1700: Godina

Ovo je članak o godini 1700.

prijestupna godina koja počinje u ponedjeljak po julijanskom kalendaru, koji zaostaje 10 dana, a od 1. marta 11 dana.

Ovo je nakon gregorijanske reforme prva godina koja je deljiva sa 4 ali ne i sa 400, zbog čega je redovna umesto prestupne, kako bi se izbeglo novo akumuliranje greške svojstveno julijanskom kalendaru (1 dan u 128 godina).

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

• 11. 1. (1. 1. po julijanskom kalendaru) - U Rusiji je ovo novi početak godine umesto 1. septembra, i to po Hristovoj eri umesto po postanju (1700. umesto 7208. godine).
• 13. 1. - Švedska sklopila savez sa Engleskom i Holandijom.
• 17. 1. - Petar Veliki propisuje nošenje evropske odeće.
• 26. 1. - Kaskadijski zemljotres je jedan od najjačih poznatih, proteže se od otoka Vancouver do sjeverne Kalifornije, izazvao je cunami u Japanu.

 

• februar - Darijenski plan: pod prijetnjom španjolskog napada, Škoti definitivno napuštaju svoju koloniju u Darijenskom zaljevu - veliki gubici će doprinijeti uniji sa Engleskom 1707..
• 22. 2. - Veliki severni rat počinje saksonskim napadom na Švedsku: Rusija, Poljska i Danska žele ukinuti švedsku kontrolu Baltika. Prva akcija je neuspešna opsada švedske Rige.
• 27. 2. - William Dampier otkrio ostrvo Nova Britanija.

• 1. 3. - Od danas do 1800, razlika između julijanskog i gregorijanskog kalendara iznosi 11 dana.
• 1. 3. (g. k.) - Danska-Norveška i protestantske zemlje u Nemačkoj usvojile solarni deo gregorijanskog kalendara.
• 11. 3. (29. 2. po j.k.) - Švedska uvodi osobiti kalendar po kojem je danas 1. mart (traje do 1712).
• 11. 3. - Danska ulazi u rat protiv Švedske invazijom Holstein-Gottorpa.
• 25. 3. - Osnovano Nadbiskupsko sjemenište u Splitu.
• 25. 3. - Londonski ugovor (ili Drugi ugovor o podeli): Francuska, Engleska i Holandija se dogovorile da špansku krunu nasledi austrijski nadvojvoda Karlo (praunuk Filipa III), a Francuska bi dobila većinu španskih poseda u Italiji.

April/Travanj – Jun/Lipanj

• jun - Crnogorski vladika Danilo posvećen od patrijarha Arsenija III na saboru u Sečuju, o čemu je dobio i diplomu.

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

• 11. 7. - Osnovana Pruska akademija nauka, prvi predsednik je Gottfried Leibniz.
• 13. 7. - Carigradski ugovor okončava Rusko-turski rat 1686.-1700.: Rusiji priznat Azov i okolna mesta, oslobođena od danka Krimskim Tatarima.

• 3. 8. - Carska uredba o upravi pečujske rimokatoličke episkopije: "šizmatici" se moraju ujediniti sa rimokatoličkom crkvom inače se imaju proterati.
• 4. 8. - Iskrcavanje kod Humlebæka je švedska kontraofanziva protiv Danaca: invazija Zealanda, Karl XII kreće na Kopenhagen.
• 10. 8. (30. 7. po j.k.) - Umro je William, vojvoda of Gloucestera (11), jedini naslednik engleske princeze Anne, zbog čega na presto 1714. dolaze Hanoverci.
• 18. 8. - Travendalski mir: Danska-Norveška sklopila mir sa vojvodom od Holstein-Gottorpa, nakon čega ubrzo sledi i mir sa Švedskom.
• 19. 8. - Nakon objave rata, ruska vojska ulazi u Švedsku Estoniju i Ingriju.

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

• 4. 10. - Rusi opseli Narvu.
• 21. 10. - Beogradski muhafiz Ali-paša Haznadar Moralija ubijen od gomile - da bi sprečio širenje kuge, zabranio je sahranu uz dženazu, preuređenje serhata je okrenulo vojsku protiv njega. Upućene paše s vojskama iz susednih oblasti, novi muhafiz je Juruk Hasan-paša.
• 27. 10. - Umro ruski patrijarh Adrijan, poslednji patrijarh do 20. veka. Za mjestobljustitelja patrijaršije postavljen Stefan Javorski.

• jesen - Podstaknuti od grofa A. Erdedija i oficira u Petrinji, Srbi krajišnici ("vlasi") se bune protiv vlasti hrvatskog bana, napadaju i one "vlahe" koji su ostali verni banu (tj. kostajničkom kapetanu Delišimunoviću).

 

• 1. 11. - Španski kralj Karlos II umire bez naslednika - kraj Habsburga u Španiji, otvara se kriza. Testamentom je za naslednika određen Filip, vojvoda od Anžua, unuk Luja XIV i praunuk španskog kralja Filipa IV.

 

• 16. 11. - Filip proglašen za španskog kralja u Versaju. U početku je proglašeno da se Filip i njegovi potomci odriču pretenzija na francuski presto, a samo ga Sveto Rimsko Carstvo nije priznalo za španskog kralja (pretendent je nadvojvoda Karlo).
• 16. 11. - Kontraktat: car Leopold tajno obećava protestantskom brandenburško-pruskom vladaru Friedrichu da može dobiti kraljevsku titulu, ali van S. R. Carstva (i to kao "kralj u Pruskoj" a ne "kralj Pruske").
• 18. 11. - Litvanski građanski rat: poražena moćna porodica Sapieha.

 

• 23. 11. - Kardinal Giovanni Francesco Albani je novi papa Klement XI. (do 1721).
• 30. 11. - Bitka kod Narve: švedski kralj Karl XII potukao rusku vojsku u današnjoj Estoniji.

• 11. 12. (30. 11. po j.k.) - Zbor Srba u Kamenskom, na koji su pozivani pod pretnjom kamenovanja i paljenja kuće: odlučeno da se ne pokoravaju unijatskom episkopu Petroniju Ljubibratiću (tokom meseca održana tri narodna zbora u manastiru Orahovici, pravoslavni Srbi se protive unijaćenju).

Kroz godinu

 

• Arhiđakon Mesić i senjski biskup Martin Brajković proterali vladiku Atanasija Ljubojevića iz Like, optužujući ga za nemire (ova dvojica uzimaju crkveni desetak od pravoslavaca, neke su prekrstili).
• Arnauti (Klimenti) se naseljavaju u Sandžak; iste godine skadarski paša Hodaverdi Mahmudbegović potčinio odmetnute gradove Skadar, Ulcinj, Bar i neka pobunjena plemena.
• Turci podigli Gusinje (?) - narednih godina podižu i obnavljaju utvrđenja u Crnoj Gori. Utvrđenjem kod Gusinja, Hudaverdi Mahmut-paša je blokirao Klimente/Keljmendije.
• "Oživjela Hrvatska" Pavla Rittera Vitezovića - sve južnoslavenske zemlje podelio u Bijelu i Crvenu Hrvatsku. .
• Dubrovčani se žale na bogaćenje Morlaka ("od ugljara i kiridžija postali knezovi, serdari i harambaše...") .
• Franjo II. Rakoczy, vođa budućeg ustanka, se najkasnije ove godine obratio Luju XIV, kao zaštitniku ugarskih staleža.
• Hrvatska provincija crkvenog pavlinskog reda se osamostalila od ugarske.
• Hrvatski sabor razlikuje pod banskom vlašću četiri krajine (kapetanije): na Uni, Kupi, Glini i u Dragotini.
• Procjenjuje se da u Slavoniji živi nešto preko 140.000 stanovnika.
• U Suhopolju (Terezovcu) počelo uzgajanje lipicanera.
• Epidemija kuge u Srbiji (okolina Beograda i Temišvara).
• c. - Sedište bosanskih paša premešteno iz Sarajeva u Travnik. Proces čitlučenja u Bosni ušao u završnu fazu. Počinje utvrđivanje granica Bosne čardacima, u naredne tri decenije sagrađeno preko 20 novih gradova i šest palanaka.
• c. - Radnja pjesme "Osveta Batrića Perovića".
• Vreme od 1700. do 1720-tih se smatra "zlatnim periodom" tvorca violina Antonija Stradivarija.
• U inventaru domaćinstva Medičija se prvi put pominje klavir, verovatno pronalazak Bartolomea Cristoforija.
• 1700-01 - Neke holandske provincije uvode gregorijanski kalendar.

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1700.

• 2. 2. - Johann Christoph Gottsched, književnik († 1766)
• 8. 2. - Daniel Bernoulli, švicarski naučnik († 1782)
• 3. 3. - Charles-Joseph Natoire, slikar († 1777)
• 6. 6. - Matej Karaman, nadbiskup, filolog († 1771)
• 19. 6. - Ivan Ranger, slikar († 1753)
• ? - Francesco Bartolomeo Rastrelli, arhitekta († 1771)
• ? - Filip Lastrić, povjesničar, teološki pisac († 1783)

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1700.

• 12. 5. - John Dryden, književnik (* 1631)
• 10. 8. - William, vojvoda of Gloucestera, engleski princ (* 1689)
• 13. 9. - Petar Bogašinović, pjesnik (* ca. 1625)
• 15. 9. - André Le Nôtre, pejzažista (* 1613)
• 27. 9. - Inocent XII., papa (* 1615)
• 27. 10. - Adrijan (patrijarh moskovski)
• 27. 10. - Armand Jean le Bouthillier de Rancé, osnivač trapista (* 1626)
• 1. 11. - Karlos II, kralj Španije (* 1661)
• 30. 11. - Armande Béjart, glumica (* ca. 1640)
• Fran Gundulić, austrijski podmaršal (* 1633)

Literatura

• Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
• Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-I)