Orthocoronavirinae (es); Orthocoronavirinae (is); کورونا وائرس (ks); Orthocoronavirinae (ms); Orthocoronavirinae (en-gb); کرونا ویروس (ps); Koronavirut (kcg); Orthocoronavirinae (tr); کورونا وائرس (ur); Orthocoronavirinae (sk); коронавіруси (uk); 正冠状病毒亚科 (zh-cn); Koronavirus (uz); Коронавирустар (kk); Orthocoronavirinae (cs); Orthocoronavirinae (bs); ऑर्थोकोरोनावायरस (bho); Orthocoronavirinées (fr); Orthocoronavirinae (hr); कोरोना व्हायरस (mr); کؤرؤنا ويرۊس (glk); କରୋନାଭୂତାଣୁ (or); Вируси корона (sr); Orthocoronavirinae (nb); Orthocoronavirinae (az); Orthocoronavirinae (gor); فيروس كورونا (ar); 冠狀病毒 (yue); Каронавирустар (ky); Orthocoronavirinae (ast); Orthocoronavirinae (ca); Orthocoronavirinae (de-ch); Orthocoronavirinae (cy); Orthocoronavirinae (lmo); COVID-19 (sq); کروناویروس (fa); 正冠狀病毒亞科 (zh); Orthocoronavirinae (da); კორონავირუსი (ka); オルトコロナウイルス亜科 (ja); Coronavirus (ia); فيروس كورونا (arz); ኮሮናቫይረስ (ti); කොරෝනා වෛරසය (si); Orthocoronavirinae (la); कोरोना-विषाणुः (sa); कोरोनावायरस (hi); 冠状病毒 (wuu); ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ (pa); Orthocoronavirinae (wa); Orthocoronavirinae (en-ca); கொரோனாவைரசு (ta); Orthocoronavirinae (be-tarask); Orthocoronavirinae (ceb); Orthocoronavirinae (sh); Orthocoronavirinae (vec); Coronavirus (bcl); کرؤنا ناخؤشي (mzn); ортокоронавируси (bg); Orthocoronavirinae (ro); 正冠狀病毒亞科 (zh-hk); Orthocoronavirinae (so); Orthocoronavirinae (sv); Orthocoronavirinae (ig); 正冠狀病毒亞科 (zh-hant); يېڭى تىپتىكى تاجسىمان ۋىرۇس(كىرونا ۋىرۇسى) (ug); Ortokoronovirusenoj (eo); Orthocoronavirinae (pap); করোনাভাইরাস (bn); Коронавирус (cv); 正冠状病毒亚科 (zh-my); קאראנאווירוס (yi); Orthocoronavirinae (vi); koronavīrusu apakšdzimta (lv); Orthocoronavirinae (af); Orthocoronavirinae (pt-br); 正冠状病毒亚科 (zh-sg); Титэм вирус (mn); Orthocoronavirinae (nn); Orthocoronavirinae (min); ಕೊರೋನಾವೈರಸ್ (kn); ڤایرۆسی کۆڕۆنا (ckb); Coronavirus (en); Orthocoronavirinae (gn); Orthocoronavirinae (hu); ኮሮና ቫይረስ (am); Orthocoronavirinae (eu); کروناویروس (azb); Orthocoronavirinae (qu); Orthocoronavirinae (de); Orthocoronavirinae (be); 正冠状病毒亚科 (zh-hans); Orthocoronavirinae (nds-nl); Orthocoronavirinae (ku); कोरोना भाइरस (ne); કોરોનાવાયરસ (gu); కరోనా వైరస్ (te); Orthocoronavirinae (kab); Orthocoronavirinae (ga); Maʻi Kolona (haw); Orthocoronavirinae (he); Ортокоронавируслар (tt); коронавирусы (ru); koronavirukset (fi); ᱠᱚᱨᱳᱱᱟ ᱵᱷᱟᱭᱨᱟᱥ (sat); Orthocoronavirinae (nl); Koronavirus (kaa); ꯀꯣꯔꯣꯅꯥꯚꯥꯢꯔꯁ (mni); കൊറോണ വൈറസ് (ml); Orthocoronavirinae (pl); Orthocoronavirinae (it); Orthocoronavirinae (id); कोरोना भाईरस (mai); Orthocoronavirinae (ht); Orthocoronavirinae (et); Orthocoronavirinae (su); Korona (bbc); ಕೊರೋನಾ ವೈರಸ್ (tcy); Coronaclēofanwyrm (ang); Orthocoronavirinae (yo); 正冠狀病毒亞科 (zh-mo); Orthocoronavirinae (pt); Coronavirus (mt); Коронавирус (mk); Orthocoronavirinae (bjn); Koronavirusas (lt); Orthocoronavirinae (sl); Coronavirus (tl); ไวรัสโคโรนา (th); Orthocoronavirinae (oc); Orthocoronavirinae (war); Orthocoronavirinae (sw); coròna-bhìoras (gd); 正冠狀病毒亞科 (zh-tw); 코로나바이러스 (ko); کورونا وائرس (pnb); ڪوروناوائرس (sd); Orthocoronavirinae (sco); Orthocoronavirinae (gl); Virusê Korona (diq); κοροναϊός (el); ڤيروس كورونا (ary) subfamilia de virus ARN monocatenario positivo (es); a Coronaviridae család alcsaládjába tartozó fajok általános elnevezése (hu); વાયરસ સમૂહ (gu); coronaviridae familiako RNA birusen azpifamilia, ugaztun eta hegaztietan arnasbide eta hesteetako hainbat gaixotasun eragiten dituena (eu); grup extens de virus d'ARN amb embolcall víric de la subfamília Orthocoronavirinae (ca); Unterfamilie der Familie Coronaviridae (de); ویروسهایی از خانوادۀ کروناویریده (fa); 一類能感染哺乳動物和鳥類的病毒 (zh); Vîruseke li ser heywanên bi gihan û li ser çûkan nexweşiyê çêdike (ku); Coronaviridae familyasının alt familyasını oluşturan bir virüs tipi (tr); RNAウイルスのひとつ (ja); feyruusad ku dhaca neefmareenka (so); virusgrupp (sv); විස්තරය- නිමන්ති ප්රනාන්දු (si); תת-משפחה של נגיפים (he); подсемейство вируси (bg); 一類能感染哺乳動物和鳥類的病毒 (zh-hant); वायरस का उप परिवार (hi); ఒక రకమైన ఆర్ ఎన్ ఏ (RNA) వైరస్ (te); 코로나바이러스아과에 속하는 RNA 바이러스의 총칭 (ko); підродина вірусів (uk); grupo de virusoj (eo); podčeleď zahrnující čtyři rody virů (cs); grupa virusa koji uzrokuju bolesti kod sisara i ptica (bs); sottofamiglia di virus (it); ভাইরাসের একটি উপ-পরিবার (bn); sous-famille de virus (fr); subfamilia de virus á que pertencen os coronavirus (gl); rühm RNA-viirusi (et); സസ്തനികളിൽ രോഗമുണ്ടാക്കുന്ന ഒരു കൂട്ടം വൈറസുകള് (ml); கொரோனா வைரிடே குடும்பத்திலுள்ள துணை குடும்ப வைரசுகள் (ta); skupina virusa (hr); אונטערפאמיליע פון ווירוסן (yi); विषाणूंचा एक गट (mr); የቫይረስ ዐይነተ-ዐባል (am); Một nhóm các loại virus gây hội chứng viêm đường hô hấp cấp tính (vi); taxon (nl); vīrusu apakšdzimta (lv); alaheimo Coronaviridae-heimossa (fi); подсемейство вирусов из семейства Coronaviridae (ru); kelompok virus dalam keluarga Coronaviridae (id); वायरस के एगो उपपरिवार (bho); subfamília de vírus (pt-br); subfamilie de viruși (ro); зовлонтой ковид (mn); rodzaj wirusów (pl); gruppe RNA-virus (nb); Virus (az); podčeľad vírusov (sk); وائرس گروہ (ur); Subfamília de vírus (pt); падсямейства вірусаў (be-tarask); subfamily of viruses (en); مجموعة من الفيروسات (ar); Υποοικογένεια ιών της οικογένειας Coronaviridae (el); विषाणु-समूहः (sa) coronavirus, Coronavirus (es); Kórónaveira (is); Koronavirus (ms); کووید ۱۹ (mzn); Orthocoronavirinae (bg); Coronavirus (ro); Korona fayras (so); coronavirus (sv); Ортокоронавіруси, коронавірус (uk); Nje Korona (ig); 冠狀病毒 (zh-hant); 冠状病毒 (zh-cn); Kronvirusoj (eo); koronavirus, coronavirus, CoV (cs); Koronavirus (bs); ऑर्थोकोरोनावायरनाइ, कोरोनावायरस (bho); কোভিড-১৯, করোনা ভাইরাস (bn); CoV, Orthocoronavirinae, orthocoronavirus, coronavirus (fr); Koronavirus (hr); קאראנא ווירוס, קאראנא-ווירוס, קאראנעווירוס, קאראנע ווירוס, קאראנע-ווירוס, קאָראָנאַװירוס (yi); Vi-rút Corona (vi); koronavīrusi, koronavīruss, ortokoronavīrusi (lv); Koronavirus (af); коронавируси (sr); Coronavirus (sco); koronavirus (nn); koronavirus (nb); Koronavirus (su); Koronavirus (min); Virus Korona (gor); CoV, Orthocoronavirinae, Coronavirinai, Corona Virus, Coronaviruses, CoVs, Corona virus, Corona-virus, orthocoronavirus, orthocoronaviruses (en); فيروس كرونا, كوف, CoV (ar); Koronavíru (gn); COVID, koronavírus (hu); ኮሮናቫይረስ, ኮቪድ, ሳንባ ቆልፍ (am); Koronabirus (eu); Коронавирусы (ru); Kurunawirus (qu); Coronafirws (grwp o firysau) (cy); Coronavirus (lmo); Koronavirusi (sq); Orthocoronavirinae, 正冠状病毒亚科 (zh); Koronavîrus (ku); कोरोनाभाइरस (ne); コロナウイルス, コロナウイルス亜科 (ja); נגיפי קורונה, נגיף קורונה, Coronavirus (he); Coronavirus (la); कोरोना वायरस, कोरोना विषाणु (hi); koronavirus, Orthocoronavirinae (fi); Coronivirûsse (wa); கொரோனா வைரசு (ta); Kowonaviris (ht); каранавірус, каранавірусы, ортакаранавірус, ортакаранавірусы (be-tarask); Koronavirus (az); Κορονοϊός (el); Èrànkòrónà (yo); Koronavirus (sh); Coronavírus (pt); Coronavirus (pap); koronavírus, Coronavirinae (sk); Koronavirus (bjn); Koronavirusai (lt); Koronavirus (sl); CoV, Koronavirüs (tr); Coronavirus (da); Coróinvíreas (ga); koronavirus, virus korona (id); Virusi vya Corona (sw); Kuṛunavirus (kab); Coronavirussen (nl); Coronavirus, CoV (de); koronawirusy (pl); Coronavirus (ca); Coronavirus (oc); Koronavirussen (nds-nl); koroonaviirused, pärgviirused (et); 冠状病毒 (zh-hans); කොරෝනා වය්රසය (si)
या व्हायरसमुळे सस्तन प्राण्यांना आणि पक्ष्यांना विविध रोग होतात. यांत गायींना व डुकरांना होणाऱ्या अतिसाराचा आणि कोंबड्यांना होणाऱ्या श्वसन रोगाचा समावेश आहे. या विषाणूचा प्रसार मानवांमध्ये श्वसन संसर्गाने होतो. हे संसर्ग बऱ्याचदा सौम्य, परंतु संभाव्य प्राणघातक असतात. कोरोना व्हायरसचा प्रतिबंध करणारी लस किंवा रोग झाल्यास घ्यायची ॲंटिव्हायरल इंजेक्शने उपलब्ध आहेत..
कोरोना व्हायरस
विषाणूंचा एक गट
कोरोनाव्हायरस बाह्य शेलवर स्पिक्यूलसह इलेक्ट्रॉन सूक्ष्मदर्शकाखाली दिसतात
हा लेख कोरोना व्हायरस याबद्दल आहे. या शब्दाच्या इतर उपयोगांसाठी पाहा, कोरोनाव्हायरस रोग २०१९.
कोरोनाव्हायरस प्रथम १९६० च्या दशकात सापडले. सर्वात आधी सापडलेल्यांमध्ये कोंबड्यांमध्ये एक संसर्गजन्य ब्रॉन्कायटिस विषाणू आणि सामान्य सर्दी असलेल्या दोन रुग्णांमध्ये (नंतर ह्यूमन कोरोनाव्हायरस २२ E ई आणि ह्यूमन कोरोनाव्हायरस ओसी असे नाव देण्यात आले) होते. २००३ मध्ये सार्स-सीओव्ही, एचसीओव्ही एनएल २००४ मध्ये एचकेयू १, २०१९ मध्ये मेर्स-सीओव्ही आणि २०१९ मध्ये एसएआरएस-कोव्ही -२ (पूर्वी 2019-एनसीओव्ही म्हणून ओळखले जाणारे) या कुटुंबातील अन्य सदस्यांची ओळख पटली आहे. यामध्ये गंभीर श्वसनमार्गाचे संक्रमण होते.
२०२० साली महाराष्ट्रात कोरोना विषाणूचा उद्रेक झाला. त्या वर्षापासून महाराष्ट्रातील जनजीवनावर याचे फार मोठे परिणाम झाले. राज्यात लागू झालेल्या नियमांनुसार अत्यावश्यक कामाशिवाय सर्वांनी घरी बसणे सक्तीचे करण्यात आले. १५ जून २०२० पर्यंत १,१०,७४४ जणांना याची लागण झाली असून त्यापैकी ४,१२८ जणांचा मृत्यू झाला आणि ५६,०४९ जण पूर्ण बरे झाले.
कोरोनाव्हायरस पहिल्यांदा १९३० च्या दशकात सापडले जेव्हा संसर्गजन्य ब्रॉन्कायटिस विषाणूमुळे (आयबीव्ही) पाळीव कोंबड्यांचा तीव्र श्वसन संसर्ग झाल्याचे दिसून आले. १९४० च्या दशकात माऊस हेपेटायटिस व्हायरस (एमएचव्ही) आणि ट्रान्समिसिसिबल गॅस्ट्रोएन्टेरिटिस व्हायरस (टीजीईव्ही)व आणखी दोन प्राणी कॉर्नोव्हायरसपासून अलग ठेवण्यात आले.
१९६०च्या दशकात मानवी कोरोनाव्हायरस सापडले. सर्वात आधी अभ्यास केलेला सामान्य सर्दी असलेल्या मानवी रुग्णांद्वारे होता, ज्याला नंतर मानवी कोरोनाव्हायरस २२९इ आणि ह्यूमन कोरोनाव्हायरस ओसी ४३ओसी असे नाव देण्यात आले. माणसां मध्ये सार्स-सीओव्ही, २००३ मध्ये एचसीओव्ही एनएल ६३ २००४ मध्ये एचकेयू १, २०१२ मध्ये मेर्स-सीओव्ही आणि २०१९ मध्ये एसएआरएस-कोव्ह -२ यासह इतर मानवी कोरोनव्हायरस ओळखले गेले. यापैकी बहुतेकांना श्वसनमार्गाच्या गंभीर आजाराचे संक्रमण होते.
आकृतिबंध
कोरोना व्हायरस हे कंद आकाराच्या पृष्ठभागाचे अंदाजानुसार मोठे प्लीओफॉर्मिक गोलाकार कण आहेत. व्हायरस कणांचा व्यास सुमारे १२०एनएम (NM-Nanometer) आहे.विद्युतपरमाणू सूक्ष्म आलेखामध्ये विषाणूंचा लिफाफा विद्युतपरमाणूची दाट कवच असलेली एक वेगळी जोडी म्हणून दिसून येते.
मानवी कोरोनाव्हायरस स्ट्रॅन्सची वैशिष्ट्ये MERS-CoV, SARS-CoV, SARS-CoV-2, आणि संबंधित रोग
कोरोनाची सर्वात सामान्य लक्षणे म्हणजे ताप, थकवा आणि कोरडा खोकला. काही रुग्णांना वेदना, अनुनासिक रक्तसंचय, वाहणारे नाक, घसा खवखवणे किंवा अतिसार होऊ शकतो. ही लक्षणे सहसा सौम्य असतात आणि हळूहळू सुरू होतात. काही लोकांना संसर्ग होतो पण त्यांच्यात कोणतीही लक्षणे दिसत नाहीत आणि त्यांना बरे वाटत नाही.बहुतेक लोक (सुमारे ८०%) विशेष उपचार न घेता या आजारातून बरे होतात. कोरोना होणाऱ्या प्रत्येक ६ पैकी १ व्यक्ती गंभीर आजारी पडते आणि तिला श्वास घेण्यास त्रास होतो. वृद्ध लोक आणि उच्च रक्तदाब, हृदयरोग किंवा मधुमेह यासारख्या मूलभूत वैद्यकीय समस्या असलेल्या लोकांना गंभीर आजार होण्याची शक्यता असते. ताप, खोकला आणि श्वास घेण्यात अडचण असलेल्या लोकांनी वैद्यकीय सल्ला घ्यावा, असे सांगितले जाते.
२०१९मध्ये कोरोना व्हायरसचा एक उपप्रकार चीनमधील वूहान शहरात आढळून आला. याला कोव्हिड-१९ असे नाव देण्यात आले. सुरुवातीस वुहान व आसपासच्या प्रदेशात पसरलेला हा विषाणू त्याच्या इतर उपप्रकारांपेक्षा अधिक तीव्रतेचा असून याने रोग्यांच्या मरण्याचे प्रमाण मोठे आहे.
१३ मार्च २०२०अखेर जगात १,३२,७५८ जणांना या आजाराची लागण झाली असून एकूण ४९५५ जणांचा मृत्यू झाला आहे. एकूण १२२ देशांमध्ये हा आजार पसरला आहे. चीनमधील हूबै प्रांतात या आजारामुळे सर्वाधिक बळी गेले आहेत. हूबै प्रांतातील वूहान शहरातून या विषाणूची लागण सुरू झाली. या आजारामुळे चीन देशात १३ मार्च २०२० अखेर ३१८० जणांचा बळी गेला असून ८० हजार ९९१ जणांना लागण झाली असल्याचे समोर आले आहे. जागतिक आरोग्य संघटनेने याबाबत माहिती जारी केली आहे.
६ एप्रिल २०२०अखेर जगात एकूण १२,१०,९५६ जणांना या आजाराची लागण झाली असून एकूण ६७,५९४ जणांचा मृत्यू झाला आहे. यापैकी युरोपीय देशांत ४९,४७९ तर अमेरिकेत ९,६८० मृत्यू झाले आहेत.
महाराष्ट्रामध्ये दिनांक २८ मार्च २०२० पर्यंत १८१ कोरोना रुग्ण आढळले. महाराष्ट्रामध्ये दिनांक २३ मार्च २०२०पर्यंत ५ रुग्णांचा मृत्यू झाला आहे. महाराष्ट्रातील इतिहासात अत्यावश्यक सेवा व सामग्री सोडून प्रथमच सर्व महत्त्वाच्या संस्था व देवस्थाने बंद ठेवण्यात आली आहेत.
महाराष्ट्र राज्यात १५ जून २०२०पर्यंत १,१०,७४४ जणांना याची लागण झाली असून त्यापैकी ४,१२८ जणांचा मृत्यू झाला आणि ५६,०४९जण पूर्ण बरे झाले.
पाणी आणि साबणाने ४० सेकंद हात धुणे. जर एखादा अल्कोहोल असणारे हॅंड वाॅश वापरत असेल तर २० सेकंद पुरेसे आहेत. जर त्याचा हात अस्वच्छ असेल किंवा मातीमुळे खराब झाला असेल तर साबण आणि पाण्याचाच वापर केला पाहिजे.
खोकताना किंवा शिंकताना नाकावर आणि तोंडावर रुमाल ठेवणे. रुमाल नसेल तर टिश्यू पेपरचा वापर करावा, अन्यथा हाताच्या कोपराने तोंड झाकावे. टिश्यू पेपरचा वापर केल्यावर तो तात्काळ बंद कचरापेटीत फेकून देणे.
तोंड, नाक चेहरा, डोळे यांना स्पर्श करू नका.
कोरोना वायरस लोकांच्या थुंकीतून एखाद्या पृष्ठभागावर पडू शकतो. नकळत एखाद्याचा हात त्या पृष्ठभागाला लागू शकतो. त्यामुळे तोंड, नाक चेहरा, डोळे यांना स्पर्श करणे अनुचित.
कमीत कमी तीन फुटाचे अंतर व मुखपट्टीचा (मास्कचा) वापर.
समोरच्या व्यक्ती सोबत बोलत असताना त्याच्यापासून कमीत कमी तीन फुटाचे अंतर ठेवा. (या अंतराला सोशल डिस्टन्सिंग म्हणतात.)
आंबट चवीच्या फळांचा आहारात समावेश.
कोरोना व्हायरसच्या विरोधात लढा द्यायचा असेल तर आपली रोगप्रतिकारक क्षमता चांगली असणं अत्यंत गरजेचे आहे.यासाठी आंबट चवीच्या फळांचा आहारात समावेश करणे आवश्यक आहे. यामध्ये व्हिटॅमिन सीचे प्रमाण जास्त असते.
'व्हायरस' हा मध्यवर्ती विषय असलेले इंग्रजी चित्रपट
The Andromeda Strain (१९७१). (Michael Crichtonच्या कादंबरीवर आधारलेला चित्रपट)
Carriers (२००९)
Contagion (२०११)
The Flu (२०१३) : H5N1 या विषाणूवरील साऊथ कोरियन चित्रपट
The Happening (२००८)
I am Legend (२००७)
Outbreak (१९९५)
Pandemic (२०१६)
12 Monkeys (१९९५)
कोरोना व्हायरसचा उल्लेख असलेले पुस्तक
१८८१ साली प्रकाशित झालेल्या 'The Eyes of Darkness' या Dean Koontz लिखित कादंबरीत वूहान-४०० या विषाणूची कल्पना मांडली आहे. पण यात या विषाणूमुळे होणाऱ्या आजाराचे व लक्षणांचे वर्णन कोरोनापेक्षा पूर्ण वेगळे आहे. समाजमाध्यमांवर मात्र या उल्लेखाचा दुरुपयोग करून 'चीन हा देश कोरोना व्हायरस हे जैविक हत्यार म्हणून वापरण्यासाठी विकसित करत आहे' अशी खोटी बातमी पसरवली जात आहे.
'व्हायरस' या विषयावरील कादंबऱ्या
The Andromeda Strain (Michael Crichton)
The Scarlet Plague (Jack London)
The Stand (Stephen King) (या कादंबरीवर १९९४ साली अमेरिकेच्या दूरचित्रवाणीवर मालिका निघाली होती.).
This article uses material from the Wikipedia मराठी article कोरोनाव्हायरस, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). इतर काही नोंद केली नसल्यास,येथील मजकूर CC BY-SA 4.0च्या अंतर्गत उपलब्ध आहे. Images, videos and audio are available under their respective licenses. ®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki मराठी (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.
विकिपीडिया
Wikispecies
