Ptŏki

Je nojbarzij roztōmajtõ spostrzōd grōmad kryngowcōw lōndowych – je powyżyj 10 tys. zort ptŏkōw, kere zamiyszkujōm ekosystymy na cołkim świecie. Majōm srogość ôd 5 cm (Mellisuga helenae) do 2,7 m (struś czerwōnoskōry).

Charakterystyczne dlŏ modernych ptŏkōw (Neornithes) sōm: skōra wytwŏrzajōncŏ fyjdra przodnie kōńczyny przekształcōne we krzidła, kelca ôkryte rogowym dziubym u terŏźnych przedstŏwicieli pozbytym zymbōw, leki, festelny szkelet i sztyrodziołowe sierce. Ptŏki zaôbycz potrefiōm lŏtać, nale niykere zorty sōm wtōrnie niylotne. Ôkrōm tego ôdznaczajōm sie wysokōm aktywnościōm metabolicznōm. Rozmnażajōm sie bez skłŏdanie i wysiŏdywanie jajec ôbtoczōnych twardōm szupōm. Niykere ptŏki, a nojbarzij kruki i papagaje, nŏleżōm do nojbarzij inteligyntnych zort zwiyrzōw, potrefiōncych tworzić i używać przirzyndōw spōmocnych, a przekazujōm tã wiedzã dalszym gyneracyjōm.

Mocka zort ptŏkōw robi se dalekodystansowe wandry (migracyje), inksze przemieszczajōm sie mynij regularnie na krōtsze dystanse. Sōm zwiyrzami społecznymi – gŏdajōm ze sobōm ze pōmocōm wizualnych sygnałōw abo zawołań kōntaktowych, jak i śpiywym, a bierōm udzioł we spōlnych lyngach, gōnach, przepyndzaniu drŏpieżnikōw, zgrupowaniach migracyjnych.

Wiynkszość zort ptŏkōw żyje mōnogamicznie, nojczyńścij na czas jednego sezōnu, czasami na ôkres pŏru lŏt, rzŏdzij tworzōm tã samã pŏrã bez cołke życie. Inksze zorty tworzōm lyngowe systymy poligyniczne – z pŏrōma samurami przipadajōncymi na jednego samca. Rzŏdko trefiŏ sie zorty poliandryczne z mockōm samcōw a jednã samurōm. Jajca sōm porzōnd skłŏdane do gniŏzd i wysiŏdywane bez ôjcōw. Charakterystycznōm cechōm dlŏ wiynkszości ptŏkōw je dugi ôkres flyjgi nad wyklutymi pisklŏkami.