فناوری یا تِکنولوژی (به فرانسوی: Technologie) مجموع تکنیکها، مهارتها، روشها و فرایندهایی است که در تولید کالاها یا خدمات یا تحقق اهداف مانند تحقیقات علمی استفاده میشود.
فناوری میتواند دانش تکنیکها، فرایندها و مواردی از این دست باشد، یا میتواند در ماشینها تعبیه شود تا بدون اطلاع دقیق از عملکرد آنها، امکان کار را فراهم آورد. سیستمی که از فناوری برای دریافت یک ورودی، و سپس تغییر آن با توجه به کاربرد، و تولید خروجی استفاده میکند به عنوان سیستم تکنولوژی یا فناوری شناخته میشود.
سادهترین شکل فناوری، توسعه و استفاده از ابزارهای اساسی است. کشف چگونگی کنترل آتش در پیش از تاریخ و انقلاب نوسنگی بعدی، منابع غذایی موجود را افزایش داد و اختراع چرخ به انسانها کمک کرد تا در محیط زندگی خود سفر کرده و آنها را کنترل کنند. تحولات در زمانهای تاریخی، از جمله چاپ فشاری، تلفن و اینترنت، موانع جسمانی برقراری ارتباط را کاهش داده و به انسانها امکان تعامل آزادانه در مقیاس جهانی را دادهاست.
فناوری تأثیرات بسیاری دارد. فناوری به توسعه اقتصادهای پیشرفته تر (از جمله اقتصاد جهانی امروز) کمک کرده و امکان ایجاد طبقه خوشگذران را فراهم کردهاست. بسیاری از فرایندهای فناوری، محصولات جانبی ناخواسته ای تولید میکنند که به عنوان آلودگی شناخته میشوند و منابع طبیعی را کاهش داده و به محیط زیست زمین آسیب میزنند. نوآوریها همیشه بر ارزشهای یک جامعه تأثیر گذاشته و سوالات جدیدی را در اخلاق فناوری مطرح کردهاند. به عنوان مثال میتوان به افزایش مفهوم بازده از نظر کارایی انسانی و چالشهای اخلاق زیستی اشاره کرد.
فناوری (به معنای "دانش مهارت یا هنرِ ساختن یا تکنیکشناسی") از واژه لاتین τέχνη (techne) به معنای "هنر یا مهارت" و پسوند λογία (logia) به معنای "دانش" گرفته شدهاست.
فناوری استفادهٔ عملی از دانش و مهارت برای ساختن ابزار، ماشین، ساختمان، وسیلهٔ نقلیه و سایر وسایل مورد نیاز دیگر است. در طول تاریخ تعاریف متعددی توسط صاحب نظران در مورد مفهوم فناوری ارائه شدهاست. برخی همچون نژی آن را در معنای ابزاری برای حفظ بقای انسانهای نخستین تعبیر کردهاند و برخی دیگر مانند کلاکستون آن را ابزاری در دست بشر برای چیرگی بر محیط دانستهاند. فناوری، دانش-مهارت تولید افزار (سخت و نرم) است. فناوری (تکنولوژی) شیوه و شگرد ساخت و کاربرد ابزار، دستگاهها، مادهها و فرایندهایی است که گره گشای دشواریهای انسان است. فناوری یک فعالیت انسانی است و از همین رو، هم از دانش و هم از مهندسی دیرینه تر است.
مجموعهٔ دانش قابل دسترس برای ساختن ملزومات و مصنوعات از هر نوع، برای پرداختن به حرفهها و مهارتهای دستی (به استثنای انجام کارهای مذهبی، جادویی، نظامی یا آشپزی) و برای استخراج یا جمعآوری انواع مواد (به استثنای موادی که برای خوراک یا برای مراسم مذهبی یا جادویی مورد استفاده قرار میگیرند) دلالت دارد.
یک پژوهش میدانی در مورد استفاده از نمایشگرهای الکترونیکی نشان میدهد که از هر ده نفر، شش نفر احساس میکنند که روزانه وقتشان را بیش از حد در جلوی این دستگاهها میگذرانند. آنها میگویند: میخواهند یک زندگی سادهتر و آهستهتر داشته باشند. این پژوهش همچنین رویکرد فناوری به حیطه فردی، به سنت و جهانیشدن را بررسی کردهاست. سه چهارم افراد شرکتکننده گفتهاند: که فکر میکنند جهان با سرعتی بیش از حد برای آنها در حال تغییر است.
تأثیر فناوری و ابزارهای آن بر زندگی مردم، سبب شده صنعت و بازار کار نیز با این پدیده درآمیزند. به طوری که امروزه اغلب کسب و کارها و مشاغل، برای پیشرفت و ارتقای کار خود، به سراغ ابزارهای فناوری میروند. همچنین بسیاری از مشاغل نوپا و استارتاپی به وجود آمدهاند که بهطور مستقیم با فناوری و ابزارهایش در ارتباط بوده و و از طریق آن به مردم خدمت رسانی میکنند.
This article uses material from the Wikipedia فارسی article فناوری, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). محتوا تحت CC BY-SA 4.0 در دسترس است مگر خلافش ذکر شده باشد. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki فارسی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.