संख्या: गणितीय एकक

संख्या मोजणीसाठी वापरले जाणारे गणितीय एकक आहे.

प्राचीन काळातील भारतीयांनी गणितासाठी वापरलेल्या चिन्हांना अंक म्हटले आहे. हेच अंक म्हणजे (एक ते नऊ आणि शून्य) सध्याच्या दशमान पद्धतीचे जनक आहेत. आर्यभट्ट यांनी शून्याचा शोध लावला. शून्य ही भारताची जगाला देणगी आहे. "आसा' या वैदिक काळाच्या प्रारंभी असलेल्या वायव्य भारतात राहणाऱ्या भारतीय गणितज्ञांनी सर्वप्रथम दशमान पद्धतीची संकल्पना मांडली. अंकाच्या स्थानानुसार त्याची किंमत बदलेल या 'आसा' यांनी मांडलेल्या संकल्पनेतून जगाला अंकलेखनाच्या दशमान पद्धतीची देणगी मिळाली. अशा पद्धतीने लिहिलेले आकडे हिंदासा नावाने ओळखले जाऊ लागले. साधारणतः इ.स. ५००च्या सुमारास आर्यभट्टकृत दशमान पद्धतीचा प्रसार झाला. शून्यासाठी या शब्दाचा वापर केला गेला. नंतर त्याला शून्य असे संबोधले गेले.

इंग्लिश पद्धतीत थाऊजंड, मिलियन, बिलियन, ट्रिलियन, क्वाड्रिलियन अशा एक हजाराच्या पटीतील संख्यांनाच संज्ञा आहेत. भारतीय पद्धतीत दहाच्या सतराव्या घातापर्यंतचे अंक आहेत.

विविध कोशांमध्ये किंवा पुस्तकांत भारतीय दशमान पद्धतीनुसार आकडे खालीलप्रमाणे लिहिले जातात-

संख्या शून्यांची संख्या संख्या शब्दात
एक
१० दहा
१०० शंभर
१,००० एक हजार
१०,००० दहा हजार
१,००,००० एक लाख
१०,००,००० दहा लाख
१,००,००,००० एक कोटी
१०,००,००,००० दहा कोटी
१,००,००,००,००० एक अब्ज
१०,००,००,००,००० १० दहा अब्ज
१,००,००,००,००,००० ११ एक पद्म
१०,००,००,००,००,००० १२ दहा पद्म
१,००,००,००,००,००,००० १३ एक नील
१०,००,००,००,००,००,००० १४ दहा नील
१,००,००,००,००,००,००,००० १५ एक अंत्य

यातील काही शब्द आता वापरात नाहीत.

भारतीय दशमान पद्धतीनुसार असणारे आकडेविविध कोशांमध्ये किंवा पुस्तकांत भारतीय दशमान पद्धतीनुसार खालीलप्रमाणे आकडे लिहिले जातात.

एक , दहा , शंभर , हजार , दहा हजार , लाख , दशलक्ष , कोटी , दशकोटी , अब्ज, दशअब्ज , खर्व , दशखर्व , पद्म , दशपद्म , नील , दशनील , शंख , दशशंख, क्षिती, दश क्षिती , क्षोभ, दशक्षोभ, ऋद्धी , दशऋद्धी , सिद्धी , दशसिद्धी , निधी , दशनिधी , क्षोणी, दशक्षोणी , कल्प , दशकल्प , त्राही , दशत्राही , ब्रह्मांड , दशब्रह्मांड , रुद्र, दशरुद्र , ताल , दशताल , भार , दशभार , बुरुज , दशबुरुज , घंटा , दशघंटा , मील , दशमील , पचूर , दशपचूर, लय , दशलय , फार , दशफार , अषार , दशअषार , वट , दशवट , गिरी, दशगिरी , मन, दशमन , वव , दशवव , शंकु , दशशंकु , बाप, दशबाप , बल, दशबल , झार , दशझार , भीर , दशभीर, वज्र , दशवज्र , लोट , दशलोट , नजे, दशनजे , पट, दशपट , तमे , दशतमे , डंभ , दशडंभ , कैक , दशकैक , अमित , दशअमित, गोल, दशगोल, परिमित , दशपरिमित , अनंत , दशअनंत, [[अंत]]-१चाा ९७ वा घात .

हे सुद्धा पहा

Tags:

🔥 Trending searches on Wiki मराठी:

भारतीय निवडणूक आयोगाची आदर्श आचारसंहिताभारतीय रिझर्व बँकआकाशवाणीमहाराष्ट्र नवनिर्माण सेनाग्रहणवसंतउदयनराजे भोसलेशनी ग्रहबीबी का मकबराअजिंठा-वेरुळची लेणीसंगणकाचा इतिहासभारतातील राज्य धोरणाची मार्गदर्शक तत्त्वेआकाशगंगाज्वालामुखीध्वनिप्रदूषणभाषालंकारअणुऊर्जासामाजिक कार्यविनोबा भावेमहाराष्ट्राचे प्रशासकीय विभागगोविंद विनायक करंदीकरमणिपूरदत्तात्रेयशिखर धवनलाल बहादूर शास्त्रीगोदावरी नदीजागतिक व्यापार संघटनामेष रासडॉ. बाबासाहेब आंबेडकर संबंधित लेखांची सूचीअजित पवारम्हैसमराठीतील बोलीभाषामहादेव गोविंद रानडेकोलकाताभारताची राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशभारतीय संविधानाचे कलम ३७०चिकूदिशामहाड सत्याग्रहशीत युद्धगंगा नदीमानवी भूगोलनारायण मेघाजी लोखंडेशेतकरी कामगार पक्ष२०१४ महाराष्ट्र विधानसभा निवडणुकाकुक्कुट पालनअर्थव्यवस्थातानाजी मालुसरेआदिवासीराखीव मतदारसंघदहशतवादसुशीलकुमार शिंदेभारताचा इतिहासनितीन गडकरीरामटेक लोकसभा मतदारसंघगोरा कुंभारडॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांची ग्रंथसंपदा व इतर लेखनमुलाखतप्रणिती शिंदेऋग्वेदऔरंगाबाद लोकसभा मतदारसंघकोकण रेल्वेपु.ल. देशपांडेमहाराष्ट्रातील भारतरत्न पुरस्कार विजेतेमहाराष्ट्राची अर्थव्यवस्थाभारताचे केंद्रीय मंत्रिमंडळभारतातील गव्हर्नर-जनरलांची यादीअंदमान आणि निकोबार बेटेभूकंपक्रिकेटचा इतिहासतिरुपती बालाजीशिवम दुबेमहाराष्ट्रातील अनुसूचित जमातींची यादीआंबेडकर कुटुंबकेदारनाथ मंदिरनैऋत्य मोसमी वारेएकनाथ खडसेपवन ऊर्जाराम सातपुते🡆 More