Ynysfor yn ne'r Cefnfor Tawel yw Gweriniaeth Fanwatw (neu Vanuatu).
Y brifddinas yw Port Vila.
Arwyddair | In God we stand |
---|---|
Math | gwladwriaeth sofran, ynys-genedl, gwlad, gwladwriaeth archipelagig |
Prifddinas | Port Vila |
Poblogaeth | 300,019 |
Sefydlwyd | |
Anthem | Yumi, Yumi |
Pennaeth llywodraeth | Bob Loughman |
Cylchfa amser | UTC+11:00, Pacific/Efate |
Iaith/Ieithoedd swyddogol | Bislama, Ffrangeg, Saesneg |
Daearyddiaeth | |
Rhan o'r canlynol | Melanesia, ystyrir gan yr UE fel gwlad sy'n hafan i bobl sy'n osgoi trethi |
Gwlad | Lesotho |
Arwynebedd | 12,190 km² |
Cyfesurynnau | 17°S 168°E |
Gwleidyddiaeth | |
Corff deddfwriaethol | Parliament of Vanuatu |
Swydd pennaeth y wladwriaeth | President of Vanuatu |
Pennaeth y wladwriaeth | Nikenike Vurobaravu |
Swydd pennaeth y Llywodraeth | Prif Weinidog Fanwatw |
Pennaeth y Llywodraeth | Bob Loughman |
Ariannol | |
Cyfanswm CMC (GDP) | $971.6 million, $983.6 million |
Arian | Vanuatu vatus |
Cyfartaledd plant | 3.347 |
Mynegai Datblygiad Dynol | 0.607 |
Cafodd ynysoedd Fanwatw eu coloneiddio gan yr Ymerodraeth Brydeinig a gan Ffrainc. Rhwng 1906 a 1980, enw swyddogol Fanwatw oedd Condominiwm Ynysoedd Heledd Newydd (Ffrangeg: Condominium des Nouvelles-Hébrides, Saesneg: New Hebrides Condominium). Roedd gan y Condominiwm strwythur cymhleth er mwyn rhannu grym rhwng y Ffraincwyr a'r Prydeinwyr, gyda dau gymuned at ddibenion addysg ac ati, a thri llywodraeth. Ym 1980, daeth y wlad yn annibynnol, a mabwysiadwyd yr enw Vanuatu yn swyddogol.
Mae Fanwatw yn wlad hynod amrywiol o ran ieithoedd, gyda 108 iaith brodorol, allan o boblogaeth o ddim ond 272 000. Mae'r holl ieithoedd hyn yn perthyn i deulu'r ieithoedd Awstronesaidd, ac yn benodol i is-deulu'r ieithoedd Cefnforol. O'u mewn, mae tair iaith yn y grŵp polyneseg, naw sy'n rhan o grŵp De Fanwatw, a'r gweddill yn perthyn i grŵp Gogledd a Chanol Fanwatw. Nid yw cyd-ddealltwriaeth rhyngddynt yn bosib. Yn ogystal â'r 108 iaith brodorol hyn, daeth nifer o ieithoedd i Fanwatw gyda gwahanol bobl a gyrhaeddodd yn ystod yr 20g: Ffidjïeg, Tahiteg, Tongeg, Gilberteg, Fietnameg, Wallisieg, a ieithoedd o Tsieina gan gynnwys Hakka.
Mae gan weriniaeth Fanwatw dair iaith swyddogol: Ffrangeg a Saesneg, ieithoedd coloneiddiol, a Bislamar. Pijin yw Bislamar, sef iaith gyffredin (Lingua franca) wedi ei symleiddio, ar sail geirfa a gramadeg iaith arall, Saesneg yn yr achos hwn. Mae nifer o eiriau benthyg Bislamar yn dod o'r Ffrangeg a ieithoedd Gogledd Fanwatw yn ogystal. Prin yw defnydd y boblogaeth wledig (79 % o'r boblogaeth gyfan ym 1996) o'r Ffrangeg a'r Saesneg, ond mae Bislamar yn iaith gyffredin ledled yr ynysfor. le bichelamar est la langue véhiculaire commune à tout l'archipel. Ac eithrio yn y trefi, nid yw Bislamar yn cymryd lle'r ieithoedd brodorol, sydd heb eu heffeithio ganddi, heblaw benthyg geiriau o dro i dro.
Awstralia | Awstralia · Ynysoedd Cocos · Ynys y Nadolig · Ynys Norfolk | |
Melanesia | Caledonia Newydd · Fanwatw · Ffiji · Papua Gini Newydd · Ynysoedd Solomon | |
Micronesia | Gwam · Ciribati · Ynysoedd Gogledd Mariana · Ynysoedd Marshall · Taleithiau Ffederal Micronesia · Nawrw · Palaw | |
Polynesia | Ynys Clipperton · Ynysoedd Cook · Niue · Ynysoedd Pitcairn · Polynesia Ffrengig · Samoa · Samoa America · Seland Newydd · Tocelaw · Tonga · Twfalw · Wallis a Futuna |
This article uses material from the Wikipedia Cymraeg article Fanwatw, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Rhoddir testun y dudalen ar gael ar delerau'r drwydded CC BY-SA 4.0, heblaw ei fod wedi nodi'n wahanol. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Cymraeg (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.