جُمعِه یا آدینه در تقویم هجری خورشیدی و در بعضی از کشورهای اسلامی مانند ایران، عربستان سعودی و عراق، هفتمین و آخرین روز هفته و روز تعطیل هفته کاری بهشمار میآید، و در تقویم میلادی، پنجمین روز هفتهاست.
ایزد آناهیتا نگهبان این روز در فرهنگ ایران است. نام این روز در میان سغدیان و مانویها از به هم پیوستن دو واژه Naxid و jmnw ساخته شدهاست. بخش نخست نام سغدی سیاره ناهید و بخش دوم همان واژه روز در زبان فارسی است؛ بنابراین نام جمعه در ایران باستان Naxid jmnw و برگردان این نام به فارسی، ناهید روز است.
در کشورهایی اروپایی و غربی یکشنبه روز تعطیل هفتگی است. در اسرائیل شنبه روز تعطیلی هفته است. در بسیاری از کشورهایی که از سیستم تقویم میلادی استفاده میکنند، آدینه آخرین روز کاری قبل از تعطیلات پایان هفتهاست، بهطوریکه در بعضی از ادارات اجازه دارند که کمتر از پوشش فرم استفاده کنند که در این ادارات، آدینه به عنوان آدینه غیرجدی (Casual Friday) یا (Dress-Down Friday) معروف است.
مسلمانان، در روز جمعه مراسم نماز جمعه و رسوم خاص آن را برگزار میکنند. «شیعیان» این روز را منسوب به امام زمان(منجی موعود) میدانند و برای ظهورش دعاهایی همچون دعای «ندبه» میخوانند و اعتقاد دارند که در این روز ظهور میکند.
جمعه نام یکی از روزهای هفته است که در دوران پیش از اسلام آن را عروبه مینامیدند و میگویند نخستین کسی که آن را جمعه نامید، کعب بن لوی بن غالب، یکی از اجداد پیغمبر اسلام، بود. در اسلام در میان ایام هفته، شب و روز جمعه فضیلت و برتری ویژهای دارد.
در شب و روز جمعه ادعیه و. . . و اعمال خاصی همچون تلاوت دعای کمیل، غسل روز جمعه و نماز جمعه وارد شده و ثواب فراوانی برای آن وعده داده شده؛ و نیز احیاء و شب زنده داری برای دعا و مناجات در شب جمعه توصیه شدهاست. دعا در شب و روز جمعه، عذاب را برطرف میکند و مستجاب میشود.
پیامبر اسلام: روز جمعه سرور روزهاست، و بر روزهای عید قربان و عید فطر نیز برتری دارد. در ساعاتی از روز جمعه، بنده هر چیزی از خدا بخواهد، خداوند به وی عطا میکند. تمامی ملائکه مقرب، آسمان، زمین، کوه و دشت و دریا و باد در این روز بیمناکاند که قیامت برپا گردد.
پیامبر اسلام: بهترین روزی که خورشید بر آن میتابد روز جمعه است.
جعفر صادق: در شب جمعه از گناهان اجتناب بورزید که گناه و عقاب در آن دو برابر است، چنانچه ثواب کار نیک نیز در آن دو چندان است؛ و نیز: «صدقه دادن در روز جمعه دو چندان محسوب میگردد.»
محمد باقر: در هر شب جمعه، از اول شب تا آخر آن، فرشتهای از سوی خداوند از عرش الهی ندا میکند: «آیا مؤمنی هست که پیش از طلوع صبح، برای آخرت و دنیای خود، توبه، روزی، شفای بیماری، و نجات از زندان مرا بخواند تا من دعای او را مستجاب، توبهاش را قبول، روزیاش را زیاد، بیماری و غماش را برطرف، و ستم ستمگر را از او دفع کنم؟»
در برخی از ممالک و دورههای اسلامی، جمعه روز تعطیل دیوانیان بود. بازار و جاهای دیگر بسته نمیشد مگر برای مدت کوتاه نماز جمعه. طبق برخی از روایتها مردم در آن روز خریدهای هفتهٔ خود را انجام میدادند.
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به جمعه در ویکیگفتاورد موجود است. |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ جمعه موجود است. |
This article uses material from the Wikipedia فارسی article جمعه, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). محتوا تحت CC BY-SA 4.0 در دسترس است مگر خلافش ذکر شده باشد. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki فارسی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.