Сөүл

Сөүл 서울
Онцгой хот
Сөүл Онцгой Хот 서울특별시
Шөнийн Сөүл Тогсүгүн Каннам дүүрэг Хотын үзэмж Гёндон зах Чонгечонь Кёнбуг орд
Туг Тамга Сүлд
Уриа:  "Сөүл, миний сүнс"
Дуулал: байхгүй
Show Seoul Show South Korea
Солбицол: 37°33′36″N 126°59′24″E / 37.56000°N 126.99000°E / 37.56000; 126.99000 126°59′24″E / 37.56000°N 126.99000°E / 37.56000; 126.99000
Улс	Өмнөд Солонгос
Бүс нутаг	Сөүл Нийслэл
Үүсгэн байгуулагч	Ген. И Сонге
Дүүрэг	25 дүүрэг
Засаг захиргаа
• Төрөл	Хотын дарга–зөвлөл
• Биет	Сөүл Хотын Захиргаа Сөүл Хотын Зөвлөл
• Хотын дарга	О Се Хун (Ард түмний хүч)
• Үндэсний Ассамблей	49
Газар нутаг
• Онцгой хот	605.21 км2 (233.67 миль2)
• Бөөгнөрөл	12,685 км2 (4,898 миль2)
Өндөр	38 м (125 фут)
Хамгийн өндөр цэг (Пугагсань)	836.5 м (2,744.4 фут)
Хүн ам  (2Q 2023)
• Онцгой хот	9,659,322
• Байр	1-р байр
• Нягтрал	16,000/км2 (41,000/миль2)
• Бөөгнөрөл	26,037,000
• Нягтрал	2,053/км2 (5,320/миль2)
• Ард түмний нэр	Сөүлчүүд
• Аялга	Гёнги
Нутгийн Нийт Бүтээгдэхүүн (2020)
• Нийт	₩444.5 их наяд $355.6 тэрбум
Цагийн бүс	UTC+9 (Солонгосын Стандарт Цаг)
ISO 3166 код	KR-11
Өнгө	Сөүл Улаан
Цэцэг	Форситиа

Сөүл хот улсынхаа өрнө умард хэсэгт Кёнги аймгаар хүрээлэгдэн, Инчон хоттой хаяа залган оршдог. Хотын харьяалах талбай 605 км² байна. Засаг захиргааны хуваариар улсын нэгдүгээр дэсийн нутаг болох онцгой хот юм. 10 сая хүн оршин сууж байгаагаараа улсдаа тэргүүлэх бөгөөд дэлхийд 8-р байрт жагсах их хот болно. Сөүлийн эргэн тойронд хотын бөөгнөрөл бий болсон бөгөөд энэхүү Сүдугвонь бүсэд улсын тал хувь буюу 25 сая хүн оршин сууж байна.

Сөүл хотын дундуур Хань мөрөн урсдаг бөгөөд эртнээс энд суурин үүсч хөгжжээ. НТӨ 18 онд Пэгжэ улс энэ хавьд төвлөснөөс эхлээд өдгөө хүртэл улсын нийслэл болон хөгжжээ. Сөүлд ЮНЕСКО-гийн дэлхийн өвийн газар болох Чандог ордон, Хуасон цайз, Жунмю сүм, Намхань уулын цайз, Чусоний вангуудын бунхан зэрэг түүхийн дурсгалт газар байна. Сөүл хот Пүхань зэрэг уулсаар хүрээлэгдсэн. Хотыг харах өргөн цэцэрлэгт хүрээлэнтэй. Сөүлийн цамхаг, Тундэмүний загварын ордон, Лотте Уорлд, Сарны гэрлийн солонгот хүрхрээ зэрэг орчин үеийн үзэмж цогцолжээ. Солонгос поп, Солонгос давалгааны гол газар бөгөөд дэлхийд эхний 10-т орох тоо буюу жилд 10 сая гаран жуулчин ирж сонирхдог.

Сөүл Өмнөд Солонгос улсын эдийн засаг, санхүүгийн гол төв бөгөөд Каннам дүүрэг ихэд хөгжсөн. Самсон, ЛЖ, Хёндай-Киа зэрэг дэлхийд нэр хүндтэй олон компани энд төлөвлөжээ. Сөүлд хурдны галт тэрэг, метро байна. Сөүлийг зорьсон агаарын тээврийн гол буудал Иньчоний олон улсын нисэх буудал нь 2005-2013 онд дараалан дэлхийн шилдэг нисэх буудлаар шалгарчээ. Лотте Уорлд цамхаг 123 давхар бөгөөд хотын хамгийн өндөр байшин юм.

Сөүл 1986 оны Азийн наадам, 1988 оны зуны олимп, 2002 оны Хөлбөмбөгийн ДАШТ, 1980 оны Орчлонгийн сайхан хүүхэн, 2010 оны Их хорийн уулзалт зэрэг спорт, улс төрийн наадам, уулзалтыг хүлээн авч зохион байгуулжээ.

Энэ газар түүхэнд олон нэрээр тэмдэглэгджээ.

Пэгжэ улсын үед Виресон (위례성) гэж байв. Түүнээс нааш Шилла улсын Ханжү (한주), Гуулин улсын Намгён (남경), Чусонь улсын Ханьсон (한성), Ханьян (한양) гэсэн нэртэй байлаа. Японы харьяаны үед Кэйжо (京城) гэгдсэн. Өдгөө солонгосоор «нийслэл» гэсэн утга бүхий «Сораболь» (서라벌) хэмээх эртний үгээс улбаалж Соүль (서울) гэж байна.

Монгол улсад орос кирилээс улбаалж Сеул гэж байснаа БНСУ-ын албан хүсэлтээр Сөүл гэх болсон.

Өнөөгийн Сөүл байгаа Хань мөрний эрэгт НТӨ 4000 жилийн тэртээгээс суурин үүсчээ. Нийтийн тооллын эхлэх үеийн Пэгжэ улсын нийслэл Виресон энэ хавьд байсныг нь сударт тэмдэглэжээ. Сөүлийн гаднах Пүннабтусон хэмээх газар доор орсон овгор ханыг Виресоны хэрэм гэдэг. Энэ хавь Гурван улс буюу Когурё-Пэгжэ, 6-р зууны Когурё-Шиллагийн үеийн дайны талбар, чухал ач холбогдолт газар байжээ.

 

Нэгдсэн Шиллаг залган тогтсон Гуулин улс Кэгёнд нийслэл байгуулсан ба 11-р зуунд Сөүл хавьд зуны ордон барьж өмнөд нийслэл болгосноор суурин ихэд тэлжээ. Гуулин улсыг залгасан Чусонь улс нийслэлийг Сөүлд нүүлгэсэн ба Ханьян, дараа нь Ханьсон гэж нэрийджээ. 14-р зуунд баригдсан Кёнбуг ордонд 1592 он хүртэл улсын ван заларч байв. 1405 онд баригдсан Чандуггүн ордон нь 1611-1872 онд вангийн ордон болжээ.

Дээр үед хот ан амьтан, хулгай дээрмээс сэргийлсэн чулуун хэрэмтэй байв. Хот томрохын хэрээр хэрмээс гадагш гарч тэлжээ. Хотын хаалгууд одоо хотын төвд байна. Үүнд Намдэмүнь, Тундэмүнь зэрэг өмнөд, дорнод хаалга багтана. Чусоний үед хотын хаалгыг хонхны дуугаар нээж хаадаг байжээ. Хэдэн зуунд хаалттай байсны дараа 19-р зуунд Сөүл харийнханд хаалга нээж, орчин үеийн хот байгуулжээ. Азийн орнуудаас анх удаа хааны ордондоо цахилгаан нэвтрүүлсэн нь Сөүл хот байв.

 

Франц, Америк зэрэг оронтой худалдаа хийдэг болсон ба Сөүлийн цахилгааны газар, Цахилгаан тэрэгний газар зэрэг нь Америк-Солонгосын хамтарсан өмчлөлийнх байв. Хот хөгжиж Дорнын хамгийн цэвэрхэн хот хэмээгдэх болсон.

1910 оны гэрээгээр Японы харьяанд орсны дараа хотын нэрийг солонгосоор Кёнсон, японоор Кэйжо хэмээжээ. Японы арга технологи хэрэглэгдэх болж Өрнийн хийцийн барилга баригдах болов. Дэлхийн хоёрдугаар дайны эцэст Сөүл хот Японы эзэрхийллээс чөлөөлөгдсөн.

 

1945 онд нийслэлийн нэрийг өнөөгийн нэрээр буюу Сөүл хэмээн нэрийдэгдэж БНСУ байгуулагдав. 1950-1953 оны Солонгосын дайнаар Сөүл ихэд сүйрсэн. 191 мянган барилга, 55 мянган байшин, 1000 үйлдвэр сүйджээ. Улсын нийслэл түр хугацаанд Пүсаньд шилжсэн. Дайны дараа Сөүлийг чиглэсэн их нүүдэл болж байв. 1955 онд хотын хүн ам 1.5 саяд хүрсэн.

Дайны дараа Сөүл орчин үеийн хийц бүхий барилга байшинтай сэргээн босгогдсон. 1960-аад онд аж үйлдвэржиж ажиллах хүчний шилжилт Сөүл болон бусад том хотуудыг чиглэжээ. 1970-аад онд Сөүлийн хэмжээ томорч ойр орчны сууриныг хаман нэгтгэжээ.

Сөүл улсын эдийн засаг, улс төр, соёлын гол төв бөгөөд улсын хүн амын 20% амьдарч, 50% нь ойр орчимд амьдарч байна.

Сөүлд Самсон, СК, Хёньдай, ПОСКО, ЛЖ зэрэг дэлхийд томоохон компаниудын төв байр байрлажээ.

Сөүл 1986 оны Азийн наадам, 1988 оны зуны олимп, 2002 оны Хөлбөмбөгийн ДАШТ-ийг зохион байгуулсан.

 

Сөүл хот Өмнөд Солонгос орны өрнө умард биед, далайн түвшнээс дээш 20-40 м өндөрт, улсын хилээс 50 км зайнд оршдог. Хотын дундуур Хань мөрөн урсаж хотыг өмнөд умард хоёр хэсэг болгон хуваажээ.

1394 онд Иньвансань, Намсань, Нагсань, Пугагсань дөрвөн уулын дунд багтаж байсан бол тэлсээр одоо найман уулын дунд гэж яригдаж, 15 км радиустай тойрогт багтах 605 км² газрыг харъяалдаг болжээ. Нутгийн баруун хэсэг мөрний адаг, нам доор газар байна.

Хотын уламжлалт төв хэсэг нь Жунну, Чун дүүрэг бол өнөөгийн санхүүгийн төв нь Ёиду, эдийн засаг нь төв Каннам дүүрэг болсон.

Уур амьсгал

Сөүл нь Өмнөд Солонгосын бусад нутагтай ижил, чийглэг уур амьсгалтай. Учир нь Солонгосын хойг гурван талаараа далайгаар хүрээлэгдэнэ. Зундаа халуун, чийглэг, наймдугаар сард хамгийн их хална. Энэ үед дундаж температур 22-30 °C байна. Өвөлдөө дунджаар -7 °C-1 °C байна. Өвөлдөө харьцангуй хуурай байх ба жилд дунджаар 28 өдөр цас орно.

 

Сөүл хот 25 дүүрэг (구 гү)-т хуваагддаг. Дүүрэг нь хороо болж (동 дун) хуваагдана. Нийт 423 хороо бий.

Дүүргээс газар нутгаар хамгийн том нь Сочу, хамгийн жижиг нь Чүн дүүрэг юм. Хүн амаар олон нь Сунба дүүрэг.

 

Сөүл хот 2013 онд 10.4 сая оршин суугчтай байв. Хүн амын тоогоор дэлхийн 8-р олон хүнтэй хот болно. Сөүл хотын бөөгнөрөл Сүдугвоньд 25 сая хүнтэй байгаа нь дэлхийд Токиогийн дараа хоёрдугаарт орох их дүн юм. Хүн амын нягт суурьшилтай.

Сөүлийн оршин суугчид үндсэндээ солонгос үндэстэн байна. Цөөн хувь буюу 2011 оны байдлаар 281 мянган гадаадын иргэн оршин сууж байгаагийн ихэнх нь Хятад, Японоос иржээ.

Сөүлд гэмт хэрэг маш бага. Буддын болон христийн шашин хүн амын дунд дэлгэрсэн.