Urang Auyu

Suku Auyu atau Awyu, Awya marupoan suku nan mandiami daerah aliran Sungai Digul nan barado di pasisia Provinsi Papua Selatan, Indonesia.

Di daerah tasabuik didiami pulo dek orang Yahrai jo di sabalah baraiknyo tadapek urang Muyu. Jumlah populasi suku ko sakita 20.000 jiwa. Mato pancaharian suku ko mayoritas sabagai peramu jo pemburu. Makanan pokok Suku Awyu adolah sagu, ikan, jo ujo g nan ditangkok di sungai. Bahaso nan digunoan marupoan Bahaso Awyu nan masuk dalam rumpun Bahaso Papua nan tabagi jo sambilan dialek.

Suku Awyu
Auyu, Awya
Total populasi
20.000
Kawasan jo populasi nan signifikan
Papua Selatan (Indonesia)
Bahaso
Bahasa Awyu
Agamo
Kristen (umumnya Katolik), Animisme
Kalompok etnis takaik
Asmat, Citak, Korowai, Kombai

Bahaso Auyu Darat Kotiak

Bahaso Awyu Darat Kotiak ditutuan dek masyarakaik Awyu di Kampuang Kotiak, Distrik Passue, Kabupaten Mappi, Provinsi Papua. Manuruik pangakuan panduduak nan barado di sabalah timua Kampuang Kotiak, yaitu kampuang Gayu, di sebelah utara, yaitu kampuang Taim, jo di sebelah salatan, yaitu RT 03 kampuang Nohon ditutuan pulo bahaso Awyu Daraik Kotiak. Samantaro itu, di sabalah baraik kampuang Kotiak, yaitu kampuang Kotup ditutuan pulo bahaso Yaghai. Badasarkan panhitungan dialektometri, isolek Awyu Darat Kotiak marupoan sabuah bahaso jo parsantase parbedaan bakisa 90,75%-100% kok dibandingan jo bahaso di sakitanya, misalnyo bahaso Awyu Darat dialek Yagatsu jo Awyu Darat dialek Kiki.

Kaiduikan masyarakaik

Suku bangsa nan tersebar dari pasisia Sungai Digoel hinggo anak Sungai Passue (Wildemann), picayo kalau nene-tete (nenek-kakek) moyangnyo lahia jo dijadian dari tanah di sabuah goa batu. Mereka bajalan ka arah timua, tampek matahari tabik, hinggo di kapalo Sungai Binu, sampai ka Sungai Haku, lanjuik ka Sungai Sahandakie, jo sampai di sabuah tanah lapang nan diagiah namo Yehundakai. Di tampek ikolah para tetua Suku Auyu manatok jo baranak cucu. Sabagian gajo g suku ko mandiami wilayah baraik Kali Digoel, jo sabagian tapanca sakita Sungai Mappi hinggo hulu Sungai Gondu. Masyarakaik nan barado di Suku Awyu ko bagantuang ka hasia alam. Mereka baburu, maramu, jo mancari ikan. Indak saroman suku lain di Boven Digoel nan bakabun jo bacoco tanam saroman Suku Jair, Muyu, jo Mandobo. Awyu ko mampunyoi makno damai. Ungkapan ko barasa dari tete nene (nenek moyang) nan pado saat itu mainginkan sabuah kaiduikan nan harmonis. Laluhua suku ko pun konon manjauhan perang jo indak maikuiki tradisi mengayau (paburuan karambia) jaman dulu.

Pola iduik berburu jo meramu ko manakanan panghormatan nan tinggi ka alam sabagai sumber kaiduikan, jo maagiah mereka pangatahuan lokal tantang alam. Akibaiknyo, timbua pangatahuan-pangatahuan lokal nan tumbuh jo diturunan sacaro lisan di dalam kaluargo dalam mambaco tando-tando alam. Untuak mamulai parsiapan mambuek jabakan babi, mereka mancaliak tando pohon ulek kayu nan alah babungo. Sajo gkan untuak manantukan wakatu baburu kasuari, tandonyo adolah tumbuahnyo buah pohon mangga jo jambu hutan nan manjadi makanan kasuari. Pohon wusiang manjadi tandp dek masyarakaik untuak mancari ikan. Pangatahuan akan babagai fungsi alam pulo mereka punyoi dalam bantuak larangan, saroman larangan manabang pohon di lokasi pinggir sungai jo gunuang, dek akan manimbuan longsor.

Kabiasaan manjago hutan banyak diturunan sacaro lisan dek para laluhua mereka. Mereka manjago kasuburan tanah jo manabang kayu gajo g, supayo manjadi lapuk jo manjadi pupuak bagi tanaman lainnyo, maupun media tumbuah hewan-hewan. Pambarasiahan hutan jo kali dari tanaman liek dilakuan di sakitar bevak (rumah singgah nan barasa dari batang kayu jo atok daun sagu), jo panangkapan ikan sacara tradisional jo manggunoan bubu rotan atau panciang kayu. Mereka juga manyadari kahadiran mahkluk lain di dalam dusun tampek mereka mancari bahan makanan. Ado larangan baburu untuak babarapo hewan nan dianggap sakral, saroman burung kuning, emas, jo sokhoma. Babarapa pohon pun dilarang untuak ditabang, saroman pohon kikanggo, warung, jo dundu. Panghormatan tahadok alam diungkapan jo ucapan “nasi sawe subang” sabalum pai ka hutan, nan marupoan parmohonan tolong kapado Matahari nan malambangan parjalanan laluhur mereka, untuak mambantu mereka baburu jo mancari di hutan. Mereka mamanjo g eh (air) sabagai aia susu ibu nan mambarikan kelegaan, jo gasi (hutan) nan mambarikan kasajahtaraan iduik dek mereka.

Awa mulo pacahnyo

Gajala pageseran pola iduik masyarakaik taliek jaleh babarapo tahun balakangan ko. Hutan ndak hanyo manjadi sumber makanan, namun ladang ameh nan manciluik paratian pasar internasional. Konflik lahan maningkek tiok tahunnya antar anggota keluargo di dalam ciek marga. Intervensi pandatang maupun pamarintah justru mampakaruah konflik kapantingan dalam pancarian kayu gaharu, tanpo sadar bahwa dusun tasabuik juga maiduiki babagai hasia hutan lainnyo nan esensial dalam katahanan iduik masyarakaik Mappi. Praktik-praktik bahutan nan indak sasuai jo kaparcayoan lokal kironyo mambaok dampak buruak jo ekstensifikasi pencarian kayu jo metode berburu hewan modern jo sanapan mangurangi hasia hutan saroman rusa, kasuari, babi hutan, jo pohon sagu. Ketahanan pangan pun manjadi buruak dek masyarakaik harus mambeli pangan pasaran saroman nasi jo mi instan untuak manutuikan kakurangan hasia hutan. Hak hutan adaik nan diturunan sacaro lisan di dalam keluargo mampunyoi kasulitan untuak manyaingi kacapatan jo legalitas informasi dalam bantuak formal tulis-menulis, sahinggo dianggap indak relevan lai dek generasi mudo. Diparluan wadah legal formal nan dapek mangakui hak hutan adaik jo manjamin praktik pangalolaannyo nan babasis pado pamahaman akan alam itu sendiri.

Kadamian suku Awyu tausik dek rencana ekspansi parusahaan kelapa sawit nan banamo PT Indo Asiana Lestari. Manuruik catatan Yayasan Pusako Bentala Rakyat, parusahaan ko alah mangantongi izin lokasi pakabunan kelapa sawit salueh 39.190 hektare sajak 2017. Sabalumnyo lahan tasabuik dikuasoi dek PT Energy Samudera Kencana, anak parusahaan Menara Group. Konsesi tasabuik barado di tanah adik Suku Awyu di Distrik Mandobo jo Distrik Fofi, Kabupaten Boven Digoel. Tapi, rancano ekspansi pakabunan kelapa sawit tu ndak uruang mambuek Suku Awyu tabalah. Sabagian suku Awyu ado nan pro jo kontra.

Referensi

Tags:

Urang Auyu Bahaso Auyu Darat KotiakUrang Auyu Kaiduikan masyarakaikUrang Auyu Awa mulo pacahnyoUrang Auyu ReferensiUrang Auyuid:Bahasa Awyuid:Bahasa-bahasa Papuaid:Indonesiaid:Papua Selatanid:Suku Muyuid:Suku Yahraiid:Sungai Digul

🔥 Trending searches on Wiki Minangkabau:

SenonSistem koordinat geografisKarsBahaso AramAbdul Haris NasutionBahaso MinangkabauKunyikAsuransiKantang1413McDonald'sLoji1998 VD32Ferdinand MagellanNamo dagangKarihTehTarempa, Siantan, Kepulauan AnambasKabanjaheAbe ShinzoPasa Raba'a, Panyalaian, Sepuluh Koto, Tanah Datar204Piladang (tumbuahan)1995Galogandang, Tigo Koto, Rambatan, Tanah DatarHiduik18591953AntarktikaOrduNamo urang MinangkabauKarlstadMesirSuku Simabua11851237Koto Tuo, Ampek Koto, AgamNasi KapauSakamBuakaw BanchamekUkui, PelalawanKubang, Guguak, Lima Puluh KotaGuguak Baruah, Padang Laweh, Sungai Tarab, Tanah DatarRichi AprianKotabumi, Lampung UtaraFisiologi1990Mohammad HattaUrang Konjo Pegunungan(119066) 2001 KJ76LamangCahayoCulex chaguancoOyong LizaParsalingkuahan2006SungaiKabupaten Musi Rawas1826Boy Rafli AmarNauruSapancaKubang Landai, Saruaso, Tanjung Emas, Tanah DatarKareta anginLogam beratKandang situmbinSaljuPlatoPasatuan Banso-banso Asia Tenggara🡆 More