Zunnesysteem

In ons zunnesysteem draaien der 8 offisjele planeten om de Zunne:

• Merkurius
• Venus
• Eerde
• Mars

• Jupiter
• Saturnes
• Uranes
• Neptunes

Tot 2006 wuir Pluto ook as planeet zain. Noa n internatsjonoale konferensie in Proag wuir Pluto onthegen van zien titel as planeet, omdat er te veul verschilt van de aander planeten en der nog n hail ìnde planeten binnen dij op Pluto lieken. Der was dus n keus of man der n hail ìnde planeten bie deden, of aine minder. Veur de lèstent is kozen.

Over t ontstoan van t zunnesysteem bestoan verschillende theorien. De theorie mit de maiste aanhang is de spiroaltheorie:

Dou t heelal net vörmd was en hail wat steerns al kompleet waren, draaide der n grode stofwolk om ozze zunne tou. Dizze platte, ronde spiroal draaide aal moar rond. Deur dizze vrieven ontstond n kracht woarmit de stofdailkes bie mekoar druk wuiren. Hierdeur ontstonden de keernen van de planeten en heur swoartekracht. Dizze swoartekracht trok de omliggende stofdailkes aan en vörmde zo n planeet.

De vaste planeten bestonden dou oet glèneg haite stovven as magma en ieder. Deur de kolle van t universum koelden zai of en vörmden n körst/oppervlak.

n Andere theorie is de botsenstheorie:

Deur t hierboven nuimde spiroalproces, wuiren allend leutje planeetkes vörmd, ook wel bekend as asteroiden. Deur de swoartekracht van de zunne draaiden zai om de zunne hin. As dizze mit n andere asteroide botste, kwam der zo veul kracht vraai, dat baaide astroiden smolten en n keern vörmden. Dizze keern trok andere asteroiden aan, dij ook in botsen kwam en smolt, enz.