ဝက်သိန် ကဝ်ဝိဒ်-၁၉
ဝက်သိန် ကဝ်ဝိဒ်-၁၉ (အၚ်္ဂလိက်: COVID‑19 vaccine) ဂှ် ဒှ် ဝက်သိန် မပကဵု ညံင်ဒြဟတ်အိမ်မုန်မသ္ဂောအ်တီ သွက်ဂွံဒစဵုဒစး ယဲကဝ်ဝိဒ်-၁၉။ ကိုပ်ကၠာ ကပ်ယဲကဝ်ဝိဒ်-၁၉ ဟွံကတဵုဒှ်ဏီဂှ်ရ၊ တၠပညာတအ် ကၠောန်ပ္တိတ်လဝ် ဝက်သေန် သွက်ဂွံဗတိုက် ကဝ်ရဝ်နာဝဳရုသ် မပကဵု ညံင်ဂွံဒှ်ယဲသာ (SARS) ကေုာံ ယဲမာ (MERS)တုဲ တၠပညာတအ် တီကၠိုဟ်လဝ် ပရူလဒက်ပ္တန် ကေုာံ တၠုင်လအာ ကဝ်ရဝ်နာဝဳရုသ်ရ။ ကာလ ကဝ်ရဝ်နာဝဳရုသ်ဂကူတၞဟ် မပကဵု ညံင်ဂွံဒှ် ယဲကဝ်ဝိဒ်-၁၉ မကတဵုဒှ် ပ္ဍဲတမ်သၞာံ ၂၀၂၀ ဂှ် ညးတအ် စဂစာန်ကၠောန် ဝက်သိန်-ကဝ်ဝိဒ်-၁၉။
စိုပ်ၜိုတ် လဒေါဝ်ဒဳဇြေမ်ဗါ ၂၀၂၀ ဂှ် လၟောဝ်ဝက်သိန် ၅၇ ဂှ် ဂစာန်ကၠောန် ပဒၟံင်သုတေသနဂဥုဲတုဲ ပၞောဝ်တအ်ဂှ် ၄၀ ဂှ် နွံဒၟံင် ကဆံင်ကာလစွမ် ပထမ - ဒုတိယတုဲ ၁၇ ဂှ် နွံဒၟံင် ကဆံင်ကာလစွမ် ဒုတိယ - တတိယ။ ပ္ဍဲကဆံင်ကာလစွမ်တတိယဂှ် ဝက်သိန် ကဝ်ဝိဒ်-၁၉ ဗွဲမဂၠိုင် ကၠောန်ကမၠောန် ၜိုတ် ၉၅% သွက်ဂွံစဵုဒၞာ ယဲကဝ်ဝိဒ်-၁၉။ ဝက်သိန်လ္ၚဵုတအ်ဂှ် ဍုင်လ္ၚဵု ပဒတန်တုဲ ဝက်သိန်လ္ၚဵုတအ်ဂှ် ဍုၚ်လ္ၚဵု ဟွံပဒတန်ရ။ သီုဖအိုတ် မဂွံဒုင်ပဒတန် နကဵု အေဂျေန်သဳ ထတ်ယုက်ဍုၚ်တအ်ဂှ် နွံ မသုန် မပ္တံကဵု တဝ်ဇြဳနာမေရန် (Tozinameran) မကၠောန်ပ္တိတ် နူကဵု ဖြိဇြေရ်-ဗဳသြတေက် (Pfizer–BioNTech)၊ ဗဳဗဳဗ်-ကောဝ် (BBIBP-CorV) မကၠောန်ပ္တိတ် နူကဵု သဳနဝ်ဖာမ် (Sinopharm)၊ ကဝ်ရဝ်နာဝက် (CoronaVac) မကၠောန်ပ္တိတ် နူကဵု သဳနဝ်ဝက် (Sinovac)၊ အာမ်အာနာ-၁၂၇၃ (mRNA-1273) မကၠောန်ပ္တိတ် နူကဵု မဝ်ဒေရ်နာ (Moderna) ကေုာံ ဂမ်-ကဝ်ဝိဒ်-ဝက် (Gam-COVID-Vac) မကၠောန်ပ္တိတ် နူကဵု အေန်သတဳကျုတ်သုတေသနဂမလေယာ (Gamaleya Research Institute)။
ဖြိဇြေရ်၊ မဝ်ဒေရ်နာ ကေုာံ သြသတြဇြေနေက (AstraZeneca) တအ် ဟီုလဝ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၁ မ္ဂး ညးတအ် ကၠောန်ပ္တိတ် လၟိဟ် ၅.၃ ဗဳလဳယာန် သွုင် မာန်တုဲ ကလိဂွံ မၞိဟ်ၜိုတ် ၃ ဗဳလဳယာန်မာန် (မၞိဟ်မွဲမ္ဂး ဒးထ္ပက် ၂ သွုင်/တၞိင် သွက်ဂွံစဵုဒၞာ ကဝ်ဝိဒ်-၁၉)၊ ပ္ဍဲဂိတုဒဳဇြေမ်ဗါဂှ် နူကဵု ဍုင်နာနာတအ် ဗကန်လဝ် နူကဵုဌာနပ္တိတ်ဝက်သိန်တအ် လၟိဟ် ၁၀ ဗဳလဳယာန်ပြင်င် ကဝက်ပြင်င်ဂှ် ဍုင်ပိုန်ဒြပ်ဇၞော်မောဝ်တအ် ဗကန်လဝ်တုဲ ဟီုကဵုလၟိဟ်မၞိဟ်ဂၠးကဝ်မ္ဂး ဍုင်သေဋ္ဌဳတအ်ဂှ် လၟိဟ်မၞိဟ် နွံ ၁၄% ဓဝ်ရ။ ဍုင်ဗွဲမဂၠိုင်တအ်ဂှ် ဖျေဟ်လၟေင်ကမၠောန် ထပက်ဝက်သိန် နကဵု မၞိဟ်ဗယု၊ ယဲဇမၠိင် မဒှ်မၞိဟ်အန္တရာယ်ဇၞော် ကုယဲကဝ်ဝိဒ်-၁၉ ကေုာံ အစာဂဥုဲ အစာသဝ်ဂှ် ကဵုထ္ပက်ကၠာရ။
လၟေင်ကမၠောန် ကေုာံ ဓလိုက်တမ်ရိုဟ်
ပ္ဍဲမွဲဒမြိပ်သၞာံ ၂၀၂၀ နူစ သၞာံမံက်၊ ယဲကပ်စကတဵုဒှ်ဂှ် ဌာနမကၠောန်ပ္တိတ်ဂဥုဲဂမၠိုင်၊ အလဵုအသဳဍုင် ကေုာံ ကမ္မဏဳမဆေင်ကဵုဇဳဝဗေဒ နူကဵု ရးနိဂီုနာနာ ပ္တိတ်အာရီု ဂစာန်ကၠောန်ကၠုင် သွက်ကလိဂွံ ဝက်သိန်ကဝ်ဝိဒ်-၁၉ အိုတ်ရ။ အတိုင် ဂကောံပံင်ကောံမခၞံဗဒှ်သွက်စဵုဒၞာကပ်ယဲ (Coalition for Epidemic Preparedness Innovations -CEPI) မဗမံက်ထ္ၜးလဝ်မ္ဂး ဂကောံမပါလုပ် ပ္ဍဲအရာမကၠောန်ပ္တိတ် ဝက်သိန်ဏအ်ဂှ် နူကဵု အမေရိသၟဝ်ကျာဂှ် ၜိုတ် ၄၀%၊ အာရှ ကဵု အဝ်သတြေလျာ ၃၀%၊ ဥရောပ ၂၆% တုဲ ပ္ဍဲအမေရိသၠုင်ကျာ ကဵု အာဖရိကဂှ် ပါလုပ်ညိညကီုရ။
လၟောဝ်ဝက်သိန်မွဲမွဲ ဂွံကလိဂွံဇမၞးမာန်ဂှ် ဒးအိုတ်သြန် ဗွဲမဂၠိုင်ဂၠေင်ရ။ ဥပမာ ခရိတ်င္ၚုဟ်အိုတ် ပ္ဍဲ ကာလစွမ်မၞိဟ်အလန်ပထမဂှ်သၟးဂှ် ဒးအိုတ် သြန်ဒဝ်လာအမေရိကာန် အကြာ ၁၄ မဳလဳယာန်ကဵု ၂၅ မဳလဳယာန်။ ယဝ်ဒးပတုပ် နကဵုဥပမာမ္ဂး အခိင်ကာလ ကပ်ယဲအဳဗဝ်လာဝဳရုသ် (Ebola virus) မကတဵုဒှ် အကြာ ၂၀၁၃-၁၆ ဂှ် လၟောဝ်ဝက်သိန် သီုဖအိုတ် ဂစာန်ကၠောန် ၃၇ ဂှ် ဆဝက်သိန်မွဲဟေင် ကလိဂွံအခေါင်လာင်ဇြေန် သွက်ဂွံစကာ နဒဒှ် ဝက်သိန်၊ ညးမပ္တိတ်ဂှ် ခရိတ်စမ် ကာလစွမ်ဒုတိယ-တတိယဂှ် ဒးစကာသြန် ဒဝ်လာအမေရိကာန် ၜိုတ် ၁ ဗဳလဳယာန်။
ဂကောံ ရးနိဂီုနာနာ
Access to COVID-19 Tools (ACT) Accelerator ကေုာံ COVAX
ပရေင်ပံင်ကောံ ဂကောံဂၠးကဝ်နာနာ မပ္တံကဵု ဂကောံထတ်ယုက်ဂၠးကဝ် (WHO)၊ ဂကောံပံင်ကောံ သွက်ဂၠိုက်ဂၠာဲ အရာမဒစဵုဒစး ကပ်ယဲ(CEPI)၊ GAVI၊ Gates Foundation ကေုာံ သၟိင်ဍုင်ဂမၠိုင် ပံင်ကောံတုဲ ဒက်ပ္တန်လဝ် အေသဳတဳ (ACT) မဂွံအဓိပ္ပါယ် ကလိဂွံ ကပေါတ်သွက်ယဲကဝ်ဝိဒ်-၁၉ တအ် ပံင်ကောံတုဲ ဂၠာဲသြန်ဗွဝ် သွက်ဂွံထံက်ပင် ကမၠောန်လ္ၚတ်သုတေသန၊ ပ္တိတ်ကပေါတ်စွမ်ယဲ၊ ဂဥုဲလွဳ ကေုာံ ကဵုလာင်ဇြေန်ဝက်သိန် မဒှ်ပရေင်ကမၠောန် နကဵုက္ဍိုပ်လိက် "ကဝ်ဝဇ် ပိလ္လာရ် (COVAX Pillar)"။ နကဵု ကဝ်ဝက်ပိလ္လာရ်ဂှ် စွံလဝ် တင်ရန်တၟအ် ညံင်ဂွံကၠောန်ပ္တိတ် ဝက်သိန်ကဝ်ဝိဒ်-၁၉ ဗွဲမဂၠိုင်တုဲ လအိတ်သၞာံ ၂၀၂၁ မ္ဂး ညံင်ဂွံပ္တိတ် စဵုကဵု ၂ ဗဳလဳယာန်သွုင် သွက်ဂွံစဵုဒၞာ သၟာကမၠောန်ထတ်ယုက် ပ္ဍဲကိုပ်စၞေဟ် (frontline healthcare workers) ကေုာံ မၞိဟ်အန္တရာယ်ဇၞော် ကုကဝ်ဝိဒ်-၁၉ ပ္ဍဲဍုင်ဒိုက်ဂတ်တအ်ရ။
ဂိတုဒဳဇြေမ်ဗါ ၂၀၂၀ ဂှ် နကဵုအေသဳတဳ ပ္ကောံဂွံသြန်ဒဝ်လာအမေရိကာန် ၂.၄ ဗဳလဳယာန်တုဲ နကဵု ကဝ်ဝက် ကေုာံ CEPI ဂွံဆဵုကေတ် လၟောဝ်ဝက်သိန် ဒစိတ် ရ။ ဂကောံဏအ်ဂှ် ဒှ်ဂကောံဇၞော်အိုတ် မဆေင်ကဵု ပ္ဍဲအရာမပ္တိတ် ဝက်သိန် ကဝ်ဝိဒ်-၁၉တုဲ ပါလုပ်လဝ် သီုဖအိုတ် ဍုင် ၁၈၉ ရးနိဂီု။ သၞာံ ၂၀၂၀ လပါ်စဂှ် နကဵု ဂကောံထတ်ယုက်ဂၠးကဝ် ကလိဂွံ သြန်ထံက်ပင် နူကဵု ပန်စှ်ောဍုင် သြန်ဒဝ်လာအမေရိကာန် ၈ ဗဳလဳယာန် သွက်ဂွံကၠောန်ပ္တိတ် ဝက်သိန်ရ။
ဂိတုဂျူလာင်ဂှ် ဂကောံထတ်ယုက်ဂၠးကဝ် လလောင်တြး ဍုင် ၁၆၅ ဍုင် မပစၞးကု ကောန်မၞိဟ်ဂၠးတိ ၆၀% တုပ်စိုတ် အစဳအဇန်ကဝ်ဝက်တုဲ ကဵုလဝ် ဂတိပါင် တုပ်လဝ်စိုတ် ကၞောတ်သၞာံ ၂၀၂၁ မ္ဂး ကောန်ဍုင်ညးတအ် ၂၀% ဂှ် သ္ကလိဂွံ ဝက်သိန်ရောင်။
ဂကောံပံင်ကောံဂၠးကဝ် သွက်စဵုဒၞာယဲကမၠောအ် (The Global Research Collaboration for Infectious Disease Preparedness - GLoPID-R) ဂှ် ပံင်တောဲကၠောန် ကုဂကောံထတ်ယုက်ဂၠးကဝ် ကေုာံ ရးနိဂီုဂမၠိုင် သွက်ဂွံကၠောန်ပ္တိတ် ဝက်သိန် ကဝ်ဝိဒ်-၁၉။တုဲပၠန် International Severe Acute Respiratory ကေုာံ Emerging Infection Consortium တအ်ဂှ် ဒှ်ဂကောံလ္ၚတ်မကဵုပရိုင်တင်ဂၞင် ပညာ ပ္ဍဲအရာမပသုတေသန ကဝ်ဝိဒ်-၁၉ ကေုာံ ကဵုပညာကုညးဍုင်ကွာန်တအ် သီုကဵု ပ္ဍဲအရာမပရးဝက်သိန်တအ်ရ။
ပ္ဍဲ ၄ ဂျောန်ဂှ် ပူဂိုလ် ကေုာံ သၟိင်ဍုင်ဂမၠိုင် ကၠောန်ဗဒှ် ကောံဓရီုသကိုပ်သက သုမ္မိတ် (summit) ပ္ဍဲဍုင်လာန်ဒါန်၊ ယူကေ၊ ဂှ် မၞိဟ်နူ ၅၂ ဍုင် တိုန်စိုပ်၊ သကိုပ်သကဍုင် ၃၅ ဍုင်၊ နူကဵု ဂျဳ၇ တအ်ကီု သီုကဵု ဂျဳ၂၀ဂှ် ကလိဂွံ သြန်ဗွဝ် ၈ ဗဳလဳယာန် သွက်ဂွံထံက်ပင် မဟာမိတ်ဂၠးကဝ် သွက်ဝက်သိန် ကေုာံ အိမ်မုန် (Global Alliance for Vaccines and Immunisation - GAVI) သွက်ဂွံကၠောန်ပ္တိတ် ဝက်သိန် ကဝ်ဝိဒ်-၁၉တုဲ ကဵုဂဥုဲဝက်သိန် ကုကောန်ၚာ် ၃၀၀ ဗဳလဳယာန် မနွံပ္ဍဲဍုင်ဒိုက်ဂတ်တအ် ပ္ဍဲအကြာသၞာံ ၂၀၁၅ ရ။သြန်ဒါန် ဂၠိုင်အိုတ် ၁.၆ ဗဳလဳယာန် နူကဵု The Gates Foundation ကေုာံ သြန်ပံင်ဗြိတိန် ၃၃၀ မဳလဳယာန် ဇၟာပ်သၞာံ ပွိုင် မသုန်သၞာံ နူကဵု အလဵုအသဳဗြိတိန် (မတုပ်သၟဟ်ကဵု ဒဝ်လာအမေရိကာန် ၂.၁ ဗဳလဳယာန် ပ္ဍဲ ဂျောန် ၂၀၂၀)။
ပ္ဍဲဒဳဇြေမ်ဗါ ဂှ် နကဵု Gates Foundation ဆက်ကဵုဒါန် သြန်ဒဝ်လာ ၂၅၀ မဳလဳယာန်ပၠန် သွက်ဂွံကဵု ကပေါတ်စွမ်ကဝ်ဝိဒ်-၁၉၊ လွဳယဲ ကေုာံ ဝက်သိန် သွက်ဍုင်ဒိုက်ဂတ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၁ တုဲ သြန်ဗွဝ်သီုဖအိုတ် ဒှ်အာ သြန်ဒဝ်လာအမေရိကာန် ၁.၇၅ ဗဳလဳယာန်။
ကမၠောန်
.jpg)
ဒဒှ်အတိက်
ကိုပ်ကၠာ ကပ်ယဲကဝ်ဝိဒ်-၁၉ ဟွံကတဵုဒှ်ဏီဂှ် ဝက်သိန် သွက်စဵုဒၞာယဲဂှ် ဟွံဂွံကၠောန်ပ္တိတ် သၞာံဗွဲမလအ်ရ။ တုဲပၠန် ဝက်သိန် ဒစဵုဒစး ကဝ်ရဝ်နာဝဳရုသ် သွက်မၞိဟ်ဂှ်လေဝ် ဟွံကေင် နွံကၠုင်လဝ်ရ။ ဆဂး ဝက်သိန် ဒစဵုဒစး ကဝ်ရဝ်နာဝဳရုသ် သွက်တိရစ္ဆာန်ဂှ် ကေင်ပ္တိတ်လဝ်နွံ မပ္တံကဵု သၞာံ ၂၀၀၃ သွက်ဂစေံ၊ ကၠဵု ကေုာံ ဗ္ဂဲ။ တုဲပၠန် ဝိက်သိန် မဒစဵုဒစး ဝဳရုသ်ကဝ်ရဝ်နာ ဗဳဇမတုပ် မပကဵု ညံင်မၞိဟ်ဂွံဒှ်ယဲ သာ(SARS) ကေုာံ ယဲမာ(MERS)ကေင်နွံကၠုင်လဝ်ကီုရ။ ဝက်သိန် ဒစဵုဒစး ယဲသာ ကဵု ယဲမာဂှ်လေဝ် ဟွံကေင်စမ်လဝ် မၞိဟ် ဆစမ်လဝ် ကဵုတိရစ္ဆာန်သၟးရ။
အတိုင်လိက်မပ္တိတ်လဝ်မ္ဂး ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၀၅ ကဵု ၂၀၀၆ မ္ဂး သွက်ဂွံကၠောန်ပ္တိတ် ဝက်သိန် ကေုာံ ဂဥုဲလွဳယဲသာဂှ် ဒှ်လဝ် အရာကိစ္စဇၞော် သၟိင်ဍုင်တအ်ကီုရ။ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၀ ဂှ် ဂဥုဲ ကေုာံ ဝက်သိန် သွက်ဂွံလွဳ ကေုာံ သွက်စဵုဒၞာ ယဲသာ ပ္ဍဲမၞိဟ် မကၠောန်ကမၠောန်ဇေတ်တ်ဂှ် ဟွံကလိဂွံဏီရ။
တုဲပၠန် ဝက်သိန် စဵုဒၞာယဲမာလေဝ် ဟွံမဲဏီကီုရ။ ကာလ ယဲမာကတဵုဒှ်ဂှ် တင်ဂၞင်သုတေသန မပလဝ် ပ္ဍဲအခိင်ယဲသာဂှ် ဒှ်အထံက်အရီုရောင် သွက််ဂွံကၠောန်ဗဒှ် ဝက်သိန်ရောင်ဂှ် စၟဳကေတ်လဝ်ကီုရ။ ၜိုတ်ဂိတုမာတ် ၂၀၂၀ ဂှ် ဝက်သိန်ယဲမာလဵုမွဲလေဝ် ဟွံစိုပ်ကဆံင် ကာလစွမ်ပထမ သွက်ဂွံစမ်မၞိဟ်ဏီ၊ တုဲပၠန် ဂဥုဲတၞဟ်ပိဂှ် ဒှ်အခိင်အဃောမကၠောန်ဗဒှ် ဇၞော်ပၟဝ်ဒၟံင်၊ ဂဥုဲတအ်ဂှ် ChAdOx1-MERS, BVRS-GamVac ကေုာံ MVA-MERS-S တအ်ရ။
ကမၠောန် အလန်ကိုပ်ကၠာ
ကြဴနူ မဂွံတီကေတ် ကဝ်ရဝ်နာဝဳရုသ် ကၞာတ်ကၠောအ်မၞိဟ် ပ္ဍဲ ဒဳဇြေမ်ဗါ ၂၀၁၉၊သဏ္ဌာန်ဗဳဇ ကဝ်ဝိဒ်-၁၉ ဂှ် ဗၟံက်ထ္ၜးမာန် ပ္ဍဲကဵု ၁၁ ဇာန်နဝါရဳ ၂၀၂၀တုဲ ဂကောံမၞိဟ်ဂၠးတိ လလောင်တြး သွက်ဂွံပလေဝ်စ ယဲကမၠောအ်ကမၞာန်တုဲ သ္ဒးကၠောန်ဗဒှ် ဝက်သိန် သွက်ဂွံ ဒစဵုဒစးယဲဏအ်ရောင်။
ၜိုတ် ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၀၂၀ နကဵု ဂကောံထတ်ယုက်ဂၠးကဝ်ဟီု၊ ဝက်သိန် ဒစဵုဒစး ယဲသာ၂ (SARS-CoV-2) (အခိင်ဂှ် ကော်စ ယဲသာ၂) အပ္ဍဲ ပွိုင် ၁၈ ဂိတုဏအ် ကလိဂွံဟွံမာန်။ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၀ လပါ်စဂှ် လၟိဟ်မၞိဟ်စမၠောအ် ယဲဝဝ်ဝိဒ်-၁၉ ဂှ် ဂၠိုင်ကၠုင်တုဲ ဂကောံသၟိင်ဍုင်ဂမၠိုင် ကေုာံ ဂကောံထတ်ယုက်ဂၠးကဝ်တအ် ချပ်ဂၞန်ရေင်သကအ် ညံင်သဂွံ ဝက်သိန် နကဵုဗွဲပရဟ်မာန်ဂှ် ဒးကၠောန်ရ။
ပ္ဍဲဂိတုဨပြဳ ၂၀၂၀ ဂှ် နကဵု ဂကောံထတ်ယုက်ဂၠးကဝ် တော်ကေတ် သွက်ဂွံကၠောန်ပ္တိတ် ဝက်သိန်ဂှ် ဒးစကာသြန် ဒဝ်လာအမေရိကာန် ၈ ဗဳလဳယာန်။
ၜိုတ်ဂိတု ဨပြဳ ၂၀၂၀ "ကမ္မဏဳ ကေုာံ အေန်သတဳကျုတ် ကြပ်ပေင် ၈၀ နူကဵု ၁၉ ရးနိဂီု" ဂှ် ကၠောန်ဒၟံင် သွက်ကလိဂွံ ဝက်သိန်ရ။ ပ္ဍဲကဵု ဂိတုဨပြဳဂှ်ရ CEPI တော်ကေတ် လၟောဝ်ဝက်သိန်သီုဖအိုတ်ဂှ် ၜိုတ်တြဴဂှ် နကဵုဂကောံပံင်ကောံဂၠးကဝ် ရုဲစှ် သွက်ဂွံကၠောန် ကာလစွမ်ဒုတိယ-တတိယ၊ ဂွံဂွံ လာင်ဇြေန် ဂွံကလိဂွံဇမၞးမာန်ဂှ် အောန်အိုတ် ဒးစကာသြန် အမေရိကာန်ဒဝ်လာ ၂ ဗဳလဳယာန်။ သမ္ၚေဝ်တၞဟ်တအ် ညာတ်ကေတ် လၟောဝ်ဝက်သိန် ၁၀ နွံပၟိက် သွက်ဂွံဇၞော်ပၟဝ် ကိုပ်ကၠာဟွံဂွံစိုပ် ကဆံင်လက္ကရဴအိုတ် သွက်ကလိဂွံလာင်ဇြေန်ရ။
ဝက်သိန်ဂမၠိုင်
စိုပ် ၂၁ ဒဳဇြေမ်ဗါ ဂှ် ရးနိဂီုဂမၠိုင် ကေုာံ ကၟိန်ဍုင်ပံင်ကောံဥရောပ (အဳယူ) ကဵုအခေါင် ကေုာံ ပဒတန် ဝက်သေန် တဝ်ဇြိနမေရန် (tozinameran) ဗွဲမဂၠိုင် ကော်စ ဖရိဇြေရ်-ဗဳသြတေက် (Pfizer–BioNTech vaccine)။ ဍုင်ဗာရိုန် (Bahrain) ကဵု ဍုင်ပံင်ကောံအာရာပ် ဣမိရာတ် (United Arab Emirates) ပဒတန် ကဵုအခေါင်သွံ ဗွဲပရဟ် ကု BBIBP-CorV မကၠောန်ပ္တိတ် နူကဵု သိနဝ်ဖာမ် (Sinopharm) မဒှ်ဂကောံပ္တိတ်ဂဥုဲကြုက်ရ။ဒဳဇြေမ်ဗါ ၁၆ ဂှ် နကဵု ကၟိန်ဍုင်ဨကရာဇ်ယူကေ မၞိဟ်ဂွံထ္ပက် ဝက်သိန် ၁၃၈,၀၀၀ တၠ မဒှ်သတ္တဟကိုပ်ကၠာအိုတ် မစထ္ပက်ဝက်သိန်ဂှ်ရ။ ဒဳဇြေမ်ဗါ ၁၁၊ ၂၀၂၀ ဂှ် နကဵု ရးနိဂီုပံင်ကောံအမေရိကာန် ကဵုအခေါင် ပဒတန် ဗွဲပရဟ် ကုတဝ်ဇြိနမေရန်။ သတ္တာဟဂတဂှ် ညးတအ် ပဒတန် ကု mRNA-1273 မကၠောန်ပ္တိတ် နူကဵု မဝ်ဒေရ်နာဝိသိန် (Moderna vaccine)ရ။
ဝက်သိန်မွဲမွဲ ကၠောန်လဝ်တုဲ ဒးစမ်ၜတ် ပိကဆံင်၊ ညးကော်စ ကာလစွမ်ပထမ၊ ကာလစွမ်ဒုတိယ၊ ကေုာံ ကာလစွမ်တတိယ။ ကာလစွမ်ပထမဂှ် စမ်ရံင် ဂဥုဲဂှ် ကဵုအန္တရာယ် ကုမၞိဟ်မာန်ဟွံမာန် ကေုာံ မွဲသွုင်မ္ဂး ဂလိုင်လဵုဂွံစုတ်ရ။ ပ္ဍဲကာလဂှ်မ္ဂး ညးစမ် မၞိဟ်ပရေင်ထတ်ယုက်ထတ်တ် လၟိဟ်ၜိုတ် ၜါပိဒါဇြေန် (ၜိုတ် ပိစှ်ော)။ ကာလစွမ်ဒုတိယဂှ် အတိုင်သွဟ်မကလိဂွံ နူကဵုကာလစွမ်ပထမဂှ် ပညဳပညပ် ပလေဝ်တုဲ ဆက်စမ် မၞိဟ်မဂၠိုင်ကဵုကၠံ (သၟဝ်လ္ၚီ)။ကာလစွမ် ပထမ-ဒုတိယ ဂှ် စမ်မဆေင်ကဵု ပရေင်ဂီုကၠီု ကေုာံ ဒြဟတ်အိမ်မုန် ဗွဲမဂၠိုင် မစမ် အစောမ်သတ္တိဂဥုဲ ကေုာံ အရာမကတဵုဒှ်မာန် မသ္ၚေဝ်ဂၠေပ် ဗွဲမချိုတ်ပၠိုတ်ရ။ကာလစွမ်တတိယဂှ်မ္ဂး ဒးစမ်ၜတ် မၞိဟ်ဂၠိုင်ဂၠိုင် နကဵုမၞိဟ်နာနာသာ်၊ မၞိဟ်အာယုက်ဇၞော်၊ မၞိဟ်အာယုက်ဍောတ်၊ မၞိဟ်ပရေင်ထတ်ယုက် ဍိုန်လျ၊ မၞိဟ်ပရေင်ထတ်ယုက်ခိုဟ်၊ တုဲပၠန် မၞိဟ်သွက်ဂွံၜတ်ကၞာတ် မကော်ဂး control group၊ ဝက်သိန်ၜိုတ်လဵု ကၠောန်ကမၠောန် ပ္ဍဲအရာဒစဵုဒစး ယဲဂှ်ရ။ သွဟ်ပွံက်ဝက်သိန် ဂလိုင်လဵုဂီုကၠီု၊ ဂလိုင်လဵုမကၠောန်ကမၠောန် ကေုာံ စကာ နဒဒှ် ဂဥုဲဂွံ ဟွံဂွံတအ်ဂှ် ဒုင်သဇိုင် ကုသွဟ် နူကဵုကာလစွမ်တတိယဏအ်ရ။
ဝက်သိန်ဂမၠိုင် မဂွံလဝ် အခေါင် ကေုာံ ဒတန်
| ဝက်သိန်ဂမၠိုင် ညးမကၠောန် ကေုာံ ညးမဒုင်ပစ္စဲ Vaccine candidates, developers, and sponsors | ကွတ် Technology | ကာလစွမ် လၟုဟ် Current phase (participants) | ကာလစွမ် မစိုပ်ဒတုဲ (ညးမပါလုပ်ဂမၠိုင်) မကၠောန်ကမၠောန် ပ္ဍဲအိမ်မုန် Completed phase (participants) | Authorization |
|---|---|---|---|---|
| BBIBP-CorV Sinopharm: Beijing Institute of Biological Products, Wuhan Institute of Biological Products | Inactivated SARS-CoV-2 vaccine (vero cells) | Phase III (၄၈၀၀၀) Randomized, double-blind, parallel placebo-controlled, to evaluate safety and protective efficacy. Location(s): United Arab Emirates, Bahrain, Jordan, Argentina, Morocco, Peru Duration: Jul 2020 – Jul 2021 | Phase I–II (၃၂၀) Location(s): China Duration: Apr 2020 – Jun 2020 | Emergency (8)
Full (4)
|
| Sputnik V COVID-19 vaccine Gamaleya Research Institute of Epidemiology and Microbiology | Adenovirus vector vaccine (recombinant adenovirus type 5 and 26 vector) | Phase III (၄၀,၀၀၀) Randomized double-blind, placebo-controlled to evaluate efficacy, immunogenicity, and safety. Location(s): Russia, Belarus, India, Venezuela, UAE Duration: Aug 2020 – May 2021 | Phase I–II (၇၆) Location(s): Russia Duration: Jun 2020 – Sep 2020 | Emergency (17)
Full (1)
|
| Pfizer–BioNTech COVID-19 vaccine (Comirnaty) BioNTech, Pfizer | RNA vaccine (modRNA encapsulated in lipid nanoparticles) | Phase III (၄၃,၄၄၈) Randomized, placebo-controlled. Location(s): Germany, United States Duration: Jul 2020 – Nov 2020 | Phase I–II (၄၅) Duration: May 2020 – | Emergency (22)
Full (9)
|
| Moderna COVID-19 vaccine Moderna, NIAID, BARDA, CEPI | RNA vaccine (modRNA encapsulated in lipid nanoparticles) | Phase III (၃၀၀၀၀) Interventional; randomized, placebo-controlled study for efficacy, safety, and immunogenicity. Location(s): United States Duration: Jul 2020 – Oct 2022 | Phase I–II (၇၂၀) Location(s): United States Duration: Mar 2020 – Nov 2021 | Emergency (7)
Full (5)
|
| Oxford–AstraZeneca COVID-19 vaccine University of Oxford, AstraZeneca, CEPI | Adenovirus vector vaccine (modified chimpanzee adenovirus vector, ChAdOx1) | Phase III (၃၀၀၀၀) Interventional; randomized, placebo-controlled study for efficacy, safety, and immunogenicity. Location(s): Brazil (5,000), United Kingdom, India Duration: May 2020 – Aug 2021 | Phase I–II (၅၄၃) | Emergency (19)
Full (1)
|
| EpiVacCorona Vector | Peptide vaccine | Phase III (၄၀,၀၀၀) Randomized double-blind, placebo-controlled to evaluate efficacy, immunogenicity, and safety Location(s): Russia Duration: Nov 2020 – Dec 2021 | Phase I–II (၁၀၀) Simple, blind, placebo-controlled, randomized study of safety, reactogenicity and immunogenicity Location(s): Russia Duration: Jul 2020 – Sep 2020 | Emergency (1)
Full (1)
|
| CoronaVac Sinovac | Inactivated SARS-CoV-2 vaccine | Phase III (၃၃,၆၂၀) Double-blind, randomized, placebo-controlled to evaluate efficacy and safety. Location(s): Brazil (15,000); Chile (3,000); Indonesia (1,620); Turkey (13,000) Duration: Jul 2020 – Oct 2021 in Brazil; Aug 2020 – Jan 2021 in Indonesia | Phase II (၆၀၀) Location(s): China Duration: May 2020 – | Emergency (7)
Full (0)
|
| Ad5-nCoV (Convidicea) CanSino Biologics, Beijing Institute of Biotechnology of the Academy of Military Medical Sciences | Adenovirus vector vaccine (recombinant adenovirus type 5 vector) | Phase III (၄၀,၀၀၀) Global multi-center, randomized, double-blind, placebo-controlled to evaluate efficacy, safety and immunogenicity. Location(s): China, Argentina, Chile, Mexico, Pakistan, Russia, Saudi Arabia Duration: Mar. – Dec. 2020, China; Sep. 2020 – Dec. 2021, Pakistan; Sep. 2020 – Nov. 2020, Russia | Phase II (၅၀၈) | Emergency (1)
Full (0)
|
| BBV152 (Covaxin) Bharat Biotech, Indian Council of Medical Research | Inactivated SARS-CoV-2 vaccine | Phase III (၂၅၈၀၀) Randomised, observer-blinded, placebo-controlled Location(s): India Duration: Nov 2020 – Mar 2021 | Phase I (၃၇၅) | Emergency (1)
Full (0)
|
လၟောဝ်ဝက်သိန်ဂမၠိုင် Vaccine candidates
| လၟောဝ်ဝက်သေန်ဂမၠိုင် ညးမကၠောန်ဗဒှ် ကေုာံ ညးမဒုင်ပစ္စဲ Vaccine candidates, developers, and sponsors | ကွတ် Technology | ကာလစွမ် လၟုဟ် Current phase (participants) design | ကာလစွမ်မတုဲဒှ် Completed phase (participants) Immune response | မကဵုအခေါင်စကာ နဒဒှ် ကာတၟေင် Emergency use authorization |
|---|---|---|---|---|
| Ad26.COV2.S Janssen Pharmaceutica (Johnson & Johnson), BIDMC | Non-replicating viral vector (adenovirus serotype 26) | Phase III (၄၀၀၀၀) Randomized, double-blinded, placebo-controlled Temporarily paused on 13 October 2020, due to an unexplained illness in a participant. Johnson & Johnson announced, on 23 October, that they are preparing to resume the trial in the US. | Phase I–II (၁၀၄၅) | Pending
|
| NVX-CoV2373 Novavax | SARS-CoV-2 recombinant spike protein nanoparticle with adjuvant | Phase III (၄၅၀၀၀) Randomised, observer-blinded, placebo-controlled trial Location(s): UK, India (15000); US, Mexico (30000) Duration: Sep 2020 – Jan 2021 (UK, India); Dec 2020 – Mar 2021 (US, Mexico) | Phase I–II (၁၃၁) | Pending
|
| BBV152 Bharat Biotech, Indian Council of Medical Research Trade name:Covaxin | Inactivated SARS-CoV-2 | Phase III (၂၅၈၀၀) Randomised, observer-blinded, placebo-controlled Location(s): India Duration: Nov 2020 – Mar 2022 | Phase I (၃၇၅) Pending Phase II reports | Pending
|
| CoVLP Medicago, GSK | Recombinant, plant-based virus-like particles with GSK adjuvant | Phase II–III (၃၀,၆၁၂) Event-driven, randomized, observer blinded, placebo-controlled Location(s): Canada Duration: Nov 2020 – Apr 2022 | Phase I (၁၈၀) Neutralizing antibodies at day 42 after the first injection (day 21 after the second injection) were at levels 10x that of COVID-19 survivors. | |
| ZF2001 Anhui Zhifei Longcom Biopharmaceutical Co. Ltd. Trade name: RBD-Dimer | Recombinant subunit vaccine | Phase III (၂၉,၀၀၀) randomized, double-blind, placebo-controlled Location(s): China, Ecuador, Indonesia, Malaysia, Pakistan, Uzbekistan Duration: Dec 2020 – Apr 2022 | Phase II (၉၀၀) Interventional; randomized, double-blind, placebo-controlled Location(s): Chongqing Duration: Jun 2020 – Sep 2021 | |
| Zorecimeran (CVnCoV) CureVac, CEPI | modRNA | Phase III (၃၆၅၀၀) Phase 2b/3: Multicenter efficacy and safety trial in adults Location(s): Argentina, Belgium, Colombia, Dominican Republic, France, Germany, Mexico, Netherlands, Panama, Peru, Spain Duration: Nov 2020 – ? | Phase I–II (၉၄၄) Phase 1 (284): Partially blind, controlled, dose-escalation to evaluate safety, reactogenicity and immunogenicity. Phase 2a (660):Partially observer-blind, multicenter, controlled, dose-confirmation. | |
| IIBR-100 The Israel Institute for Biological research Trade name: Brilife | Recombinant vesicular stomatitis virus | Phase II (၁၀၀၀) Location(s): Israel Duration: Dec 2020 – spring 2021 | Phase I (၈၀) Subjects (18-55 years old) randomly receiving a single administration of IIBR-100 at the low, mid, or high dose of saline or two administrations at a low dose, or saline, 28 days apart. Location(s): Israel Duration: Oct – Nov 2020 | |
| INO-4800 Inovio, CEPI, Korea National Institute of Health, International Vaccine Institute | DNA plasmid delivered by electroporation | Phase I–II (၄၀) Location(s): United States, South Korea Duration: Apr–Nov 2020 | Pending Phase I report | |
| EpiVacCorona Vector | Vaccine based on peptide antigens | Phase I–II (၁၀၀) Simple, blind, placebo-controlled, randomized study of safety, reactogenicity and immunogenicity Location(s): Russia Duration: Jul 2020 – ? | Pending Phase I–II report | |
| Unnamed Chinese Academy of Medical Sciences | Inactivated SARS-CoV-2 | Phase I–II (၉၄၂) Randomized, double-blinded, single-center, placebo-controlled Location(s): Chengdu Duration: Jun 2020 – Sep 2021 | ||
| AG0301-COVID‑19 AnGes Inc., AMED | DNA plasmid | Phase I–II (၃၀) Non-randomized, single-center, two doses Location(s): Osaka Duration: Jun 2020 – Jul 2021 | ||
| Lunar-COV19/ARCT-021 Arcturus Therapeutics | mRNA | Phase I–II (၉၂) Randomized, double-blinded Location(s): Singapore Duration: Aug 2020 – ? | ||
| COVID‑19/aAPC Shenzhen Genoimmune Medical Institute | Lentiviral vector with minigene modifying aAPCs | Phase I (၁၀၀) Location(s): Shenzhen Duration: Mar 2020 – 2023 | ||
| LV-SMENP-DC Shenzhen Genoimmune Medical Institute | Lentiviral vector with minigene modifying DCs | Phase I (၁၀၀) Location(s): Shenzhen Duration: Mar 2020 – 2023 | ||
| LNP-nCoVsaRNA MRC clinical trials unit at Imperial College London | mRNA | Phase I (၁၀၅) Randomized trial, with dose escalation study (15) and expanded safety study (at least 200) Location(s): United Kingdom Duration: Jun 2020 – Jul 2021 | ||
| ZyCoV-D Cadila Healthcare | DNA plasmid expressing SARS-CoV-2 S protein | Phase I–II (၁၀၀၀) Interventional; randomized, double-blind, placebo-controlled Location(s): India Duration: Jul 2020 – Apr 2021 | ||
| GX-19 Genexine consortium, International Vaccine Institute | DNA | Phase I (၄၀) Location(s): Seoul Duration: Jun 2020 – Jun 2022 | ||
| SCB-2019 Clover Biopharmaceuticals, GSK | Spike protein trimeric subunit with GSK adjuvant | Phase I (၁၅၀) Location(s): Perth Duration: Jun 2020 – Mar 2021 | ||
| COVAX-19 Vaxine Pty Ltd | Recombinant protein | Phase I (၄၀) Location(s): Adelaide Duration: Jun 2020 – Jul 2021 | ||
| Unnamed PLA Academy of Military Science, Walvax Biotech | mRNA | Phase I (၁၆၈) Location(s): China Duration: Jun 2020 – Dec 2021 | ||
| SARS-CoV-2 Sclamp/V451 UQ, Syneos Health, CEPI, Seqirus | Molecular clamp stabilized spike protein with MF59 | Phase I (၁၂၀) Randomised, double-blind, placebo-controlled, dose-ranging Location(s): Brisbane Duration: Jul–Oct 2020 | N/A Testing and development terminated in December 2020 due to false positive HIV test found among participants |
နိဿဲ
Footnotes
ဆက်ဗှ်
- Vogel, Patric U. B. (2020). COVID-19 : Suche nach einem Impfstoff, Essentials. Wiesbaden: Springer Fachmedien Wiesbaden GmbH. doi:10.1007/978-3-658-31340-1. ISBN 978-3-658-31340-1. OCLC 1199717422။
- "A Snapshot of the Global Race for Vaccines Targeting SARS-CoV-2 and the COVID-19 Pandemic" (2020). Front Pharmacol 11. doi:. PMID 32636754.
- Can old vaccines from science's medicine cabinet ward off coronavirus? (11 June 2020).
- A New Entry in the Race for a Coronavirus Vaccine: Hope (20 May 2020).
- Haelle, Tara (12 December 2020). Every Covid-19 Vaccine Question You'll Ever Have, Answered.
လေန် မ္ၚး
- Wikiquote has quotations related to: COVID-19 vaccine
- Coronavirus Vaccine Tracker.
- COVID-19 vaccine tracker, Regulatory Focus
- STAT's Covid-19 Drugs and Vaccines Tracker. Stat.
- "Biopharma Leaders Unite to Stand with Science"၊ 8 September 2020။
- Protocol mRNA-1273-P301. Moderna.
- Protocol C4591001 PF-07302048 (BNT162 RNA-Based COVID-19 Vaccines). Pfizer. Archived from the original on 2020-09-28။ Retrieved on 2020-12-27။
- Protocol AZD1222 – D8110C00001. AstraZeneca.
- Protocol VAC31518COV3001; Phase 3 (PDF). Janssen Vaccines & Prevention.
- Levine, Hallie (23 September 2020). The 5 Stages of COVID-19 Vaccine Development: What You Need to Know About How a Clinical Trial Works. Johnson & Johnson.
- COVID-19 vaccines: development, evaluation, approval and monitoring. European Medicines Agency.
- Vaccine Development – 101. U.S. Food and Drug Administration (FDA).
This article uses material from the Wikipedia မန် article ဝက်သိန် ကဝ်ဝိဒ်-၁၉, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ပရောပရာတၚ်လညာတ်တၞဟ်ယဝ်ရဟွံမွဲတှ်ေပ္ဍဲ CC BY-SA 4.0 မဒုၚ်ကေတ်မာန်ရ။ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki မန် (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.