De mariekolver (Garrulus glandarius, reup?/i en zang?/i) is n opvallend ekleurde kreiachtige.
Disse voegel kömp veur in t kultuurlaand en de bossen. Hij is over heel Europa verspreid behalve in t hoge noorden. In niejbouwwieken zie'j in eerste instansie vake de eekster, as de bomen en struken in t openbaore greun en in de tunen groter wörden, wörden de eekster zeutjes-an verdröngen deur de mariekolver.
Voedsel vient de mariekolver in bomen en struken, in de lucht en op de grond; t hef n aofwisselend dierlik en plaantaordig eetpatroon: insekten en ongewarvelden (mit veule plaagdieren), ekels, beukenoetjes, haozenoeten en aandere zaojen en noeten, vruchten as brummels, frambozen en liesterkrallen. t Eet oek kleine of jonge zangvoegels, eiers en kleine knaagdieren. Mit de starke snavel hakt de mariekolver gaoten in harde umhulsels zo as slekkehuzen, noetedoppen en eierschaolen en vroet e in de bojem, beestepoep en meenselik aofval.
De eek is aofhankelik van de mariekolver veur t verspreien van ekels: de mariekolver vervoert ze in zien keel en tussen zien snavel naor plaotsen mit n zachte ondergrond, daornao duwt e de ekels in grond in. Zo leeg e n wienterveurraod an. Hij vergeet allinnig n paor plekjes, die die oek niet weer vient en wat uut kan greuien tot n nieje eek. Vandaor dat mariekolver oek wel 'de grootste bosbouwer' eneumd wörden.
Mariekolver, markolf en variaanten daorvan bin gebrukelike vormen in t oosten van t laand, mer oek in Utrecht, t Rijnlaand en delen van Braobaant en Limburg. De naam kömp uut n ouwe Germaanse sage en betekent letterlik grenswolf (mark-wolf), t is waorschienlik geïnspireerd deur de oosterse aofgod Markolis, die in de Oriëntaals-Byzantiense verhaaltradisie optreet as duvelse tegenstaander van de wieze Salomon. In de Germaanse sagen wördden dat duvelse personazie n personazie die alderhaande gedaonten kan annemen en rond 1500 ontsteet der n nieje verhaaltradisie van kluchten, waorin Markolf aofezwakt is tot n boerse spotter die schune grappen maakt. De naam Markolf kömp oek veur in t volksboek Salomon ende Marculphus waorin de voegel de stemmen van aandere voegels naodung.
In de Duutse, Noorse en Zweedse namen veur de mariekolver (Eichelhäher, Nøtteskrik(j)e, Nötskrika = ekel-/noetegaaie) kömp t gedrag naor veuren. De Deense en Friese namen verwiezen naor de bosrieke umgeving waor t woent: skovskade (boseekster) en houtekster (houteekster).
Luud geschrouw, ku'j haost niet in t wiere haolen mit t geluud van aandere voegels.
Commons: Mariekolver - plaatjes, filmkes en/of gelüüdsbestanden. |
Dit artikel is eskreaven in et westveluwske dialekt van Nunspeet, in de Algemene Nedersaksiese Schriefwieze. |
This article uses material from the Wikipedia Nedersaksisch article Mariekolver, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). De inhold is beskikbår under de CC BY-SA 4.0 as der niks anders angeaven is. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Nedersaksisch (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.