Ny Baiboly ôrtôdôksa dia Baiboly kristiana izay ampiasain' ireo fiangonana ôrtôdôksa.
Raha ny marina dia samy manana ny Baiboliny ny antokom-piangonana ôrtôdôksa samihafa. Ahitana boky deoterôkanônika sahala amin' ny ao amin' ny Baiboly katôlika ny Baiboly ôrtôdôksa. Ny isan' ny boky ao amin' ireo Baiboly ireo dia miovaova arakaraka ny toerana nipoiran' ilay fiangonana satria samy manana ny lisitry ny boky ataony hoe avy amin' ny tsindrimandrin' Andriamanitra izy ireo. Amin' ny ankapobeny ny Testamenta Taloha dia mifototra amin' ny Baiboly jiosy nadika amin' ny teny grika atao hoe Septoaginta (na Septanta). Ny Testamenta Vaovao kosa dia mitovy amin’ ny an' ny fivavahana katôlika sy prôtestanta ihany, afa-tsy amin' ny sampan' ny Fiangonana ôrtôdôksa sasany.
Ny Testamenta Taloha ao amin' ny Baiboly ôrtôdôksa dia ahitana boky prôtôkanônika sy boky deoterôkanônika ary mety hahitana boky hafa tsy kanônika koa aza. Ny isan' ny boky deoterôkanônika ao amin' ny Baiboly ôrtôdôksa dia tsy mitovy amin' ny an' ny Baiboly katôlika.
Ireo boky prôtôkanônika ireo dia iraisany amin' ny Prôtestanta sy ny Katôlika ary ny Jiosy, ka ireto avy izy ireo:
Jenezy, Eksaody, Levitika, Nomery, Deoterônômy, Jôsoa, Mpitsara, Rota, Samoela voalohany, Samoela faharoa, Mpanjaka voalohany, Mpanjaka faharoa, Tantara voalohany, Tantara faharoa, Esdrasa, Nehemià, Estera, Jôba, Salamo, Ohabolana, Mpitoriteny (na Kôheleta), Tononkiran' i Salômôna, Isaia, Jeremià, Fitomaniana, Ezekiela, Daniela, Hôsea, Jôela, Amôsa, Ôbadia, Jônà, Mikà, Nahoma, Habakoka, Zefania, Hagay, Zakaria, Malaky.
Tsy mitovy ny isan' ny boky fanampiny ao amin’ ny Baibolin' ny mpino ôrtôdôksa arakaraka ny faritra eto ambonin’ ny tany misy ilay fiangonana (Ôrtôdôksa tandrefana sy Ôrtôdôksa tatsinanana sy Ôrtôdôksa siriaka ary Ôrtôdôksa teoahedo).
Amin' ireo boky ireo, ny Tôbia, ny Jodita, ny Makabeo voalohany sy faharoa, ny Fahendren' i Salômôna, ny Sirasida (Ekleziasta), ny Baroka, ny tovan' ny Bokin' i Estera ary tovan' ny Bokin' i Daniely dia deoterôkanônika iraisan’ ny Baiboly ôrtôdôksa amin’ ny Baiboly katôlika. Ireo boky ireo dia ataon’ ny Prôtestanta hoe "apôkrifa".
Ny Baibolin' ny Ôrtôdôksa tatsinanana dia ahitana ireto boky sy soratra fanampiny ireto:
Anisan' ny Fiangonana ôrtôdôksa tatsinanana ny Fiangonana ôrtôdôksa siriaka nefa ny Testamenta Taloha ao amin' ny Baiboliny dia ahitana ireto boky sy soratra fanampiny ireto:
Isan' ny Fiangonanana ôrtôdôksa tatsinanana ny Fiangonana ôrtôdôksa teoahedo etiôpiana dia namaritra ny lisitry ny boky kanônikany. Maromaro ihany ny boky fanampiny ao amin' ny Baiboly ôrtôdôksa etiôpiana teoahedo izay ahitana ny boky deoterôkanônika rehetra. Ireto ny ao amin' ny Testamenta Taloha:
Ireo Bokin' ny Mekabiana ireo dia tsy mitovy amin’ ny Bokin' ny Makabeo.
Ny boky rehetra sady tsy prôtôkanônika no tsy deoterôkanônika ao amin' ny Baiboly katôlika dia sokajîn' ny Prôtestanta ho boky pseodepigrafika.
Iraisan’ireo fiangonana ôrtôdôksa amin’ ny fiangonana kristiana hafa ny boky kanônika ao amin’ ny Testamenta Vaovao. Ireto avy izy ireo: Matio, Marka, Lioka, Joany, Asan’ ny Apôstôly, Rômana, Kôrintiana voalohany, Kôrintiana faharoa, Galatiana, Efesiana, Filipiana, Kôlôsiana, Tesalôniana voalohany, Tesalôniana faharoa, Timôty voalohany, Timôty faharoa, Titosy, Filemôna, Hebreo, Jakôba, Petera voalohany, Petera faharoa, Joany voalohany, Joany faharoa, Joany fahatelo, Joda, Apôkalipsan' i Joany.
Ny Fiangonana ôrtôdôksa teoahedo etiôpiana dia manampy boky hafa ao amin' ny Testamenta Vaovao izay tsy eken' ny fiangonana hafa ho bokim-pivavahana. Anisan' izany ny Epistilin' ny Apôstôly.
This article uses material from the Wikipedia Malagasy article Baiboly ôrtôdôksa, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Mitondra ny lisansa CC BY-SA 4.0 ny votoatiny raha tsy misy zava-kafa ambara. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Malagasy (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.