उच्च रक्तदाब म्हणजे माणसाच्या शरीरातील साधारण रक्तदाबापेक्षा जास्त दाब होय.
उच्च रक्तदाब असलेल्या माणसाच्या धमन्यांमध्ये तणाव निर्माण होतो. सामान्यतः रक्तदाब १२०/८० असतो. त्याहून जास्त आणि १३९/८९ पर्यंतचा रक्त दाब "पूर्व उच्च रक्तदाब" म्हणून ओळखला जातो आणि १४०/९० पेक्षा अधिकच रक्तदाब "उच्च रक्तदाब" म्हणून ओळखला जातो.
उच्च रक्तदाब | |
---|---|
वर्गीकरण व बाह्यदुवे | |
आय.सी.डी.-१० | I10,I11,I12,I13,I15 |
आय.सी.डी.-९ | 401 |
ओ.एम.आय.एम. | 145500 |
मेडलाइनप्ल्स | 000468 |
इ-मेडिसिन | med/1106 |
मेडिकल सब्जेक्ट हेडिंग्ज | D006973 |
जे.एन.सी.७ (Seventh Report of the Joint National Committee on Prevention, Detection,. Evaluation, and Treatment of High Blood. Pressure)नुसार रक्तदाबप्रमाणाचे वर्गीकरण खालीलप्रमाणे केले जाते.
प्रकार | प्रकुंचनीय रक्तदाबमिमी पारा | अनुशिथिलनीय रक्तदाब मिमी पारा |
---|---|---|
साधारण रक्तदाब | ९०-११९ मिमी | ६०-७९ |
पूर्व उच्च रक्तदाब | १२९-१३९ | ८०-८९ |
उच्च रक्तदाब अवस्था१ | १४०-१५९ | ९०-९९ |
उच्च रक्तदाब अवस्था२ | ≥१६० | ≥१०० |
शरीरात स्निग्ध पदार्थ वाढले की ते हातापायांच्या लहानलहान रक्तवाहिन्यांच्या भिंतींलगत जमा होतात. त्यामुळे रक्तप्रवाहाला अडथळा निर्माण होतो आणि रक्तदाब वाढतो. यास रक्तदाब विकार म्हणतात. हा विकार होण्यास खालील गोष्टी कारणीभूत ठरतात.
ही प्रमुख कारणे असली तरी इतर कारणेही असू शकतात. उदा०
वाढलेला रक्तदाब हा मेंदूमधील वाहिन्या फुटण्याचे कारण असू शकतो. मेंदूमधील वाहिनी फुटल्यास मेंदूत रक्तस्राव होतो. हे रक्त काही काळाने गोठते. रक्ताची ही गुठळी मेंदूवर दाब निर्माण करते. मेंदूचा जो भाग दाबला जातो, तो भाग शरीरातील ज्या भागाचे नियंत्रण करीत असतो तो शरीराचा अवयव लुळा पडतो आणि यालाच अर्धांगवायू (लकवा) असे म्हणतात. थोडक्यात वाढलेला रक्तदाब लकवा निर्माण करू शकतो. लकवा होण्यामागचे कारण बहुदा अनियंत्रित रक्तदाब हेच असते.
उच्च रक्तदाब हा विकार हळूहळू वाढत जाणारा आहे. या विकारात चालल्यावर दम लागणे, छातीत धडधड, डोकेदुखी, दृष्टिदोष, एकदम उभे राहिल्यास किंवा एकदम खाली बसल्यास चक्कर आल्यासारखे वाटणे, पायावर आणि चेहऱ्यावर सूज येणे अशी ही लक्षणे दिसून येतात.
रक्तदाब वाढल्याचे दिसून आल्यास रुग्णाच्या तपासण्या करणे गरजेचे असते.
रक्तदाब नियंत्रित ठेवणे गरजेचे आहे. त्यासाठी डॉक्टरांच्या सल्ल्याने औषधे घ्यावी लागतात. रक्तदाबाची औषधे एकदा सुरू केल्यास ती मनाने बंद करता येत नाहीत. रक्तदाबाची वारंवार तपासणी करून औषधाची मात्रा ठरवावी लागते. ही औषधे बहुधा आयुष्यभर घ्यावी लागतात.
This article uses material from the Wikipedia मराठी article उच्च रक्तदाब, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). इतर काही नोंद केली नसल्यास,येथील मजकूर CC BY-SA 4.0च्या अंतर्गत उपलब्ध आहे. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki मराठी (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.