johannes XII., Paapst (* 937 oder 939)
• 1610: Heinrich IV., König vun Frankriek
• 1632: Peter Binoit, düütsch Maler (* um 1590)
• 1643: Ludwig XIII., König vun Frankriek
• 1761: Thomas Simpson, engelsch Mathematiker
• 1860: Ludwig Bechstein, düütsch Schriever, Bibliothekar un Archivar.
• 1899: Lars Fredrik Nilson, sweedsch Chemiker (* 1840)
• 1912: Friedrich VIII., däänsch König.
• 1912: August Strindberg, sweedsch Schriever un Dramatiker.
• 1918: Joaquim Pimenta de Castro, portugeesch General un Staatsbaas.
• 1935: Magnus Hirschfeld, düütsch Nervendokter un Sexualforscher
• 1959: Sidney Bechet, US-amerikaansch Jazzmusiker (* 1897)
• 1966: Ludwig Meidner, düütsch Maler
• 1972: Theodor Blank, düütsch Politiker un Bundsminister (* 1905)
• 1973: Elmer Snowden, US-amerikaansch Jazzmusiker un Bandleader (* 1900)
• 1983: Miguel Alemán Valdés, mexikaansch Staatsbaas
• 1987: Rita Hayworth, US-amerikaansch Schauspelerin (* 1918)
• 1990: Günter Wahrendorf, plattdüütsch Schriever (* 1927)
• 1993: Édouard Pignon, franzöösch Maler.
• 1998: Frank Sinatra, US-amerikaansch Entertainer, Singer un Schauspeler
• 2002: Eva Brumby, düütsch Schauspelerin (* 1922)
• 2006: Robert Bruce Merrifield, US-amerikaansch Chemiker un Nobelpriesdräger (* 1921)
• 2008: Jurij Sergejewitsch Rytcheu, russisch Schriever ut dat Volk vun de Tschuktschen (* 1930)
• 2009: Monica Bleibtreu, öösterrieksch Schauspelerin, Schauspeeldozentin un Dreihbookschrieverin (* 1944)
• 2015: B. B. King, US-amerikaansch Bluesmusiker (* 1925)
• 2018: Renate Delfs, hooch- un plattdüütsch Schrieverin (* 1925)