Ko Hoani Nahe (1834?-1894) he pūkorero, he kaitōrangapū nō roto o ngā tātai rangatira o Hauraki.
E taea ana e ia te whakaheke i a ia anō i ngā tama tokorima o Marutūāhu.
Nō te wā tonu i whānau mai ia, ka whakatū te teihana o ngā mihinare ki Pārāwai. Ko ngā tāngata i whai wāhi ki te ako i a ia i a ia e tamariki ana, ko Te Pirihi (James Preece), te mihinare, me Wiremu Turipona, tētahi o ngā minita Māori. I haere hoki a Hoani ki te kura a W.C. Dudley, he minita anō. Nō te 1852 ko tana haerenga ki te Kāreti o Hoani Te Kaikauwhau i Tāmaki-makau-rau. Nā te taumaha pea o ngā tikanga ako , ka oma. Engari ka tīkina e Pihopa Herewini i runga i tana kaha hiahia kia noho a Hoani hei pononga mā te Hāhi. Ahakoa tana kaha ki te mahi, ka noho tonu a Hoani hei reimana.
I ngā tau mai i 1850, ka tīmata tana mahi kohikohi i ngā kōrero tuku iho me ngā whakapapa o Hauraki. He nui ōna tuhinga i tāia ki ngā pukapuka a te Pākehā, pērā i te Journal of the Polynesian Society me ngā pukapuka a Hoani Waiti. Engari, kāhore i pai ki a Nahe ngā mahi whakarerekē a Waiti i āna kōrero, me te whakauruuru i ngā kōrero a ētahi kē ki āna; ka puta ana amuamu ki a Te Mete (S. Percy Smith) i āna reta.
I te tau 1876, ka tū a Hoani hei Mema Paremata mō Te Hauāuru. Kua whai wāhi a Hoani i roto i rūnanga o te kāwanatanga o Hōri Kerei. I a ia i te Whare Pāremata, he tapatahi ia ki te tautoko i ngā kaupapa a te Māori, engari i tōmuri āna mahi nā tana kore e āta mōhio ki te reo Pākehā, engari he mate tērā i pā ki te nuinga o ngā mema Māori. Nō te 1879, ka heke iho a Hoani i tana tūranga mema mō Te Hauāuru, ka noho ki Hōterene, ā, nō muri iho, ki Pārāwai.
Nō te hūnga o Tarawera maunga i te 10 o ngā rā o Pipiri, 1886, ka mitikia te whenua e ngā āheihei o te rangi, ka ngaro kau atu te oranga o Ngāti Tūhourangi. Kāhore kau he kai mā te iwi, mā ō rātou kararehe, ā, ka kino te noho o te iwi. Ka rere rātou ki Whakarewarewa, ki Ōhinemutu. Nā Hoani Nahe rāua ko Wīrope Hōterene Taipari i tuku whenua ki a rātou, ngaki kai ai ki reira. Kei Tairua aua whenua.
Ka mate a Hoani i te tau 1894 i a ia e noho ana ki Pārāwai, ki te whare o Wīrope Hōterene Taipari.
Ngā kaihautū 1840-1980 | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
This article uses material from the Wikipedia Māori article Hoani Nahe, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Content is available under CC BY-SA 4.0 unless otherwise noted. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Māori (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.