Ny Sola Scriptura dia ainga fototra ao amin' ny fiangonana prôtestanta maro, izay milaza fa ny Baiboly no fahefana fara tampony sady tokana no tsy mety diso tsy maintsy ankatoavin' ny Kristiana sy ny Fiangonana amin' ny finoany sy ny fiainana maha Kristiana azy.
Araka io ainga fototra io dia ny Baiboly no mirakitra ny tenin' Andriamanitra ka izy irery ihany no manana fahefana ara-teôlôjia sady mpanoro lalana ho an' ny finoana sy ny fiainana. Izany no fintinina amin' ny hoe "ny Soratra Masina irery ihany". Ny "Baiboly" resahina eto dia ny Baiboly prôtestanta izay tsy ahitana ireo boky ataon' ny Katôlika sy ny Ôrtôdôksa hoe deoterôkanônika.
Ny andian-teny hoe "Sola scriptura" dia midika hoe "amin' ny alalan' ny soratra irery" sady adikan' ny teôlôjiana prôtestanta miteny malagasy amin' ny hoe "Soratra Masina irery ihany". Misy dimy ireo andian-teny manomboka amin' ny teny hoe Sola ka iray amin' izany ny "Sola Scriptura" (vakio hoe: Sôla skriptora").
Na dia maro ireo fahefana miankina mampita ny hevitry ny Soratra Masina, isan' izany ny fampianaran' ny antokom-piangonana tsirairay sy ny fanekem-pinoana ekiomenika ary ny kônsilin' ny fiangonana katôlika, ny Sola Scriptura dia mitsipaka ny fahefana hafa rehetra mety ho heverina fa tsy mety diso ankoatra ny Baiboly. Noho izany, ireo fahefana miankina dia avy amin' ny fahefan' ny Soratra Masina ka noho izany mety hiharam-panitsiana raha ampitahaina amin' ny Baiboly. Ny kônsilin' ny fiangonana, ny mpitoriteny, ny mpanao heviteny amin' ny Baiboly, ny fanambaràna azon' ny olona manokana na ny hafatra lazaina fa azo avy amin' ny anjely na avy amin' ny apôstôly dia tsy heverina ho fahefana voalohany ankoatry ny Baiboly, araka ny Sola Scriptura.
Iray amin' ireo fototra ara-poto-pampianarana nohazonin' ireo mpanitsy fivavahana (na refôrmatora) maro teo amin' ny fanitsiam-pivavahana prôtestanta (refôrmasiôna) ny Sola Scriptura, dia ireo mpanavao fiangonana izay nampianatra fa ny fahamarinan' ny Soratra Masina dia fehezin' ny hatsaran' ny lahatsoratra azo fantarina, sady fehezin' ny fijoroana vavolombelona manokan' ny Fanahy Masina ao amin' ny fon' ny olona.
Ny fiangonana ara-pilazantsara sy batista sasany dia manantitra mafy ity foto-pampianarana Sola Scriptura ity: ny Soratra Masina no manamarina ny Soratra Masina, mazava ho an' ny mpamaky matsilo saina, ny Soratra Masina ihany no manome ny hevitry ny Soratra Masina (manazava ny tenany; amin' ny teny latina: scriptura interpres scripturae), sady ampy ho fahefana farany amin' ny foto-pampianarana kristiana.
Etsy andaniny, ny anglikanisma sy ny metôdisma, izay samy heverina fa endriky ny prôtestantisma, dia manohana ny foto-pampianaran' ny Prima Scriptura , ka ny Soratra Masina amin' izany dia hazavain' ny lovam-pampianarana (tradisiona) sy ny saina ary ny zava-misy iainana, ka mameno ny lafy efatra ao amin' ny metôdisma, dia ny efadafin' i Wesley.
Ny fiangonana ôrtôdôksa tatsinanana dia manohana fa "ny fanekena ny boky ao amin' ny kanôna dia fanekena ihany koa ny fahefana mitohy tarihin' ny Fanahin' ny lovam-pampianaran' ny Fiangonana, izay manaiky, manazava, manaja ary ahitsy amin' ny alalan' ny Soratra Masina izay vavolombelona. Ny fiangonana katôlika dia mihevitra fa mitovy lanja ny Soratra Masina sy ny lovam-pampianarana, araka ny fivoasana ataon' ny toniam-pampianarana rômana ka manao izany ho loharano tokana ihany manana fomba fampitana roa miavaka, izay ataon' ny mpanoratra prôtestanta hoe "loharano roan' ny fanambaràna".
Taorian' ny fisarahan' ny fiangonana prôtestanta tamin' ny fiangonana katôlika rômana, ny fiheverana vaovao momba ny Sola Scriptura dia nahazo tsikera mafy avy amin' ny Kristiana katôlika sy ôrtôdôksa. Ao amin' ny boky The Shape of Sola Scriptura (2001), ny mpanoratra kristiana nohavaozina Keith A. Mathison dia mitanisa ohatra sasany amin' ireo fitsikerana ireo. Hamaliany izany dia navahan' i Mathison izay heveriny fa foto-pampianarana marina ny amin' ny Sola Scriptura sy ny endrika miandany sy an' ny isam-batan' olona na isan' antokom-piangonana momba izany foto-pampianarana izany izay noraisin' ny ankamaroan' ny Prôtestanta.
Ny mpanoratra katôlika rômana sy mpanao fandaharana am-pahitalavitra Patrick Madrid dia nanoratra fa ny Sola Scriptura dia tsy mifanaraka amin' ny zavatra resahiny momba ny tenany, satria na ny Baiboly aza tsy mampianatra ny Sola Scriptura, ka noho izany ny filaza fa ny Soratra Masina no loharano tokan' ny finoan' ny Kristiana dia teny manohitra ny tenany (misy fifanoherana anaty) satria tsy azo tohanana izany raha tsy amin' ny alalan' ny foto-pampianarana ivelan' ny Soratra Masina.
Ao amin' ny boky Catholicism and Science nivoaka tamin' ny taona 2008, ny mpanoratra Peter M. J. Hess sy Paul Allen dia nanoratra fa ny Sola Scriptura dia "misy fifanoherana anaty" (raha nanao tsiahy ny ady hevitra tany Marburg izay nifanaovan' i Martin Lotera sy Huldrych Zwingli ny amin' ny maha ao amin' ny eokaristia tokoa an' i Kristy, amin' ny alalan' ny fanohanan-kevitra avy amin' ny Soratra Masina, ka tsy nahafahan' izy ireo nifanara-kevitra ny amin' ny fikambananan' ny tena sy ran' i Kristy ao amin' ny eokaristia na ny fanasan' ny Tompo). Nanohan-kevitra i Hess sy i Allen fa, rehefa heverina ho hany loharanom-pampianarana tsy mety diso, ny fanazavana azy dia ho azon' ny fanazavana mety diso, ka raha tsy misy mpanazava tsy mety diso, dia tsy mety hisy fahazoana antoka ny finoana kristiana.
Ny Encyclopedia of Theology an' ny fiangonana katôlika rômana dia nanamarika fa, satria ny boky 27 izay mitambatra ao amin' ny kanônan' ny Soratra Masin' ny Testamenta Vaovao dia tsy nifototra tamin' ny lisitra ao amin' ny Soratra Masina izay manamarina azy ireo ho vokatry ny tsindrimandrin' ny Fanahy Masina (na fanilovan' ny Fanahy Masina), ny fanekena azy dia tsy ho azo antoka mazava raha tsy eo ny loharano iray hafa tsy mety diso, toy ny toniam-pampianarana sy ny Fiangonana katôlika, izay iheveran' ny mpanoratra sasany izany lisitra izany fa natambatra sy nohamarinina tao amin' ny Kônsilin' i Rôma tamin' ny taona 382 taor. J.K (na dia misy adihevitra lehibe izany filazana izany). Talohan' izany dia tsy nisy Baiboly voatambatra sy voamarina sahala amin' ny anana azy ankehitriny.
Nanoratra ilay mpanoratra katôlika amerikana Dave Armstrong fa maro ny ohatra maneho fa nanaiky ny lovan-tsofina (na lovam-pampianarana) am-bava ivelan' ny Baiboly i Jesoa sy ny mpianany ao amin' ny Testamenta Vaovao:
Tohanan' i Amstrong fa satria i Jesoa sy ny Apôstôly manaiky ny lovan-tsofina am-bava jiosy ho manam-pahefana, ny Kristiana dia tsy afaka ny hanohitra ny fahefan' ny lovan-tsofina am-bava na ny lovam-pampianarana. Araka ny Soratra Masina anefa dia nampametra-panotaniana an' i Jesoa ny lovan-tsofina am-bava sasany. Noho izany, ny Kristiana dia afaka mitsipaka ny ampahany amin' ny fahefan' izany lovan-tsofina izany, satria aminy dia ny fahefan' i Jesoa no lehibe indrindra.
This article uses material from the Wikipedia Malagasy article Sola Scriptura, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Mitondra ny lisansa CC BY-SA 4.0 ny votoatiny raha tsy misy zava-kafa ambara. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Malagasy (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.