सरकार

प्रशासन हा शब्द देखील अनेक वेळा सरकारला समानार्थी वापरला जातो. सरकार हे धोरणे व कायदे ठरवण्यासाठी तसेच दैनंदिन राज्यकारभार चालवण्यासाठी जबाबदार असते. उदा. भारत सरकार किंवा महाराष्ट्र शासन.

प्रागैतिहासिक ग्रीक तत्त्ववेत्ता प्लेटोने पाच प्रकारांच्या सरकारांची चर्चा केली आहे. उच्चवर्गशाही, धनवर्गशाही अल्पवर्गशाही, लोकशाही व अत्याचारशाही.

जगातील देश

सरकार प्रकार

अध्यक्षीय प्रजासत्ताक

येथे राष्ट्राध्यक्ष सरकारचा कार्यशील भाग व सरकारच्या कार्यकारिणी शाखेचा प्रमुख असतो:

संपूर्ण अध्यक्षीय पद्धत

राष्ट्राध्यक्ष हा राष्ट्रप्रमुख तसेच सरकारप्रमुख असतो.

अध्यक्षीय सरकारे

अध्यक्षीय सरकारे जेथे पंतप्रधान अस्तित्वात आहे.

अर्ध-अध्यक्षीय प्रकार

येथे राष्ट्राध्यक्ष व पंतप्रधान दोघांनाही संविधानिक अधिकार असतात. राष्ट्राध्यक्ष हा सरकारच्या कार्यकारिणी शाखेचा प्रमुख तर पंतप्रधान हा सरकारप्रमुख असतो.

अल्जीरिया
बर्किना फासो
काँगोचे लोकशाही प्रजासत्ताक (काँगो-किन्शासा)
जिबूती
इजिप्त
फ्रान्स
जॉर्जिया
गिनी-बिसाउ
गयाना
हैती
केन्या
किर्गिझस्तान
मादागास्कर
माली
मॉरिटानिया
नायजर
पॅलेस्टाईन
रशिया
रोमेनिया
साओ टोमे व प्रिन्सिप
सेनेगाल
सीरिया
तैवान (तैवान)
ताजिकिस्तान
ट्युनिसिया
युक्रेन
झिम्बाब्वे

संसदीय प्रजासत्ताक

येथे सरकारच्या कार्यकारिणी शाखेचा प्रमुख पंतप्रधान असतो. ह्या प्रकारामध्ये राष्ट्राध्यक्षाला केवळ औपचारिक संविधानिक अधिकार असतात व त्याचे महत्त्व केवळ नाममात्र असते.

मिश्र प्रजासत्ताक प्रकार

राष्ट्रप्रमुख व सरकारप्रमुख एकत्रितपणे निवडला जातो. परंतु तो संसदेला उत्तरदायी नाही.

संचालक पद्धत

संचालक पद्धतीमध्ये कार्यकारिणी समितीकडे प्रशासकीय अधिकार असतात. ही समिती संसदेद्वारे निवडली जाते.

स्वित्झर्लंड

संविधानिक एकाधिकारशाही

ह्या पद्धतीत राष्ट्रप्रमुख हा राजा किंवा राणीच्या स्वरूपात असतो. त्यांचे अधिकार संविधानिक कायद्याने आखून दिले आहेत.

संविधानिक एकाधिकारशाही व औपचारिक एकाधिकार

येथे सरकारच्या कार्यकारिणी शाखेचा प्रमुख पंतप्रधान असतो. राष्ट्रप्रमुखाचे स्थान राजा/राणीकडे असते व ज्यांना केवळ औपचारिक अधिकार असतात.

संविधानिक एकाधिकारशाही व कार्यशील राजा/राणी

पंतप्रधान सरकारप्रमुख असला तरीही राजा/राणीला महत्त्वाचे राजकीय अधिकार आहेत.

संपूर्ण एकाधिकारशाही

येथील राजा/राणीची देशावर संपूर्ण पकड असून ते संविधानिक कायद्याला बांधील नाहीत.

धर्मशाही

देश जेथे राष्ट्रप्रमुख धर्मावर आधारित वर्गीकरणाद्वारे निवडला जातो..

एक राजकीय पक्षाची सत्ता

येथे केवळ एकच राजकीय पक्ष अस्तित्वात असून संविधानाने ह्या पक्षाला संपूर्ण अधिकार दिले आहेत.

क्युबा (क्युबन कम्युनिस्ट पक्ष)
उत्तर कोरिया (उत्तर कोरिया)(कोरियाचा कामगार पक्ष)
इरिट्रिया (अध्यक्षीय प्रजासत्ताक)
लाओस लाओ कम्युनिस्ट पक्ष
चीन (चीनचा कम्युनिस्ट पक्ष)
साचा:देश माहिती Sahrawi Republic
तुर्कमेनिस्तान (तुर्कमेनिस्तान लोकशाही पक्ष)
व्हियेतनाम (व्हियेतनाम कम्युनिस्ट पक्ष)

लष्करी राजवट

येथे देशाची सत्ता लष्करी अधिकाऱ्यांच्या हातात असते.

फिजी

परिवर्तनीय

देश जेथे सत्तापरिवर्तन होत आहे.

इरिट्रिया

संदर्भ

हे सुद्धा पहा

जगातील देशांच्या राष्ट्रप्रमुख व सरकारप्रमुखांची यादी

This article uses material from the Wikipedia मराठी article सरकार, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). इतर काही नोंद केली नसल्यास,येथील मजकूर CC BY-SA 4.0च्या अंतर्गत उपलब्ध आहे. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki मराठी (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.