Хятад Хэл

Хятад хэл (хятадаар 汉语/漢語 Hànyǔ; 华语/華語 Huáyǔ; 中文 Zhōngwén) нь нэг талаас үзвэл нэгэн хэл, нөгөө талаас үзвэл харилцан адилгүй хувиар хоорондоо ойлголцдог хэдэн янз хэлийг багтаасан хэлний бүлэг юм.

Хятад хэл
Өөрийн нэр汉语/漢語, 华语/華語, 中文
ТархалтБүгд Найрамдах Хятад Ард Улс (товч. БНХАУ), Бүгд Найрамдах Хятад Улс (ө.х Тайвань), Сингапур гэх 3 улсын хүн амын олонход тархсан. Мөн Малайз, Индонез, Тайланд гэх мэтээр дэлхий даяар тархсан.
Ард түмэнХятад, Хотон үндэстэн г.м
Төрөлх хэлтний тоо1.3 тэрбум орчим
Хэлний ангилал
Хятад-Төвөд язгуур
  • Хятад
    • Хятад хэл
Хэв ёсны
Умард Хятад хэл
Онцлох аялгуу
Юэ
Мин
Шиан
Хакка
Гань
Бичиг үсэгХятад үсэг (ө.х Ханз)
Албан ёсны хэрэглээ
УлсХятадХятад Хятад

ТайваньТайвань Тайвань
СингапурСингапур Сингапур
Олон улсын байгууллага:

Хятад Хэл НҮБ (зургаан хэлний нэг)
Тохируулагч байгууллагаХятадад: Улсын хэл бичгийн ажлын хороо
Тайваньд: Улсын хэлний хороо
Томьёолбор
ISO 639-1zh
ISO 639-2chi (B)
zho (T)
ISO 639-3zho – Хятад хэл бүхлээрээ
Дотор нь ялгасан нь:
cdo – Min Dong
cjy – Jin Chinese
cmn – Mandarin Chinese
cpx – Pu Xian
czh – Huizhou Chinese
czo – Min Zhong
gan – Gan Chinese
hak – Hakka Chinese
hsn – Xiang Chinese
mnp – Min Bei Chinese
nan – Min Nan Chinese
wuu – Wu Chinese
yue – Yue Chinese
och – Old Chinese
ltc – Middle Chinese
lzh – Classical Chinese
Хятад Хэл
Хятад хэлний тархалтын газрын зураг

Зургийн тайлбар:

  Хятад хэлийг гол, засаг захиргааны буюу төрөлх хэл болгон ашигладаг улсууд
  5,000,000-с дээш ярилцагчтай улсууд
  1,000,000-с дээш ярилцагчтай улсууд
  500,000-с дээш ярилцагчтай улсууд
  100,000-с дээш ярилцагчтай улсууд
  Хятад хэлээр ярилцагчид олноор оршин суудаг хотууд

Хэлний ангиллаар ямартаа ч Хятад-Төвөд хэлний язгуурын нэг салаа нь болно. Төрөлх хэлт хүмүүс үндсэндээ Хятадад (өнөөгийн БНХАУ, Тайвань) суурьшсан байдаг. Үндэстэн улсаа байгуулсан Хятадууд ялгагдах хэл яриагаа «аялга» гэж үздэг. Харин бусад хэл шинжээч, хятад судлаач нар "Хятад хэлний бүлэг" гээд хэд хэдэн «хэл» болгон ангилжээ.

Дээрх ялгаатай хэсгүүдийг нутаг орны байршлаар Умард (өөрөөр Мандарин гэнэ, 850 сая орчим хэлэлцэгчтэй), Ву (90 сая), Юэ (өөрөөр Кантон, 70 сая), Мин (50 сая), Шиан (36 сая) зэрэг 7-13 бүлэгт багцладаг.

Үүнээс Умард Хятад хэл/аялгануудын доторх Бээжин нутгийн аялгад тохируулсан Баримжаа хятад хэл (Pu tong hua/普通话) нь Бүгд Найрамдах Хятад Ард Улс (БНХАУ) болон Бүгд Найрамдах Хятад Улс хоёрт төрийн цор ганц, Сингапур улсад албан ёсны 4 хэлний нэг болж хуульчлагдан батлагджээ. Мөн НҮБ-ийн албан ёсны 6 хэлийн нэг болдог.

Бичгийн систем нь хятад үсэг буюу ханз (дүрс бичиг) бөгөөд муж, тойрогоосоо хамаарч уламжлалт эсвэл хялбаршуулсан ханз хэрэглэдэг. Галиг үсгийн хувьд латин цагаан толгойн дээр тулгуурласан Пинь-Инь хэрэглэнэ. Юүе хэлэнд мөн адил латин цагаан толгойнд тулгуурласан Жьюп-Пинь зэргийг ашигладаг. Эртний галиг үсэг болох жүинь нь толь бичгийн хэмжээнд хэрэглэдэг.

Эшлэл

Tags:

Хэл

🔥 Trending searches on Wiki Монгол:

Буриад ястанТранзисторМонгол ВикипедиаЦагаан хэрэмБогд хааны ордон музейШохойн чулууНҮБ-ын Аюулгүйн ЗөвлөлВолейболИрландИталиОрчин үеийн Монголын түүхЭмиль ДюркгеймИнерт хийГалактикИрвэс4 сарын 17Дотоодын нийт бүтээгдэхүүнСингапурМонголын түүхэн он дараалалСудрын чуулганЛитрТуйлын туулайЧингүнжавАльберт ЭйнштейнНатрийн гидроксидМанжийн эсрэг монголчуудын тэмцэлГэрэлМаршаллын төлөвлөгөөБайгалийн гамшигДалайн урсгалАлтай Таван БогдМакро эдийн засагҮндэсний эрх чөлөөний хувьсгалХар-Ус нуурын шагшуургаТрапецАтомЕгипетийн пирамидуудГэрлэлтОлноо Өргөгдсөн Монгол УлсЭрдэнэ Зуу хийдХөгжмийн зэмсэгАмперРомбЦусны улаан эсХувцас загварНАТОМөнхбатын ДаваажаргалАлтайн УрианхайЭм (хүйс)МесопотамиХүдэрГазар зүйн солбицлын системХурдМин улсЗамын хөдөлгөөний тэмдэгФрейдизмВ эсУргамалМонголын улс төрЭкосистемМал аж ахуйДауны синдромЦөсДаатгалНайдангийн ТүвшинбаярЭрээнхүү ОдгэрэлДалайМонголын Нууц ТовчооМандухай сэцэн хатанҮзэмчинТогоонтөмөр хаанБогд хаанБүдүүн гэдэсХотон (ястан)Уур амьсгалын өөрчлөлтИх Монгол улсын их хааны тамгаДөрвөн цаг (Нацагдоржийн шүлэг)🡆 More