La interlingua ye ua lhéngua d'ajuda anternacional baseada na eisisténcia dun basto bocabulairo quemun cumpartido por lhénguas de grande difuson mundial.
Interlingua | ||
---|---|---|
Falado an: | Mundo | |
Total de falantes: | ||
Familha: | Arteficial Interlingua | |
Códigos de lhéngua | ||
ISO 639-1: | ia | |
ISO 639-2: | ina | |
ISO 639-3: | ina |
Son palabras cumo abrebiaçon, abdicaçon, abduçon, abjuraçon, aboliçon, abominaçon, aborígene, absoluto, absorçon, abstençon, abstraçon, acácia, etc.
Essas palabras giralmente son greco-romanas an sue ourige, mas hai palabras anternacionales d'outras ouriges: iglu, quimono, vodca, jaguar, vis-à-vis, software, etc.
L'anterlhéngua bieno a público an 1951 pula International Auxiliary Language Association, passado mais de dues décadas de studos lhenguísticos, cula publicaçon de las sues dues obras básicas que son: Interlingua–English Dictionary, cun 27.000 palabras, i Interlingua Grammar.
Ua palabra ye adotada an anterlhéngua zde qu'eilha seia quemun a pul menos 3 de las 4 lhénguas nacionales scolhidas cumo fuonte: pertués/spanhol (tratados cumo ua sola), eitaliano, francés i anglés; alman i russo puoden benir a ser cunsidrados.
La forma de la palabra ye la forma de l protótipo, esto ye, la forma que dou ourige a las defrentes formas de las lhénguas nacionales. Assi, anque la palabra pertuesa olho puoda ser bastante defrente de l spanhol ojo, de l'eitaliano occhio i de l francés oeil, todas se ouriginórun dua forma lhatina anterior oculus, que subrebibe na cumposiçon de palabras anternacionales cumo oculista, ocular, etc. Antoce, uolho an anterlhéngua ye oculo (acentuado ne l purmeiro "o"). L'anterlhéngua anteraige mui bien l'uso de l griego i de l lhatin antigo, amplamente difundidos nas lhénguas oucidentales.
Eiqui stan uns poucos puntos que son defrentes antre l'anterlhéngua i l mirandés (i pertués). Poucos, mas que fázen un defrença einorme ne l tiempo de daprendizaige de la lhéngua.
Ls berbos nun ténen cunjugaçon por pessona (io ama, tu ama, ille ama, nos ama, vos ama, illes ama). Ls berbos assúmen solo 7 formas defrentes: anfenitibo (amar), persente/amperatibo (ama), passado (amava), feturo (amara, acentuado ne l redadeiro "a"), cundicional (amarea, acentuado ne l "i"), partecípio passado (amate), partecípio persente (amante). Assi, berbos "defíceles" an mirandés, cumo benir, quédan mui mais fáceles de daprender (solo venir, veni, veniva, venira, venirea, venita, veniente).
Ls adjetibos tamien nun se demúdan, nun amportando se l sustantibo qu'el qualifica stá ne l singular ó ne l plural (grande casa; grande casas), nin se el ye masculino, femenino ó neutro (sin sexo) (Petro es belle, Maria es belle, le casa es belle).
Spurmenta antender esta frase por cuonta própia antes de lher la traduçon an mirandés ambaixo.
Patre nostre, qui es in le celos,
sanctificate sia tu nomine;
que veni tu regno;
que sia facite tu voluntate
sicut in le terra como in le celo.
Da nos hodie nostre pan quotidian,
e pardona nos nostre debitas
como nos pardona a nostre debitores,
e non duce nos in tentation,
sed libera nos del mal.
This article uses material from the Wikipedia Mirandés article Interlingua, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Cuntenido çponibelizado ne ls termos de la CC BY-SA 4.0, salbo andicaçon an cuntrairo. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Mirandés (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.