Енергијата се појавува во акумулирани или преодни облици.
Во зависност од тоа дали се појавуваат во природата се делат на примарни и секундарна извори на енергија.
Со обѕир на нивото на користење, примарните извори на енергија можат да бидат:
Со обѕир на природната обновливост на изворите на енергија можат да бидат
Јагленот, нафтата и земниот или природен гас ги нарекуваме фосилни горива, затоа што настанале од остатоци на одамна умрени растенија и изумрени животни. Тие при горење ослободуваат топлина, која се употребува за добивање други облици енергија. Фосилните горива се необновлив извор на енергија, така што, поради трошењето, ги има се' помалку.
Од јагленот светот добива околу 20% енергија, а тој удел постојано се зголемува.
Од нафтата и земниот гас светот добива 60% од енергијата. Нафтата е главно гориво во сообрајќајот, а гасот е поголем извор на топлина во домаќинството и индустријата.
Во 1960 година е проценето дека резервите на нафта ќе потраат четириесетина години. До 1990 година се пронајдени нови резерви, но пораснала и потрошувачката. Затоа и таа година резервите на нафта се проценети на четириесетина години.
Земја | Милиони тони годишно |
---|---|
Земји на СССР | 570 |
САД | 417,6 |
Саудиска Арабија | 327,1 |
Иран | 155,3 |
Мексико | 145,3 |
Кина | 139 |
Венецуела | 134,7 |
Обновливите извори на енергија постојано се обновуваат, така што не можат да бидат исцрпени, ако со нив разумно се располага. Освен тоа, тие главно се почисти и за околината се помалку штетни од фосилните горива.
Турбините на ветрот произведуваат струја на „фармите на ветер”, како што е онаа во Атмонт Пас во Калифорнија. Во 80-те години ширум светот биле поставени повеќе од 20.000 такви турбини. Научниците проценуваат дека по 2030 година моќта на ветрот ќе произведува повеќе од 10% од светската енергија.
Сонцето е чист извор на обновлива енергија. Сончевата енергија се претвора во струја со помош на фотонапонски (сончеви, сончеви) колектори-ќелии, кои потоа напојуваат различни апарати: калкулатори, вештачки сателити и телефонски релеи во зафрлени краеви. Во многу земји, кои се богати со сонце, сончевата топлина служи за загревање на водата.Оваа енергија ја добиваме со помош на Електроцентрали.
Морските мени произведуваат струја во естуарии, кои се заградуваат со брани. За време на плимата браните (бентови) се отвораат, а за време на осеките се затвораат, така што водата тогаш се испушта низ турбините, кога ќе се создаде разлика во нивото од околу 3 метри.
Моќта на водата се користи каде и да постои голема разлика во нивото, дали е прородна или создадена со брани. Водата која тече ги врти турбините, а тие ги вртат електричните генератори. Хидроенергијата денес произведува околу 7% струја.
Геотермалната енергија всушност е топлина на Земјината кора. Денес во поголем број случаи се искористува во вулкански активните предели, на пример на Исланд и Нов Зеланд. Околу 20 земји ја искористуваат геотермалната енергија за загревање или производство на струја.
Искористувањето на енергијата на брановите сè уште се истражува и се развива. Изградени се и неколку експериментални генератори. Некои се сместени крај брегот. Други се проектирани за отворено море на брановата предница може да дава енергија за 500 електрични светилки.
Станува збор за искористување на енергијата на органските материи, на пример дрвјата и земјоделските отпадоци. Електричните централи на биомаса се изградени во многу земји. Тие помалку го загадуваат воздухот и по правило не придонесуваат за глобалното затоплување.
Јадрената енергија се добива со разградување на атоми на ураниум и плутониум. На светот има околу 350 јадрени електрични централи и тие произведуваат повеќе од 5% од светската струја. Атомските централи не испуштаат гасовити загадувачи и не придонесуваат за глобалното загревање, но постои опасност од несреќи, како и проблем во однос на отклонувањето на радиоактивниот отпад.
Јадрениот отпад останува опасно радиоактивен уште илјадници години, потеребно е да се закопа или да се стави на дното на морето. Несреќите во атомските централи, како што беше таа во Чернобил во Украина во 1986 година, можат да изложат на зрачење стотици илјади луѓе и да загадат милиони квадратни километри од земјиштето.
Земја | Учество на јадрена енергија во вкупната потрошувачка на енергија (%) |
---|---|
Литванија | 85,59 |
Франција | 76,14 |
Белгија | 55,52 |
Шведска | 46,61 |
Бугарија | 46,43 |
Словачка | 44,14 |
Унгарија | 42,30 |
Швајцарија | 39,92 |
Словенија | 39,46 |
Украина | 37,83 |
This article uses material from the Wikipedia Македонски article Извори на енергија, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Содржината е достапна под CC BY-SA 4.0 освен ако не е поинаку наведено. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Македонски (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.