Pôlônia

((pl))
((pl))
Repoblikan' i Pôlônia ((mg))
(Antsipirihany) (Antsipirihany)
Teny filamatra : Tsy misy
Teny ofisialy	poloney
Renivohitra	Varsovia 52° 13' N, 21° 02' E
Tanàna ngeza indrindra	Varsovia
Fitondrana sy governemanta  - Filoha  - Praiministra	Repoblika Andrzej Duda Donald Tusk
Velarantany  - Tontaliny  - Rano (%)	faha 70 312 696 km² 2,6%
Isam-ponina  - Tontaliny (2014)  - hakitroka	faha 34 38 485 779 mpo. 123 mpo./km²
Anaran'ny mponina	Pôlôney
IDH (2007)	mijanonjanona 0,870 (ambony) faha 37
Sandam-bola	Złoty (PLN)
Faritr'ora	UTC +1
Hiram-pirenena	Mazurek Dąbrowskiego
Valan-tsehatra internet
Antso an-tariby	+48

I Pôlônia na Pôlônina dia firenena ao Eorôpa Atsinanana, ao atsinanan’ i Alemaina sady manana morontsiraka ao amin’ ny Ranomasina Baltika. Ny renivohiny dia i Varsovia ary ny isan' ny mponina ao aminy dia eo amin' ny 38,5 tapitrisa eo ho eo. Atao hoe Polska izy amin' ny fiteny pôlôney. Firenena ao amin' ny Vondrona Eorôpeanina i Pôlônia nanomboka tamin' ny 2004 ary ao amin' ny Erana Schengen izy.

Maro amin’ ny mponina ao Pôlônia no nifindra monina nankany amin’ ny firenana hafa: manodidina ny 12 tapitrisa ny Pôlôney nniala ny tanindrazany nandritra ny tantara, indrindra ny nankany Etazonia, nefa koa nisy ny nankany Rosia sy Frantsa. Manakaiky ny 95 %n' ny Pôloney no Katôlika.

Matanjaka ny seha-pamokarana momba ny fambolena any Pôlônia. Nandroso koa ny taozava-baventy taorian’ ny Ady Lehibe Faharoa. Nanomboka tamin’ ny taona 1990 dia nanao fanavaozana i Pôlônia ka nomena ny sehatra tsy miankina sady natao ny haha môderina ny toekareny ary nanakaiky ireo firenena ao amin’ ny Vondrona Eorôpeana izy.

Nanomboka tamin’ ny dinastian’ ny Piast tamin’ ny faramparan’ ny taonjato faha-10 ny tantaran’ i Pôlônia. Tamin’ ny fotoana nanapahan’ ny dinastian’ ny Jagellons tamin’ ny taonjato faha-14 hatramin' ny faha-17 dia anisan’ ireo fanjakana natanjaka indrindra tao Eorôpa i Pôlônia. Nitontongana izany tanjaka izany taty aoriana noho ny ady nifanandrenany tamin’ i Soeda sy tamin’ i Rosia. Nanombinana ny tanim-pireneny ary rava ny toekareny. Nisaratsaraka mihitsy aza i Pôlônia: rava ny maha firenena azy nanomboka tamin’ ny taona 1795. Nandritra ny taonjato faha-19 dia tsy hita tamin’ ny sarin-tanin’ i Eorôpa i Pôlônia. Ny taniny taloha dia nifampizaràn’ i Rosia sy i Aotrisy ary i Prosia. Nandroso ny fanindrahindran-tanindrazana pôlôney ka niafara tamin’ ny fanambaràna ny fitsanganan’ ny Repoblika Mahaleo Tenan’ i Pôlônia tamin’ ny taona 1918. Ny tanim-pirenen’ i Pôlônia dia tafaverina tsikelikely amin' izay. Ny 1 Septambra 1930 nanafihan’ i Alemaina an’ i Pôlônia dia nanamarika ny fiantombohan’ ny Ady Lehibe Faharoa. Nanangana toby famatrarana maro manerana an’ i Pôlônia ny tafika alemàna sady nandringana ny Jiosy tao Varsovia tamin’ ny taona 1943. Tamin’ ny taona 1945 dia tafapetraka tao Pôlônia ny fitondram-panakana kômonista ary naka tahaka ny an' ny Firaisana Sôvietika ny fampandrosoana an’ ilay firenena. Tamin’ ireo taona 1980 dia nanao fihetsiketsehana nanoherana ny fiharatsian’ ny toe-piainany ny mpiasa amin’ ny orinasa. Nivondrona tanatin’  ny sindikà notarihin’ i Lech Walesa izy ireo. Tamin’ ny taona 1981 dia niezaka nisakana izany hetsika izany ny jeneraly Jaruzelski ka nanambara ny fepetran’ ny tany miady. Ny fahatongavan’ i Mikhail Gorbatchev teo amin’ ny fitondrana ny Firaisana Sôvietika no nampisy fifampiraharahana ka lasa firenena demôkratika i Pôlônia tamin’ ny taona 1990. Nanao fanavaozana ara-toekarena sy ara-pôlitika, izay nahafahany niditra ao amin’ ny Vondrona Eorôpeana tamin’ ny taona 2004, i Pôlônia.

 

Tanàna

 

Lahatsoratra antsipirihany : Sokajy:Tanàna ao Polonia.

Miisa 38 485 779 ny isan' ny olona miaina any Pôlônia tamin'ny 1 Janoary 2014.

 

Firenena ao Eorôpa

Albania - Alemaina - Andôra - Aotrisy - Belzika - Bielôrosia - Bolgaria - Bôsnia-Herzegôvina - Danemarka - Espaina - Estônia - Fanjakana Mitambatra - Finlandy - Frantsa - Grisia (na Gresy) - Hôngria (na Hongaria) - Irlanda - Islandy - Italia - Jeôrjia - Kipra (na Sipra) - Krôasia (na - Krôatia) - Letônia - Liktenstaina - Litoania - Loksemborga - Masedônia Avaratra (na Makedônia Avaratra)- Malta - Môldavia - Môntenegrô - Nederlandy - Nôrvezy - Okraina - Pôlônia - Pôrtogaly - Tsekia - Romania - Rosia - San-Marîno - Serbia - Slôvakia - Slôvenia - Soeda - Soisa - Tsekia - Vatikàna.

Kôntinenta eto an-tany

• Afrika
• Amerika (Amerika Avaratra - Amerika Atsimo)
• Azia
• Eorôpa
• Ôseania
• Antarktika

Boky

• ((fr)) Henri Grappin, Histoire de la Pologne des origines à 1922, Larousse, Paris - Vienne, 1922, 446 p.
• ((fr)) Oscar Halecki, Histoire de Pologne. Roy, New York et Montréal, 1945, 416 p.
• ((fr)) Bibliographie sur la Pologne. Pays - Histoire - Civilisation. Varsovie, P.W.N., 1963, 229 p.
• ((fr)) Roger Portal, Irène Jacqz, Bronislaw Geremek, Jean Hugonnot, « La Pologne des origines à nos jours » in Les Cahiers de l'Histoire. N° 44 (spécial), Martsa 1965
• ((fr)) Annie et Henri de Montfort, Pologne, Hachette, coll. « Les Guides Bleus », Paris, 1939, 604 p.
• ((fr)) Jean-Jacques Fauvel, Pologne, Hachette, coll. « Les Guides Bleus », Paris, 1967, 733 p.
• ((fr)) Paul Wagret (dir.), Pologne, Nagel, coll. « Les Guides Nagel », Genève, Paris et Hambourg, 1964, 405 p.

Rohy ivelany

• Tranonkala ny governemanta Poloney Archived Aprily 5, 2009 at the Wayback Machine
• Mombamomba ny Polonia eo amin'ny tranonkala ny CIA Archived Aogositra 18, 2019 at the Wayback Machine

• Vondrona Eoropeanina
• Alemaina
• Rosia
• Aotrisy