१५ मार्च २०१९ रोजी, भारतीय निवडणूक आयोगाने जाहीर केलेल्या राजकीय पक्षांच्या यादीनुसार भारतामध्ये एकूण २,३३४ राजकीय पक्ष असून, त्यापैकी ८ राष्ट्रीय पक्ष, २६ राज्यस्तरीय पक्ष आणि इतर २,३०१ नोंदणीकृत पक्ष आहेत.
यापैकी महाराष्ट्रात एकूण १४५ नोंदणीकृत पक्ष आणि २ राज्यस्तरीय (मनसे व शिवसेना) पक्ष आहेत.
भारतात २३३४ रजिस्टर्ड राजकीय पक्ष आहेत. दर महिन्याला काही पक्ष नव्याने निघतात तर काही बंद पडतात.भारतीय शेतकरी कामगार पक्ष,काँग्रेस, तृणमूल काँग्रेस, राष्ट्रवादी काँग्रेस, बहुजन समाज पक्ष, भारतीय कम्युनिस्ट पक्ष, भारतीय कम्युनिस्ट पक्ष (मार्क्सवादी), भारतीय जनता पक्ष व नॅशनल पीपल्स पार्टी असे फक्त आठ राजकीय पक्ष अखिल भारतीय स्तरावर मान्यताप्राप्त आहेत. जनता दल युनायटेड, अण्णाद्रमुक, द्रविड मुन्नेत्र कळ्हम, शिवसेना यांसारखे एकूण ५१ राजकीय पक्षांना त्यांच्या त्यांच्या राज्यात मान्यता आहे.
मान्यता नसलेल्या राजकीय पक्षांची संख्या हरियाणा राज्यात ६७, पंजाबमध्ये ५७, मध्य प्रदेशात ४८, आणि गुजराथमध्ये ४७ आहे.
नोंदणीकृत पक्षाला राष्ट्रीय पक्ष म्हणून मान्यता मिळते जेव्हा खाली सूचीबद्ध केलेल्या तीनपैकी कोणतीही एक अटी पूर्ण केली असेल:
एप्रिल २०२३ मध्ये खालीलपैकी ६ पक्ष हे राष्ट्रीय पक्ष घोशीत झाले. तेव्हाच अखिल भारतीय तृणमूल काँग्रेस, राष्ट्रवादी काँग्रेस पक्ष व भारतीय कम्युनिस्ट पक्ष हे या यादीतून वगळण्यात आले.
क्र. | निवडणूक चिन्ह | ध्वज | पक्ष | संक्षेप | स्थापना | पक्ष नेता | राज्ये/केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये सरकार | जागा | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
मुख्यमंत्री | युती भागीदार | लोकसभा | राज्यसभा | |||||||
१ | भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस | INC (काँ) | २८ डिसेंबर १८८५ ( १३८ वर्षे, ११८ दिवस) | मल्लिकार्जुन खरगे (२०२२ पासून) | ४ / ३१ | ३ / ३१ | ५० / ५४३ | ३१ / २४५ | ||
२ | भारतीय कम्युनिस्ट पक्ष (मार्क्सवादी) | CPI(M) (भाकप(मा)) | ७ नोव्हेंबर १९६४ ( ५९ वर्षे, १६९ दिवस) | सीताराम येचुरी (२०१५ पासून) | १ / ३१ | २ / ३१ | ३ / ५४३ | ५ / २४५ | ||
३ | भारतीय जनता पक्ष | BJP (भाजप/भाजपा) | ६ एप्रिल १९८० ( ४४ वर्षे, १८ दिवस) | जगत प्रकाश नड्डा (२०२० पासून) | १० / ३१ | ६ / ३१ | ३०० / ५४३ | ९३ / २४५ | ||
४ | बहुजन समाज पक्ष | BSP (बसप/बसपा) | १४ एप्रिल १९८४ ( ४० वर्षे, १० दिवस) | मायावती (२००१ पासून) | ० / ३१ | ० / ३१ | ९ / ५४३ | १ / २४५ | ||
५ | आम आदमी पक्ष | AAP (आप) | २६ नोव्हेंबर २०१२ ( ११ वर्षे, १५० दिवस) | अरविंद केजरीवाल (२०१२ पासून) | २ / ३१ | ० / ३१ | १ / ५४३ | १० / २४५ | ||
६ | नॅशनल पीपल्स पार्टी | NPP | ६ जानेवारी २०१३ ( ११ वर्षे, १०९ दिवस) | कॉनराड संगमा (२०१६ पासून) | १ / ३१ | ३ / ३१ | १ / ५४३ | १ / २४५ |
नोंदणीकृत पक्षाला राज्य पक्ष म्हणून मान्यता दिली जाते, जर त्याने खाली सूचीबद्ध केलेल्या पाच अटींपैकी कोणतीही एक पूर्ण केली असेल:
मान्यताप्राप्त राज्यस्तरीय किंवा प्रादेशिक पक्षांची यादी:
क्र. | पक्ष | ध्वज | मतदान चिन्ह | राजकीय स्थिती | विचारधारा | स्थापना | नेते | राज्य | राज्यांमध्ये सरकार/केंद्रशासित | जागा | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
मुख्य मंत्री | युती भागीदार | लोकसभा | राज्यसभा | राज्य विधानसभा | विधान परिषद | ||||||||||
तीन राज्यात राज्य पक्ष | |||||||||||||||
१ | अखिल भारतीय तृणमूल काँग्रेस | मध्यवर्ती राजकारण ते मध्य-डावे राजकारण | बंगाली राष्ट्रवाद पुरोगामीत्व कल्याणवाद धर्मनिरपेक्षता लोकानुनय | १९९८ | ममता बॅनर्जी | मेघालय त्रिपुरा पश्चिम बंगाल | १ / ३१ | ० / ३१ | २३ / ५४३ | १३ / २४५ | २२८ / ४,१२३ | ० / ४२६ | |||
२ | भारतीय कम्युनिस्ट पक्ष | वामपंथी राजकारण | साम्यवाद मार्क्सवाद-लेनिनवाद भांडवलशाही विरोधी समाजवाद धर्मनिरपेक्षता | १९२५ | डी. राजा | केरळ मणिपुर तमिळ नाडू | ० / ३१ | ४ / ३१ | २ / ५४३ | २ / २४५ | २२ / ४,१२३ | १ / ४२६ | |||
३ | जनता दल (धर्मनिरपेक्ष) | मध्य-डावे राजकारण पासून वामपंथी | धर्मनिरपेक्ष | १९९९ | एच. डी. देवे गौडा | अरुणाचल प्रदेश कर्नाटक केरळ | ० / ३१ | १ / ३१ | १ / ५४३ | १ / २४५ | २१ / ४,१२३ | ८ / ४२६ | |||
४ | जनता दल (संयुक्त) | मध्य-डावे राजकारण | समाजवाद धर्मनिरपेक्षता अखंड मानवतावाद | २००३ | नितीश कुमार | अरुणाचल प्रदेश बिहार मणिपूर | १ / ३१ | ० / ३१ | १६ / ५४३ | ५ / २४५ | ४६ / ४,१२३ | २६ / ४२६ | |||
दोन राज्यात राज्य पक्ष | |||||||||||||||
५ | अखिल भारतीय अण्णा द्रविड मुन्नेत्र कळघम | केंद्रवाद ते मध्य-डावे राजकारण | लोकानुनय समाजवाद धर्मनिरपेक्षता पुरोगामीत्व सामाजिक समानता तामिळ राष्ट्रवाद | १९७२ | एडप्पाडी पलनीस्वामी | पुडुचेरी तमिळनाडू | ० / ३१ | ० / ३१ | ० / ५४३ | ४ / २४५ | ६२ / ४,१२३ | ० / ४२६ | |||
६ | द्रविड मुन्नेत्र कळघम | मध्य-डावे राजकारण | सामाजिक लोकशाही द्रविडवाद सामाजिक न्याय संघराज्यवाद | १९४९ | एम.के. स्टॅलिन | पुडुचेरी तमिळनाडू | १ / ३१ | ० / ३१ | २४ / ५४३ | १० / २४५ | १३९ / ४,१२३ | ० / ४२६ | |||
७ | लोक जनशक्ती पक्ष (रामविलास) | धर्मनिरपेक्षता सामाजिक न्याय | २०२१ | चिराग पासवान | बिहार नागालँड | ० / ३१ | १ / ३१ | १ / ५४३ | ० / २४५ | २ / ४,१२३ | ० / ४२६ | ||||
८ | नागा पीपल्स फ्रंट | क्षेत्रवाद | २००२ | कुझोलुझो नियेनु | मणिपूर नागालँड | ० / ३१ | १ / ३१ | १ / ५४३ | ० / २४५ | ७ / ४,१२३ | ० / ४२६ | ||||
९ | राष्ट्रवादी काँग्रेस पक्ष | केंद्रवाद | Indian nationalism धर्मनिरपेक्षता | १९९९ | शरद पवार | महाराष्ट्र नागालँड | ० / ३१ | ३ / ३१ | ५ / ५४३ | ४ / २४५ | ६२ / ४,१२३ | ११ / ४२६ | |||
१० | राष्ट्रीय जनता दल | मध्य-डावे राजकारण | समाजवाद | १९९७ | लालू प्रसाद यादव तेजस्वी यादव | बिहार झारखंड | ० / ३१ | २ / ३१ | ० / ५४३ | ६ / २४५ | ८१ / ४,१२३ | ५ / ४२६ | |||
११ | तेलुगू देशम पक्ष | Centre to centre-right | लोकानुनय Economic liberalism | १९८२ | एन. चंद्रबाबू नायडू | आंध्र प्रदेश तेलंगणा | ० / ३१ | ० / ३१ | ३ / ५४३ | १ / २४५ | २३ / ४,१२३ | १५ / ४२६ | |||
एका राज्यात राज्य पक्ष | |||||||||||||||
१२ | अखिल भारतीय फॉरवर्ड ब्लॉक | Left-wing | Left-wing nationalism समाजवाद Anti-imperialism Marxism | १९३९ | देबब्रत बिस्वास | पश्चिम बंगाल | ० / ३१ | ० / ३१ | ० / ५४३ | ० / २४५ | ० / ४,१२३ | ० / ४२६ | |||
१३ | ऑल इंडिया मजलिस-ए-इत्तेहादुल मुस्लिमीन | Right-wing | Composite nationalism Minority rights Dalit Rights Constitutionalism | १९२७ | असदुद्दीन ओवैसी | तेलंगणा | ० / ३१ | ० / ३१ | २ / ५४३ | ० / २४५ | १० / ४,१२३ | २ / ४२६ | |||
१४ | अखिल भारतीय एन.आर. काँग्रेस | केंद्रवाद | सामाजिक लोकशाही लोकानुनय | २०११ | एन. रंगास्वामी | पुडुचेरी | १ / ३१ | ० / ३१ | ० / ५४३ | ० / २४५ | १० / ४,१२३ | ० / ४२६ | |||
१५ | अखिल भारतीय संयुक्त लोकतांत्रिक मोर्चा | २००५ | बद्रुद्दीन अजमल | आसाम | ० / ३१ | ० / ३१ | १ / ५४३ | ० / २४५ | १५ / ४,१२३ | ० / ४२६ | |||||
१६ | ऑल झारखंड स्टुडंट्स युनियन | १९८६ | सुदेश महतो | झारखंड | ० / ३१ | ० / ३१ | १ / ५४३ | ० / २४५ | २ / ४,१२३ | ० / ४२६ | |||||
१७ | अपना दल (सोनेलाल) | Centre-right | कुर्मी जातीचे हित | २०१६ | अनुप्रिया पटेल | उत्तर प्रदेश | ० / ३१ | १ / ३१ | २ / ५४३ | ० / २४५ | १२ / ४,१२३ | १ / ४२६ | |||
१८ | आसाम गण परिषद | Centre-right | क्षेत्रवाद Anti-Bengali sentiment | १९८५ | अतुल बोरा | आसाम | ० / ३१ | १ / ३१ | ० / ५४३ | १ / २४५ | ९ / ४,१२३ | ० / ४२६ | |||
१९ | भारत राष्ट्र समिती | केंद्रवाद | क्षेत्रवाद लोकानुनय पुराणमतवाद अलिप्ततावाद | २००१ | के. चंद्रशेखर राव | तेलंगणा | ० / ३१ | ० / ३१ | ९ / ५४३ | ७ / २४५ | ३९ / ४,१२३ | ३४ / ४२६ | |||
२० | बिजू जनता दल | मध्य-डावे राजकारण | क्षेत्रवाद लोकानुनय धर्मनिरपेक्षता Liberalism Economic nationalism | १९९७ | नवीन पटनायक | ओडिशा | १ / ३१ | ० / ३१ | १२ / ५४३ | ९ / २४५ | १११ / ४,१२३ | ० / ४२६ | |||
२१ | बोडोलँड पीपल्स फ्रंट | धर्मनिरपेक्षता Democratic socialism | २००५ | हग्रमा मोहिलारी | आसाम | ० / ३१ | १ / ३१ | ० / ५४३ | ० / २४५ | ३ / ४,१२३ | ० / ४२६ | ||||
२२ | भारतीय कम्युनिस्ट पक्ष (एम.एल.) लिबरेशन | Far-left | Communism Marxism–Leninism Maoism | १९७४ | दिपंकर भट्टाचार्य | बिहार | ० / ३१ | १ / ३१ | ० / ५४३ | ० / २४५ | १३ / ४,१२३ | ० / ४२६ | |||
२३ | देसीय मुर्पोक्कू द्रविड कळघम | केंद्रवाद ते मध्य-डावे राजकारण | Social welfare लोकानुनय धर्मनिरपेक्षता सामाजिक लोकशाही | २००५ | विजयकांत प्रेमलता विजयकांत | तमिळनाडू | ० / ३१ | ० / ३१ | ० / ५४३ | ० / २४५ | ० / ४,१२३ | ० / ४२६ | |||
२४ | गोवा फॉरवर्ड पार्टी | क्षेत्रवाद | २०१६ | विजय सरदेसाई | गोवा | ० / ३१ | ० / ३१ | ० / ५४३ | ० / २४५ | १ / ४,१२३ | ० / ४२६ | ||||
२५ | हिल स्टेट पीपल्स डेमोक्रॅटिक पार्टी | १९६८ | के.पी. पांगनियांग | मेघालय | ० / ३१ | १ / ३१ | ० / ५४३ | ० / २४५ | २ / ४,१२३ | ० / ४२६ | |||||
२६ | भारतीय राष्ट्रीय लोक दल | केंद्रवाद | Social liberalism क्षेत्रवाद | १९९६ | ओमप्रकाश चौटाला | हरियाणा | ० / ३१ | ० / ३१ | ० / ५४३ | ० / २४५ | १ / ४,१२३ | ० / ४२६ | |||
२७ | इंडियन युनियन मुस्लिम लीग | Centre-right | Muslim interests Social conservatism | १९४८ | सय्यद हैदरअली शिहाब थांगल | केरळ | ० / ३१ | ० / ३१ | ३ / ५४३ | १ / २४५ | १५ / ४,१२३ | ० / ४२६ | |||
२८ | इंडीजिनस पीपल्स फ्रंट ऑफ त्रिपुरा | Centre-right | क्षेत्रवाद Ethnic nationalism Anti-immigration | २००९ | एन.सी. देबबर्मा | त्रिपुरा | ० / ३१ | १ / ३१ | ० / ५४३ | ० / २४५ | १ / ४,१२३ | ० / ४२६ | |||
२९ | जम्मू आणि काश्मीर नॅशनल कॉन्फरन्स | Kashmiriyat Kashmiri autonomy धर्मनिरपेक्षता | १९३२ | फारुख अब्दुल्ला | जम्मू आणि काश्मीर | ० / ३१ | ० / ३१ | ३ / ५४३ | ० / २४५ | ० / ४,१२३ | ० / ४२६ | ||||
३० | जम्मू काश्मीर राष्ट्रीय पँथर्स पक्ष | लोकशाही भ्रष्टाचार विरोध धर्मनिरपेक्षता महिलांचे हक्क | १९८२ | भीम सिंग व जय माला | जम्मू आणि काश्मीर | ० / ३१ | ० / ३१ | ० / ५४३ | ० / २४५ | ० / ४,१२३ | ० / ४२६ | ||||
३१ | जम्मू आणि काश्मीर पीपल्स डेमोक्रॅटिक पार्टी | Kashmiriyat Kashmiri autonomy क्षेत्रवाद | १९९९ | मेहबूबा मुफ्ती | जम्मू आणि काश्मीर | ० / ३१ | ० / ३१ | ० / ५४३ | ० / २४५ | ० / ४,१२३ | ० / ४२६ | ||||
३२ | जनता काँग्रेस छत्तीसगड | Left-wing | Social justice Feminism Direct democracy Agrarianism | २०१६ | रेणू जोगी | छत्तीसगड | ० / ३१ | ० / ३१ | ० / ५४३ | ० / २४५ | २ / ४,१२३ | ० / ४२६ | |||
३३ | जननायक जनता पार्टी | Democratic socialism | २०१८ | दुष्यंत चौटाला | हरियाणा | ० / ३१ | १ / ३१ | ० / ५४३ | ० / २४५ | १० / ४,१२३ | ० / ४२६ | ||||
३४ | झारखंड मुक्ति मोर्चा | १९७२ | शिबू सोरेन हेमंत सोरेन | झारखंड | १ / ३१ | ० / ३१ | १ / ५४३ | २ / २४५ | ३० / ४,१२३ | ० / ४२६ | |||||
३५ | केरळ काँग्रेस (मणी) | Welfare Democratic socialism | १९७९ | जोस के. मणी | केरळ | ० / ३१ | १ / ३१ | १ / ५४३ | १ / २४५ | ५ / ४,१२३ | ० / ४२६ | ||||
३६ | महाराष्ट्र नवनिर्माण सेना | Far-right | हिंदुत्व Right-wing लोकानुनय क्षेत्रवाद Ultranationalism Marathi interests | २००६ | राज ठाकरे | महाराष्ट्र | ० / ३१ | १ / ३१ | ० / ५४३ | ० / २४५ | १ / ४,१२३ | ० / ४२६ | |||
३७ | महाराष्ट्रवादी गोमंतक पक्ष | केंद्रवाद | लोकानुनय क्षेत्रवाद | १९६३ | दीपक ढवळीकर | गोवा | ० / ३१ | १ / ३१ | ० / ५४३ | ० / २४५ | २ / ४,१२३ | ० / ४२६ | |||
३८ | मिझो नॅशनल फ्रंट | १९६१ | झोरामथंगा | मिझोरम | १ / ३१ | ० / ३१ | १ / ५४३ | १ / २४५ | २८ / ४,१२३ | ० / ४२६ | |||||
३९ | नॅशनलिस्ट डेमोक्रॅटिक प्रोग्रेसिव्ह पार्टी | Right | क्षेत्रवाद | २०१७ | नेफिउ रिओ | नागालँड | १ / ३१ | ० / ३१ | १ / ५४३ | ० / २४५ | २५ / ४,१२३ | ० / ४२६ | |||
४० | पीपल्स पार्टी ऑफ अरुणाचल प्रदेश | क्षेत्रवाद | १९७७ | कामेन रींगू | अरुणाचल प्रदेश | ० / ३१ | ० / ३१ | ० / ५४३ | ० / २४५ | ० / ४,१२३ | ० / ४२६ | ||||
४१ | राष्ट्रीय लोक जनशक्ती पक्ष | २०२१ | पुष्पापती कुमार पारस | बिहार | ० / ३१ | ० / ३१ | ५ / ५४३ | ० / २४५ | ० / ४,१२३ | १ / ४२६ | |||||
४२ | राष्ट्रीय लोकतांत्रिक पक्ष | २०१८ | हनुमान बेनीवाल | राजस्थान | ० / ३१ | ० / ३१ | १ / ५४३ | ० / २४५ | ३ / ४,१२३ | ० / ४२६ | |||||
४३ | क्रांतिकारी समाजवादी पक्ष | Far-left | Communism Marxism–Leninism Revolutionary socialism | १९४० | मनोज भट्टाचार्य | केरळ | ० / ३१ | ० / ३१ | १ / ५४३ | ० / २४५ | ० / ४,१२३ | ० / ४२६ | |||
४४ | समाजवादी पक्ष | मध्य-डावे राजकारण to left | सामाजिक लोकशाही Democratic socialism Left-wing populism Social conservatism | १९९२ | अखिलेश यादव | उत्तर प्रदेश | ० / ३१ | ० / ३१ | ३ / ५४३ | ३ / २४५ | ११३ / ४,१२३ | ९ / ४२६ | |||
४५ | शिरोमणी अकाली दल | Centre-right | Punjabiyat Conservatism Federalism | १९२० | सुखबीरसिंह बादल | पंजाब | ० / ३१ | ० / ३१ | २ / ५४३ | ० / २४५ | ३ / ४,१२३ | ० / ४२६ | |||
४६ | सिक्कीम डेमोक्रॅटिक फ्रंट | मध्य-डावे राजकारण ते left-wing | Democratic socialism | १९९३ | पवनकुमार चामलिंग | सिक्कीम | ० / ३१ | ० / ३१ | ० / ५४३ | १ / २४५ | १ / ४,१२३ | ० / ४२६ | |||
४७ | सिक्कीम क्रांतिकारी मोर्चा | Democratic socialism | २०१३ | प्रेम सिंह तमांग | सिक्कीम | १ / ३१ | ० / ३१ | १ / ५४३ | ० / २४५ | १९ / ४,१२३ | ० / ४२६ | ||||
४८ | शिवसेना | Right-wing to Far-right | Nationalism Hindutva Hindu Nationalism Marathi क्षेत्रवाद Social Conservatism Conservatism Ultranationalism Economic Nationalism Right-wing Populism | १९६६ | एकनाथ शिंदे | महाराष्ट्र | १ / ३१ | ० / ३१ | १३ / ५४३ | ० / २४५ | ४० / ४,१२३ | ० / ४२६ | |||
४९ | शिवसेना (उद्धव बाळासाहेब ठाकरे) | Centre-right to right-wing | Secular Hindutva Nationalism क्षेत्रवाद Composite Nationalism | २०२२ | उद्धव ठाकरे | महाराष्ट्र | ० / ३१ | ० / ३१ | ६ / ५४३ | ३ / २४५ | १७ / ४,१२३ | १२ / ४२६ | |||
५० | टिपरा मोथा पक्ष | Tripuri nationalism Greater Tipraland | २०१९ | प्रद्योत बिक्रम माणिक्य देब बर्मा | त्रिपुरा | ० / ३१ | ० / ३१ | ० / ५४३ | ० / २४५ | १३ / ४,१२३ | ० / ४२६ | ||||
५१ | युनायटेड डेमोक्रॅटिक पक्ष (मेघालय) | क्षेत्रवाद लोकानुनय | १९९७ | मेटबाह लिंगडोह | मेघालय | ० / ३१ | १ / ३१ | ० / ५४३ | ० / २४५ | ११ / ४,१२३ | ० / ४२६ | ||||
५२ | युनायटेड पीपल्स पार्टी लिबरल | केंद्रवाद | क्षेत्रवाद | २०१५ | उरखाओ ग्वरा ब्रह्मा | आसाम | ० / ३१ | १ / ३१ | ० / ५४३ | १ / २४५ | ७ / ४,१२३ | ० / ४२६ | |||
५३ | व्हॉइस ऑफ द पीपल पार्टी (मेघालय) | क्षेत्रवाद संघराज्यवाद | २०२१ | आर्डेंट मिलर बसायावमोइट | मेघालय | ० / ३१ | ० / ३१ | ० / ५४३ | ० / २४५ | ४ / ४,१२३ | ० / ४२६ | ||||
५४ | वाय.एस.आर. काँग्रेस पक्ष | मध्य-डावे राजकारण | लोकानुनय क्षेत्रवाद | २०११ | वाय.एस. जगनमोहन रेड्डी | आंध्र प्रदेश | १ / ३१ | ० / ३१ | २२ / ५४३ | ९ / २४५ | १४७ / ४,१२३ | ४२ / ४२६ | |||
५५ | झोरम राष्ट्रवादी पक्ष | केंद्रवाद | क्षेत्रवाद | १९९७ | एच. लालरिनमाविया | मिझोरम | ० / ३१ | ० / ३१ | ० / ५४३ | ० / २४५ | ० / ४,१२३ | ० / ४२६ |
२०१८ साली,
काही 'खास' नावांचे पक्ष :-
This article uses material from the Wikipedia मराठी article भारतातील राजकीय पक्ष, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). इतर काही नोंद केली नसल्यास,येथील मजकूर CC BY-SA 4.0च्या अंतर्गत उपलब्ध आहे. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki मराठी (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.