Wan Azizah Wan Ismail: Ahli politik Malaysia

Wan Azizah binti Dato’ Dr. Wan Ismail (Jawi: وان عزيزه بنت وان اسماعيل; lahir 3 Disember 1952) merupakan ahli politik dan juga bekas Timbalan Perdana Menteri wanita pertama di Malaysia dan juga bekas Presiden Parti Keadilan Rakyat. Beliau juga pernah menjadi Menteri Pembangunan Wanita Keluarga dan Masyarakat hingga tahun 2020 dan kini merupakan Ahli Parlimen Bandar Tun Razak , selepas senarai Kabinet telah diumumkan oleh Perdana Menteri yang baru dilantik, Tun Dr Mahathir Mohamad. Beliau merupakan wanita pertama yang memegang jawatan politik tertinggi di Malaysia. Di peringkat parti, beliau ialah Presiden Pakatan Harapan.

Yang Berhormat Dato' Seri Dr. Wan Azizah Wan Ismail DPPN (Pulau Pinang)
وان عزيزه بنت وان اسماعيل
Pasangan Perdana Menteri Malaysia ke-10
Penjawat kini
Memegang jawatan 24 November 2022
Didahului oleh	Datin Seri Muhaini Zainal Abidin
Anggota Parlimen Malaysia untuk P124 Bandar Tun Razak, Kuala Lumpur
Penjawat kini
Memegang jawatan 19 Disember 2022
Didahului oleh	Kamarudin Jaffar
Anggota Parlimen Malaysia untuk P100 Pandan, Selangor
Dalam jawatan 16 Julai 2018 – 10 Oktober 2022
Didahului oleh	Rafizi Ramli
Digantikan oleh	Rafizi Ramli
Majoriti	52,543 (2018)
Presiden Pakatan Harapan
Penjawat kini
Memegang jawatan 22 September 2015
Timbalan	Lim Guan Eng (2015-) Mohamad Sabu (2015-) Muhyiddin Yassin (2017-2020) Wilfred Madius Tangau (2021-)
Pengerusi	Anwar Ibrahim (2020-) Mahathir Mohamad (2017-2020)
Pengerusi Majlis Penasihat Parti Keadilan Rakyat
Penjawat kini
Memegang jawatan 17 November 2018
Timbalan	Belum dilantik
Didahului oleh	Jawatan diwujudkan
Majoriti	Menang tanpa bertanding
Timbalan Perdana Menteri Malaysia
Dalam jawatan 21 Mei 2018 – 24 Februari 2020
Raja	Sultan Muhammad V Al-Sultan Abdullah
Perdana Menteri	Mahathir Mohamad
Didahului oleh	Ahmad Zahid Hamidi
Digantikan oleh	Ismail Sabri Yaakob
Menteri Pembangunan Wanita, Keluarga dan Masyarakat
Dalam jawatan 21 Mei 2018 – 24 Februari 2020
Timbalan	Hannah Yeoh Tseow Suan
Didahului oleh	Rohani Abdul Karim
Digantikan oleh	Rina Mohd Harun
Presiden Parti Keadilan Rakyat
Dalam jawatan 4 April 1999 – 2008
Didahului oleh	Jawatan diwujudkan
Digantikan oleh	Dato' Seri Diraja Anwar Ibrahim
Dalam jawatan 2015 – 16 November 2018
Didahului oleh	Dato' Seri Diraja Anwar Ibrahim
Digantikan oleh	Dato' Seri Diraja Anwar Ibrahim
Ketua Pembangkang Parlimen Malaysia
Dalam jawatan 18 Mei 2015 – 10 Mei 2018
Raja	Tuanku Abdul Halim Mu'adzam Shah Sultan Muhammad V
Perdana Menteri	Mohd Najib bin Abdul Razak
Didahului oleh	Anwar Ibrahim
Digantikan oleh	Ahmad Zahid Hamidi
Dalam jawatan 8 Mac 2008 – 31 Julai 2008
Raja	Tuanku Mizan Zainal Abidin
Perdana Menteri	Abdullah bin Ahmad Badawi
Didahului oleh	Lim Kit Siang
Digantikan oleh	Anwar Ibrahim
Anggota Parlimen Malaysia untuk P44 Permatang Pauh, Pulau Pinang
Dalam jawatan 8 Mei 2015 – 10 Mei 2018
Didahului oleh	Anwar Ibrahim
Digantikan oleh	Nurul Izzah Anwar
Majoriti	8,841 (2015)
Dalam jawatan 29 November 1999 – 28 Ogos 2008
Didahului oleh	Anwar Ibrahim
Digantikan oleh	Anwar Ibrahim
Majoriti	9,077 (1999) 590 (2004) 13,388 (2008)
Ahli Dewan Negeri Selangor untuk N25 Kajang
Dalam jawatan 7 April 2014 – 10 Mei 2018
Didahului oleh	Lee Chin Cheh
Digantikan oleh	Hee Loy Sian
Majoriti	5,379 (2014)
Butiran peribadi
Lahir	(1952-12-03) 3 Disember 1952 (umur 71) Hospital Wanita dan Kanak-kanak Kandang Kerbau,Tanah Jajahan Singapura (kini Republik Singapura)
Parti politik	Parti Keadilan Nasional (1999-2003) PKR (2003-kini)
Sekutu gabungan politik lain	Barisan Alternatif (1999-2008) Pakatan Rakyat (2008-2016) Pakatan Hadapan (2016-kini)
Pasangan	Dato Seri Anwar Ibrahim (k. 1980)
Anak-anak	Nurul Izzah Anwar Nurul Hana Anwar Nurul Nuha Anwar Mohd Ihsan Anwar Nurul Iman Anwar Nurul Ilham Anwar
Ibu	Datin Mariah Khamis
Bapa	Dato' Dr. Wan Ismail Wan Mahmood
Kediaman	Bukit Segambut]
Alma mater	Royal College of Surgeon, Ireland
Pekerjaan	Ahli politik
Profesion	Doktor Perubatan
Kabinet	Kabinet Malaysia 2018
Anugerah	Senarai

Wan Azizah sebelum ini juga pernah dipilih sebagai Ahli Parlimen Permatang Pauh dari 1999 hingga 2008 dan merupakan Ketua Pembangkang di Dewan Rakyat dari Mac 2008 hingga 31 Julai 2008, dan kemudiannya dari Mei 2015 hingga Mei 2018, sebelum beliau mengosongkan kedua-dua jawatan tersebut mempercepatkan kepulangan suaminya Anwar Ibrahim ke pejabat politik.

Beliau dilahirkan pada 3 Disember 1952 di Hospital Kandang Kerbau, Singapura, yang ketika itu masih sebahagian daripada Malaya (kini Semenanjung Malaysia). Yang Amat Berhormat Dato' Seri (Datin Seri DiRaja) Dr. Wan Azizah mendapat pendidikan awal di Sekolah St. Nicholas Convent, Alor Setar. Beliau kemudiannya meneruskan pengajian ke Kolej Tunku Kurshiah di Seremban. Seterusnya beliau melanjutkan pelajaran ke Dublin, Ireland (1973) di mana beliau mendapat ijazah dalam bidang doktor perubatan. Di universiti, beliau menerima anugerah Pingat Emas MacNoughton-Jones.

Sekembalinya beliau ke Malaysia, beliau menjadi seorang pakar oftalmologi di Hospital Besar Kuala Lumpur dan di Hospital Universiti, Universiti Malaya. Beliau telah berhenti daripada kerjayanya pada 1993 apabila suaminya dilantik sebagai Timbalan Perdana Menteri.

Beliau (sewaktu berumur 23 tahun) berkahwin dengan Dato' Seri Anwar Ibrahim (sewaktu berumur 28 tahun) dan bekerja di Hospital Besar Kuala Lumpur. Sejak 1973 lagi, perkenalan mereka menerusi sekeping gambar Anwar yang ketika itu telah menjadi Presiden ABIM. Pertemuan diatur oleh sahabat mereka pada 1979, ketika Revolusi Iran sedang memuncak. Pertemuan pertama mereka di kantin HBKL dan berakhir di jinjang pelamin pada 26 Februari 1980. Mulanya tidak begitu direstui oleh bapanya Wan Ismail tetapi selepas mendapat anak pertama, hubungan kekeluargaan semakin akrab.

Bapanya, Dato’ Dr. Wan Ismail Wan Mahmood berasal dari Sungai Bakap, Seberang Perai, Pulau Pinang. Bapanya menjadi pegawai kerajaan selama 30 tahun dan terakhir di Majlis Keselamatan Negara dengan tumpuan kepada pengganas komunis. Wan Ismail berkahwin dengan Datin Mariah Khamis seorang suri rumah sepenuh masa dan keturunan Peranakan Cina dari datuk sebelah bapanya. Keluarga Wan Ismail berasal dari Kampung Laut, Pasir Mas, Kelantan.

Beliau merupakan anak kedua dari lima adik beradik. Adik lelakinya ialah profesor di USM. Adik perempuannya pula bekerja sebagai jurugambar di Bernama. Seterusnya, adik perempuan bongsunya menjadi peguam di Kuala Lumpur. Ketika ibu bapanya berhijrah ke London, Azizah diserahkan sementara kepada pakciknya Che Rus Tahir dan Wan Asma Wan Mahmood di Alor Setar. Bapa angkatnya bekerja sebagai Merinyu Kesihatan bagi Kedah/Perlis dan mendedahkannya kepada kesihatan awam.

Anak mereka, Nurul Izzah Anwar telah berkahwin dengan Raja Shahrir semasa Anwar masih meringkuk di Penjara Sungai Buloh. Ketika itu, Anwar memakai nombor baju bernombor 28/98. Selepas merayu, Anwar dbenarkan keluar daripada penjara untuk menjadi wali anaknya. Perkara yang sama berlaku apabila Ihsan berkahwin dengan Syaheedah. Anwar telah dibebaskan pada 2 September 2004 ketika Tun Abdullah Ahmad Badawi menjadi Perdana Menteri Malaysia.

Parti Keadilan Nasional

Selepas suaminya, Datuk Seri Anwar dipecat dan ditahan pada 20 September 1998. Datin Seri Wan Azizah membantu menubuhkan Parti Keadilan Nasional (kini Parti Keadilan Rakyat) pada 4 April 1999 dan memegang jawatan sebagai presidennya.

Selepas Anwar dibebaskan pada tahun 2008, beliau dilantik oleh partinya sebagai Penasihat Umum (de facto) sehingga tahun 2015.

Ahli Parlimen

Beliau menyertai pilihan raya pertama bagi kerusi parlimen Permatang Pauh dalam tahun 1999, yang mana beliau telah menang menewaskan Dato' Seri Ibrahim Saad dengan satu majoriti 9077 undi. Beliau berjaya mengekalkan kerusi tersebut dalam pilihan raya seterusnya dalam tahun 2004 dengan majoriti kecil selepas beberapa kali kiraan semula. Beliau menewaskan Ustaz Firdaus.

Pada 8 Mac 2008, Wan Azizah sekali lagi menentang Ustaz Firdaus sekali lagi beliau mempertahankan kerusi Permatang Pauh mewakili Parti KeADILan Rakyat, selaku parti komponen Pakatan Rakyat, yang juga disertai oleh PAS dan DAP. Beliau juga ialah mantan Ketua Pembangkang Malaysia.

Beliau telah meletak jawatan sebagai Ketua Pembangkang dan Ahli Parlimen Permatang pauh pada 31 Julai 2008 untuk memberi laluan kepada suaminya, Datuk Seri Anwar Ibrahim bertanding dalam pilihan raya kecil.

Pada 1 April 2015, Anwar disabitkan bersalah diatas kesalahan meliwat pembantu peribadinya, Saiful Bukhari Azlan dan telah dihukum penjara selama 5 tahun. Ini memyebabkan beliau hilang kelayakan sebagai Ahli Parlimen dan Ketua Pembangkang. SPR telah menetapkan 7 Mei 2015 sebagai hari pengundian pilihan raya kecil Permatang Pauh 2015. Pada 8 Mei 2015, Wan Azizah berjaya memenangi kerusi tersebut dan beliau dilantik sebagai Ketua Pembangkang yang baharu dengan majoriti 8,841 undi menewaskan calon dari BN, Shabudin Yahya dan dua orang calon bebas (kedua-duanya hilang deposit).

Pilihan raya Mac 2008

Wan Azizah memenangi kerusi Parlimen Permatang Pauh dalam pilihan raya umum Malaysia ke-12 dengan majoriti 13,388. Beliau disokong oleh semua parti komponen Pakatan Rakyat untuk mengetuai pembangkang di rumah parlimen, Dewan Rakyat.

Dengan pengumuman awam oleh Anwar Ibrahim berhubung hasratnya untuk kembali ke politik aktif walaupun di sisi undang-undang dihalang daripada berbuat demikian, Wan Azizah menunjukkan kesediaannya untuk mengosongkan kedudukan presiden parti jika beliau dipilih. Bagaimanapun, beliau juga telah menyatakan bahawa dia bercadang untuk mempertahankan kerusi Parlimennya untuk Permatang Pauh. Beliau meletak jawatan kerusi parlimennya untuk Permatang Pauh pada 31 Julai 2008, untuk memberi laluan kepada suaminya, yang memenangi pilihan raya kecilnya pada 26 Ogos 2008 dengan majoriti besar.

Gelaran kehormat

Wan Azizah diberi penghormatan sempena hari ulang tahun rasmi Yang di-Pertua Negeri Pulau Pinang pada 12 Julai 2008 apabila beliau dianugerahkan Darjah Panglima Pangkuan Negeri, suatu perintah pangkat kedua di negeri ini. Anugerah itu membawa gelaran Datuk Seri.

Ijazah Kehormat

Wan Azizah yang juga Ahli Parlimen Bandar Tun Razak telah dianugerahkan Ijazah Kehormat Doktor Falsafah Sains Politik dan Kemasyarakatan bersempena Istiadat Konvokesyen UNISELkali ke-17 2023 pada 9 September 2023 yang disampaikan oleh Canselor UNISEL, Raja Tan Sri Arshad Alhaj Raja Tun Uda Alhaj di UNISEL Kampus Bestari Jaya.[1]

Krisis politik Selangor 2014

Pada 9 Mac 2014, PKR telah mengumumkan beliau sebagai calon baharu untuk pilihan raya kecil Kajang. Perkara ini adalah berikutan daripada keputusan Mahkamah Rayuan yang menjatuhi hukuman penjara lima tahun ke atas suaminya, Anwar Ibrahim. Suaminya disabitkan atas kesalahan meliwat, sekali gus telah menyebabkan hilangnya kelayakan sebagai calon DUN kawasan tersebut. Selepas memenanginya, beliau dicalonkan partinya sebagai menteri besar baharu bagi menggantikan Tan Sri Abdul Khalid Ibrahim yang dipecat oleh PKR.

Pilihan raya kecil Permatang Pauh 2015

Pilihan raya kecil telah diadakan untuk kerusi Dewan Rakyat bagi Permatang Pauh pada 7 Mei 2015, selepas suami Wan Azizah Anwar Ibrahim telah hilang kelayakan daripada memegang kerusi tersebut setelah didapati bersalah atas tuduhan meliwat dalam perbicaraan kontroversi. Wan Azizah bertanding bagi kerusi itu menentang tiga calon lain, mengekalkannya untuk PR dengan majoriti 8,841 undian.

Pilihan raya 2018

Pada pilihan raya 2018, Wan Azizah dilantik sebagai Timbalan Perdana Menteri Malaysia. Ia merupakan sebagai sebahagian daripada perjanjian untuk Mahathir untuk berkhidmat sebagai interim jika dipilih, meminta pengampunan untuk Anwar dan membuka jalan baginya untuk mengambil alih. Ada pula yang membuat spekulasi bahawa Wan Azizah yang akan memberi laluan kepada suaminya.

Pengguguran sebagai Timbalan Perdana Menteri

Pada 24 Februari 2020, Perdana Menteri ke-7, Tun Dr Mahathir Mohamad telah meletak jawatan dan menghantar surat peletakan jawatan kepada Yang di-Pertuan Agong. Baginda telah menerima peletakan jawatan tersebut tetapi melantik semula beliau sebagai Perdana Menteri Interim. Baginda telah berkenan untuk membatalkan pelantikan menteri-menteri atas nasihat Tun Dr Mahathir. Perkara tersebut tertakluk dalam peruntukan Perkara 43(5) Perlembagaan Persekutuan selaras dengan peletakan jawatan Perdana Menteri. Sehubungan itu, tugas-tugas anggota pentadbiran, merangkumi Timbalan Perdana Menteri, para menteri, timbalan menteri dan setiausaha politik, adalah terhenti pada tarikh peletakan jawatan.

•  
  Bersalaman dengan Shri Narenda Modi
•  
  Menerima kunjungan hormat daripada Perdana Menteri India, Shri Narendra Modi

•   Pulau Pinang
  •   Darjah Panglima Pangkuan Negeri (DPPN) - Dato' Seri (2008)

• Pakatan Rakyat
• Pakatan Harapan
• Reformasi (Malaysia)