Ta'n Toolynn (Soolynnish: Sverige), ny Reeriaght ny Soolynn dy h-oikoil (Soolynnish: Konungariket Sverige (cooney·fysseree)), ny çheer Nordagh er Lieh-innys Loghlin 'syn Oarpey Hwoaie.
Ta joaraghyn thallooin eck lesh Norlynn da'n sheear as y twoaie, as lesh Finnlynn da'n shiar hwoaie, as t'ee kianglt rish y Danvarg 'sy jiass liorish Droghad Öresund.
Konungariket Sverige Reeriaght ny Soolynn | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||
Jarroo-raa: För Sverige - I tiden "Son y Toolynn - Trooid ny Traaghyn" | ||||||
Arrane ashoonagh: Du gamla, Du fria Shiuish y çhenn, shiuish heyr Arrane reeoil: Kungssången Arrane y Ree | ||||||
Preeu-valley (as y balley smoo) | Stockholm 59°21′ Hwoaie 18°04′ Hiar | |||||
Çhengey oikoil | Soolynnish | |||||
Reiltys | Deynlaghys ard-whaiylagh as reeriaght vunraghtoil | |||||
- | Ree | Carl XVI Gustaf ny Soolynn | ||||
- | Ard-vinishter | Ulf Kristersson | ||||
- | Loayreyder y Riksdag | Andreas Norlén | ||||
Cur ry-cheilley | Roie-hendeeagh | |||||
Entreilys gys yn UO | 1 Jerrey Geuree 1995 | |||||
Eaghtyr | ||||||
- | Yn clane | 449,964 km² (55-oo) 173,732 mi ker | ||||
- | Ushtey (%) | 8.7 | ||||
Earroo yn phobble | ||||||
- | Coontey-pobble 2009 | 9,263,872 (88-oo) | ||||
- | Glooaght | 20.6/km² (192-h) 53.3/mi ker | ||||
LTS (CCK) | Ooley 2008 | |||||
- | Yn clane | $342.682 billioon | ||||
- | Yn dooinney | $37,333 (17-oo) | ||||
LTS (ennymagh) | Ooley 2008 | |||||
- | Yn clane | $478.961 billioon | ||||
- | Yn dooinney | $52,180 (9-oo) | ||||
Gini (2005) | 23 (injil) | |||||
ALD (2007) | ▲ 0.963 (feer ard) (7-oo) | |||||
Argid | krona (SEK ) | |||||
Traa ynnydagh | CET (UTC+1) | |||||
- | Souree (TTLS) | CEST (UTC+2) | ||||
Coad eddyr-voggyl | .se2 | |||||
Coad çhellvane | +46 | |||||
1 | Ta .eu ymmydit myrgeddin, myrane lesh çheeraghyn elley yn Unnaneys Oarpagh |
Ta'n Toolynn ny treeoo çheer smoo 'syn Unnaneys Oarpagh rere eaghtyr as ee 450,000 km² (173,746 mi ker), as ta ny smoo na 9.2 millioon dy 'leih cummal 'sy çheer. Ta glooaght y phobble feer injil 'sy çheer - 21 dooinney 'sy chilometer kerrinagh (53 'sy veeiley cherrinagh) - lesh glooaght ny s'yrjey ayns lieh yiass ny çheerey. Ta 85% jeh sleih-earroo cummal ayns ardjyn baljagh, as t'eh er credjal dy bee ardjaghey ayns ny h-earrooyn shen rere loaghtey cruinneydaght. She Stockholm y preeu-valley, as t'ee ny balley smoo 'sy çheer lesh 1.3 villioon dy 'leih 'syn ard baljagh as 2 villioon 'syn ard moir-valjagh. T'ad Gothenburg as Malmö y nah as y treeoo balley smoo.
Ta'n Toolynn ny reeriaght vunraghtoil lesh reiltys ta jeant seose jeh corys ard-whaiylagh. Ta tarmaynys ard-lhiasit eck. T'ee rang-oardit 'sy chied ynnyd 'sy thiehll ayns Ayndagh Deynlaghys jeh cooid The Economist as 'sy çhiaghtoo ynnyd ayns Ayndagh Lhiasaghey Deiney jeh cooid ny h-Ashoonyn Unnaneysit. Ta'n Toolynn ny h-oltey jeh'n Unnaneys Oarpagh veih 1 Jerrey Geuree 1995 as t'ee ny h-oltey jeh'n RCTL.
Dirree lesh y Toolynn dy ve ny çheer neuchroghagh as unnaneysit car ny Mean Eashyn. 'Sy 17-oo eash ren y çheer sheeyney magh jeh ny thallooyn eck son Impiraght ny Soolynn y chur er bun. Agh va'n chooid smoo jeh'n thalloo eck caillt car ny 18-oo as ny 19-oo eashyn. Va'n lieh hiar jeh'n Toolynn, Finnlynn noa-emshiragh, caillt dys y Roosh ayns 1809. Haghyr y caggey jerrinagh as y Toolynn ayn dy jeeragh ayns 1814, tra ren y Toolynn imman er Norlynn çheet stiagh ayns unnaneys persoonagh lhiee. Va'n unnaneys shen er tannaghtyn derrey 1905. Vaih'n traa shen, va'n Toolynn ayns stayd shee, as polasee joarree neu-çheughit ayns traa shee as neu-chommeeaght ayns traa caggee.
She bun ta'n art shoh. Cur rish, son foays y yannoo da Wiki. |
This article uses material from the Wikipedia Gaelg article Yn Toolynn, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Content is available under CC BY-SA 4.0 unless otherwise noted. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Gaelg (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.