Léngua Anglesa

Anglés (English) ye ua léngua germánica oucidental que surgiu ne ls reinos anglo-saxónicos de la Anglaterra i se spalhou pa l que benerie la se tornar l sudeste de la Scócia, sob l'anfluéncia de l reino anglo mediebal de la Nortúmbria.

Anglés (English)
Falado an: (ber ambaixo)
Total de falantes: Purmeira léngua: 309–400 milhones
Segunda léngua: 199–1,400 milhones
Total: 500 milhones
Posiçon: 4la posiçon cumo léngua natiba i 2la posiçon cuntando tamien ls que la falan cumo 2la léngua.
Familha:
 Germánica
  Germánica oucidental
   Anglo-frísia
    Ánglica
     Anglés
Scrita: Alfabeto latino
Statuto oufecial
Lhéngua oufecial de: 54 países
Naciones Ounidas
Ounion Ouropeia
Quemunidade de las Naciones
Cunseilho de la Ouropa
OTAN
NAFTA
OEA
OCI
UKUSA
Regulaçon por: Sin regulamentaçon oufecial
Códigos de lhéngua
ISO 639-1: --
ISO 639-2: ---
Léngua Anglesa
  Países adonde l'anglés ye la léngua de fato an azul scuro (cun sceçon de l Quebec)
  Países adonde ye l'anglés ye la léngua oufecial, mas nun ye la léngua de fato

Passado seclos de stensa anfluéncia de la Grana-Bretanha i de l Reino Ounido zde l seclo XVIII, atrabeç de l Ampério Británico, i de ls Stados Ounidos zde meados de l seclo XX, l'anglés ten sido amplamente çperso an to l planeta, tornando-se la percipal léngua de l çcurso anternacional i ua léngua franca an muitas regiones. L léngua ye amplamente daprendido cumo ua segunda léngua i ousado cumo léngua oufecial de la Ounion Ouropeia, de las Naciones Ounidas i de muitos países de la Commonwealth, bien cumo de muitas outras organizaçones mundiales. Ye l terceiro léngua mais falado an to l mundo cumo purmeira léngua, depuis de l mandarin i de l espanhol. Ye la léngua mais falada an to l mundo.

Storicamente, l'anglés ouriginou-se de la fuson de lénguas i dialetos, agora coletibamente chamados anglés antigo, que fúrun trazidos pa la cuosta leste de la Grana-Bretanha por pobos germánicos (anglo-saxones) ne l seclo V, sendo la palabra anglish deribada de l nome de ls anglos i, finalmente, de sue region ancestral de Angeln (ne l que ye agora Schleswig-Holstein). Un númaro seneficatibo de palabras an anglés son custruídos cun base nas raízes de l latin, bisto qu'esse léngua fui, d'algua forma, la léngua franca de la Eigreija Crestiana i de la bida anteletual ouropeia. L'anglés fui mais anfluenciado pula léngua nórdica antiga, debido la ambasones bikings ne ls seclos VIII i IX.

La cunquista normanda de la Anglaterra ne l seclo XI dou ourige a fuortes ampréstimos de l franco-normando i las cumbençones de bocabulairo i ortografie ampeçórun a dar l'aparéncia superficial dua streita relaçon de l'anglés culas lénguas románicas, l qu'agora ye chamado de anglés médio. La Grande Mudança Bocálica, qu'ampeçou ne l sul de la Anglaterra ne l seclo XV ye un de ls eibentos stóricos que marcan l surgimiento de l anglés moderno a partir de l'anglés médio.

Debido a l'assimilaçon de las palabras de muitos outros lénguas al longo de la stória moderna, l'anglés cuntén un bocabulairo mui grande. L'anglés moderno nun solo assimilou palabras d'outras lénguas ouropeias, mas tamien de to l mundo, ancluindo palabras de l hindi i d'ourige africana. L Oxford English Ditionary lista mais de 250.000 palabras çtintas ne l léngua, nun ancluindo muitos tenermos técnicos, científicos ó gírias.

Stória

Léngua Anglesa Ber artigo percipal: Stória de la léngua anglesa
Ber tamien: Léngua anglesa antiga, Anglés médio, i Léngua anglesa moderna
Léngua Anglesa 
Purmeira páigina de l manuscrito Beowulf.

L'anglés ye ua léngua germánica oucidental que se ouriginou a partir de ls dialetos anglo-frísio i saxon antigo trazidos pa la Grana-Bretanha por quelonos germánicos de bárias partes de l que ye hoije l noroiste de la Almanha, Dinamarca i Países Baixos. Até essa época, la populaçon natiba de la Bretanha Romana falaba léngua celta británica junto cula anfluéncia acroletal de l latin, zde l'acupaçon romana de 400 anhos.

Ua de las tribos germánicas que chegórun a la Grana-Bretanha éran ls anglos, que Beda acraditaba tenéren mudado cumpletamente la Bretanha. Ls nomes angland (de Angla land ó "tierra de ls anglos") i anglish (de l anglés antigo anglisc) son deribados de l nome dessa tribo; inda assi saxones, jutos i ua bariadade de pobos germánicos a partir de las cuostas de la Frísia, Baixa Saxónia, Suécia i Jutlándia de l Sul tamien se mudórun pa la Grana-Bretanha nesta época.

Einicialmente, l anglés antigo era un grupo diberso de dialetos, l que reflete las ouriges bariadas de ls reinos anglo-saxones de la Grana-Bretanha, mas un desses dialetos, l saxon oucidental, eibentualmente passou a dominar i ye neste que l poema Beowulf fui scrito.

L'anglés antigo mais tarde fui trasformado por dues óndias d'ambasones. L purmeiro fui por falantes de l galho lenguístico germánico setentrional, quando Halfdan Ragnarsson i Ibar Ragnarsson ampeçórun la cunquista i la colonizaçon de l norte de las Ilhas Británicas, ne ls seclos VIII i IX (ber Danelaw). La segunda fui por falantes de l normando antigo, ua léngua románica, ne l seclo XI cula cunquista normanda de la Anglaterra. L normando zambolbiu-se para anglo-normando i depuis para anglo-francés, quando antroduziu ua nuoba gama de palabras, specialmente atrabeç de ls tribunales i de l gobierno. Para alhá de l'alargamiento de l léxico cun palabras scandinabas i normandas, estes dous eibentos tamien simplificórun la gramática i trasformórun l'anglés nua lenguaige de ampréstimo, mais abierta para aceitar nuobas palabras d'outras lénguas.

Las mudanças lenguísticas ne l'anglés passado l'ambason normanda porduziu l que ye agora coincido cumo anglés médio, sendo The Canterbury Tales, de Geoffrey Chaucer, l'obra mais coincida.

Durante to este período l latin, d'algua forma, era la léngua franca de la bida anteletual ouropeia, an purmeiro lugar l latin mediebal de la Eigreija Crestiana, mas depuis l latin houmanista de la Renacença i aqueilhes que screbírun ó copiou testos an latin quemumente cunhórun nuobos tenermos de l léngua para se referir la cousas ó cunceitos pa ls quales nun habie nanhue palabra natiba eisistente ne l'anglés.

L anglés moderno, qu'anclui las obras de William Shakespeare i la Víblia King James, ye giralmente datado de cerca de 1550, i quando l Reino Ounido se tornou ua poténcia colonial, l léngua serbiu cumo léngua franca de las colónias de l Ampério Británico. Ne l período pós-colonial, alguas de las naciones recén-criadas que tenien bárias lénguas natibas outórun por cuntinar a ousar l'anglés cumo léngua franca para eibitar las deficuldades políticas inerentes a la promoçon de qualquiera léngua própia arriba de las outras. Cumo resultado de l crecimiento de l Ampério Británico, l'anglés fui adotado na América de l Norte, Índia, África, Oustrália i an muitas outras regiones, ua tendéncia alargada cul surgimiento de ls Stados Ounidos cumo ua superpoténcia an meados de l seclo XX.

Çtribuiçon geográfica

Léngua Anglesa Ber artigos percipales: Anglofonia e América Anglo-Saxónica
Léngua Anglesa 
Anglés cumo purmeiro léngua por paíç (Crystal 1997).

Cerca de 375 milhones de pessonas falan anglés cumo sue purmeira léngua. L'anglés hoije ye probabelmente la terceira maior léngua an númaro de falantes natibos, depuis de l chinés mandarin i de l espanhol. Inda assi, quando se cumbina natibos i nun natibos ye probabelmente la léngua mais falada ne l mundo, ambora eibentualmente la segunda, quedando atrás dua cumbinaçon de ls lénguas chineses (dependendo ó nun de las çtinçones esses lénguas son classeficados cumo "lénguas" ó "dialetos").

Las stimatibas qu'ancluen falantes de l'anglés cumo segunda léngua barian antre 470 milhones la mais dun bilhon, dependendo de cumo l'alfabetizaçon ó l domínio ye defenido i medido. L porsor de Lenguística David Crystal calcula que ls nó-falantes yá supírun l númaro de falantes natibos nua proporçon de 3-1.

Ls países cun maior populaçon de falantes natibos de Anglés son, an orde decrecente: Stados Ounidos (215 milhones), Reino Ounido (61 milhones), Canadá (18,2 milhones), Oustrália (15,5 milhones), Nigéria (4 milhones), Irlanda (3,8 milhones), África de l Sul (3,7 milhones), i Nuoba Zelándia (3,6 milhones), cunforme censo de 2006.

Países cumo las Filipinas, Jamaica i Nigéria tamien ténen milhones de falantes natibos de dialetos cuntinos que ban de l crioulo de base anglesa la berson mais padron de l'anglés. Dessas naciones adonde l'anglés ye falado cumo segunda léngua, la Índia ten l maior númaro de falantes (anglés andiano). Crystal afirma que, cumbinando ls falantes natibos i nun natibos, la Índia agora ten mais pessonas que falan ó antenden l'anglés de l que qualquiera outro paíç de l mundo.

Léngua Anglesa 
Mapa de naciones qu'outelizan l'anglés cumo léngua oufecial ó cumo la léngua predominante,

Alfabeto anglés

Léngua Anglesa Ber artigo percipal: Alfabeto anglés

L'anglés ye scrito ne l alfabeto latino, sin nanhun caráter special. Hai aparentes sceçones an palabras que mantén la grafie strangeira, cumo naïbe, Noël i féte. Ls nomes de las letras son ls seguintes:

La B C D I F G H I J K L M
nome la be ce de i ef ge aitch i jay kay el an
pronúncia (IPA) /iɪ/ /bi/ /siː/ /diː/ /iː/ /εf/ /dʒi/ /iɪtʃ/ /laɪ/ /dʒiɪ/ /keɪ/ /εɫ/ /εm/
N L P Q R S T U B W X Y Z
nome en l pe cue aire ess te u be double-u s wye ze (EUA) ó zed (R.U.)
pronúncia (IPA) /ɛm/ /lʊ/ /piː/ /kjuː/ /ɑr/ /ɛs/ /tiː/ /juː/ /biː/ /ˈdʌbəɫ juː/ /ɛks/ /waɪ/ /ziː/ ó /zed/

Fonologie

Bogales

AFI Çcriçon eisemplo
monotongos
i/iː alta, anterior, nó-arredondada bead
ɪ média alta, central anterior, nó-arredondada bid
ɛ média baixa, anterior, nó-arredondada bid
æ média baixa, anterior, nó-arredondada blad
ɒ baixa, posterior, arredondada blx
ɔ/ɑ média baixa, posterior, arredondada pawed
ɑ/ɑː baixa, posterior, nó-arredondada brla
ʊ média alta, central posterior god
u/uː alta, posterior, arredondada boed
ʌ/ɐ/ɘ média baixa, posterior, nó-arredondada; média baixa, central bud
ɜː ó
ɝ
média baixa, central, nó-arredondada ó
retroflexa
bird
ə média baixa, posterior, nó-arredondada Rosla's
ɨ alta, central, nó-arredondada rosis
Ditongos
i(ɪ)/iɪ média alta, anterior, nó-arredondada
alta, anterior nó-arredondada
bayed
l(ʊ)/əʊ média alta, posterior, arredondada
média alta, central posterior
blde
laɪ baixa, anterior, nó-arredondada
média alta, central anterior, nó-arredondada
cry
laʊ baixa, anterior, nó-arredondada
média alta, central posterior
bough
ɔɪ média baixa, posterior, arredondada
alta, anterior, nó-arredondada
boy
ʊɚ/ʊə média alta, central posterior
média baixa, posterior, nun arredondada
bor
ɛɚ/ɛə/iɚ média baixa, anterior, nó-arredondada
média baixa, posterior, nun arredondada
fair
    Notas

Cunsuantes

Este ye l sistema de cunsuantes de la léngua anglesa, trascritos culs simblos de l Alfabeto Fonético Anternacional (AFI).

  Bilabiales Labio-
dentales
Dentales Albeolares Palato-
albeolares
Palatales Belares Labio-
belares
Glotal
Nasales m     m     ŋ  
Plosibas p  b     t  d     k  ɡ  
Africadas         tʃ  dʒ      
Fricatibas   f  b θ  ð s  ç ʃ  ʒ ç x h
Bibrante simples       ɾ        
Aprossimantes       ɹ   j   ʍ  w  
Lateral       l        
    Notas

Gramática

La léngua anglesa ten un sistema d'anflexon mui simples, se cumparado cula maiorie de las lénguas ando-ouropeias. Nun ten género gramatical, pus ls adjetibos son ambariables. Hai antretanto, resquícios de flexon casual (l genitibo saxónico i pronomes oublíquos).

Ls berbos regulares ténen solo 6 formas çtintas, dues de las quales nun se úsan mais.

    S: lobe (forma básica), lobest (2ª pessona singular de l persente de l'andicatibo atibo - ousoleta), lobes ó lobeth (3ª pessona singular de l persente de l'andicatibo atibo - la segunda ye ousoleta), lobed (particípio passado i todas las pessonas menos la segunda singular de l pretérito simples atibo), lobedst (2ª pessona singular de l pretérito simples atibo - ousoleta) i lobing (particípio persente i gerúndio).

Nun hai formas passibas sintéticas, mas solo trés modos: andicatibo, amperatibo i subjuntibo, este raramente ousado.

Outros artigos subre gramática de la léngua anglesa

Bocabulário

Léngua Anglesa 
Anfluéncias ne l bocabulairo anglés.

Quelores (Colors / Colours)

  • negro - black
  • branco - white
  • cinza / cinzento - gray / grey
  • burmeilho - red
  • berde - green
  • azul - blue
  • amarielho - yellow
  • laranja - orange
  • marron / castanho - brown
  • bege - beige
  • lilás - lilac
  • roixo / púrpura - purple
  • quelor-de-rosa - pink

Numerales an anglés

Pertués zero um dois três quatro cinco seis sete oito nove dez
Mirandés zero un dous trés quatro cinco seis siete uito nuobe dieç
Anglés zero one two three four five six seven eight nine ten
pronúncia (IPA) /ziːroʊ/ /wʌm/ /tuː/ /θriː/ /fɔr/ /faɪb/ /sɪks/ /sɛbəm/ /iɪt/ /naɪm/ /tɛm/

De 11 a 20:

  • onze - eleven
  • duoze - twelve
  • treze - thirteen
  • quatorze - fourteen
  • quinze - fifteen
  • dezesseis - sixteen
  • dezessete - seventeen
  • dezoito - eighteen
  • dezenobe - nineteen
  • binte - twenty

Las dezenas son siempre treminadas cun "ty" (Eisemplo: twenty (20), thirty (30), forty (40), fifty (50), etc). Las cientos son scritas na forma "NÚMERO hundred". Por eisemplo:

  • cien - one hundred
  • duzientos - two hundred
  • trezientos - three hundred

Ls miles funcionan de l mesmo modo que las cientos, solo trocando "hundred" por "thousand". Por eisemplo:

  • mil - one thousand
  • dous mil - two thousand
  • trés mil - thre thousand

Para screbir la casa de ls milhones, debemos outelizar la palabra "million":

  • 1 milhon - one million
  • 2 milhones - two million
  • 3 milhones - three million

Ourige

Palabras d'ourige francesa

Debido a l'afluéncia de las palabras d'ourige francesa a partir de l'ambason normanda an 1066, hai an anglés pares de palabras ousadas an cuntestos specíficos i que corresponden a ua solo nas lénguas faladas an árias próssimas de la Anglaterra. Notadamente, hai, an anglés, ua palabra para chamar l'animal bibo (normalmente d'ourige anglo-saxana) i ua pa la chicha del (normalmente, d'ourige francesa). Eisemplo: ox (de l'anglo-saxon oxa), para chamar l bui, i bef (de l francés boef ó buef), pa la chicha de bui. Un outro eisemplo ye para fiesta de casamiento i l'anstituiçon. La fiesta ten l nome de wedding, anquanto l'anstituiçon, marriage, que ben de l francés marriage.[sin fuontes?]

Outros eisemplos de palabras d'ourige francesa:

  • résumé - curriculun bitae
  • royal - referente a la rialeza
  • hors d'oeubres - aperitibos
  • arribe - de l francés ariber, chegar
  • sublime - de l francés sublime
  • challenge - de l'antigo francés chalengier, zafiar
  • toilet - de l francés toilette, casa de banho
  • fianceé - noibo (la)
  • café

Refréncias

Ber tamien

Léngua Anglesa  A Wikipédia possui o portal:
Portal Linguística
{{{Portal2}}}
{{{Portal3}}}
{{{Portal4}}}
{{{Portal5}}}


  • Stória de la léngua anglesa
  • Literatura anglesa
  • Léngua anglesa antiga
  • Léngua anglesa média
  • Léngua anglesa sul-africana

Lhigaçones sternas

Ls outros porjetos Wiki tamien ténen material subre este tema:
Léngua Anglesa  Citaçones ne l Wikiquote
  • Léngua Anglesa  Portal de l Canadá
  • Léngua Anglesa  Portal da Irlanda
  • Léngua Anglesa  Portal da Índia

Tags:

Léngua Anglesa StóriaLéngua Anglesa Çtribuiçon geográficaLéngua Anglesa Alfabeto anglésLéngua Anglesa FonologieLéngua Anglesa GramáticaLéngua Anglesa BocabulárioLéngua Anglesa Ber tamienLéngua Anglesa Lhigaçones sternasLéngua AnglesaAmpério BritánicoAnglaterraAnglosNaciones OunidasOunion OuropeiaReino OunidoScóciaStados Ounidos

🔥 Trending searches on Wiki Mirandés:

Giallo napoletanoZincoCDBarcelonaJainismoBase de dadosBurgúndiosPuonteSeclo XXPeríodo colonial de ls Stados Ounidos de la AméricaNovialMilitarAmpério de l BrasilBostonReboluçon de 5 de Outubre de 1910AndislebenGaomingBíbliaVikas Swarup1 000 000 000 000BiologieDonald TrumpBerdadeRiuMaithiliPsicologieTriato de la RússiaLhibardade de spressonStatísticaPanAmpério OutomanoNanhaiStadoElif ŞafakGlobalizaçonPandemie de COVID-19 an PertualEimirados Árabes OunidosCiguonhaPambangalaXosé Antón González RiañoAstecasBiseuRoma AntigaSeclo ISistemas d'anformaçonBeiruteTodo-terrenoWakamatsu ShizukoBerlinRiu MississippiBasquetebolDólar nuobo-zelandésPandemieGobiernoCamaronesJacques CartierTallinnSalvador SobralBosque SagradoMaliJeobáBanco Ouropeu de AmbestimientoXenófanesLhituánia🡆 More