Andro Taloha

Miovaova ny fivelaran' io vanim-potoana io arakaraka ny sivilizasiôna heverina. Amin' ny tantara eorôpeana dia fotoana mifanandrify amin' ny sivilizasiônan' ny soratra nanodidina ny Ranomasina Mediteranea ny Andro Taloha ka ny ankamaroan' ny mpahay tantara dia mametraka ny fiantombohany eo amin' ny taonarivo faha-4 tal. J.K. (anelanelan' ny taona 3500 tal. J.K. sy 3000 tal. J.K.) miaraka tamin' ny famoronana ny soratra tany Mesôpôtamia (ny soratra miendri-pantsika.) sy tany Egipta. Nanova tanteraka ny tantaran’ ny olombelona ny fahitana ny soratra izay nitranga tamin’ ny taona 3300 tal. J.K. Ny fiafaran' ny Andro Taloha dia heverin' ny mpahay tantara ho manodidina ny taonjato faha-5 taor. J.K. (anelanelan' ny taona 300 sy 600).

Tamin’ ny taona 476 taor. J.K. dia rava ny empira farany tamin’ ireo lehibe tamin’ izay nisy manodidina an’ i Mediteranea, tsy iza izany fa ny Empira Rômana. Izany faharavàn’ ny Empira Rômana izany dia nahatapaka tanteraka ny tantaran’ ny Tandrefana nefa tsy nisy vokany tamin' ny tantaran’ ny faritra hafa eto amin’ izao tontolo izao.

Tao amin’ ny faritra manodidina an’ i Mediteranea no fantatra indrindra tamin’ ny tontolon’ ny Andro Taloha satria tao no nahitana ny Mesôpôtamiana sy ny Egiptiana, ny Persiana, ny Grika, ary ny Rômana.

Ho an' ireo tsy mihevitra afa-tsy ny sivilizasiôna eorôpeana dia ny vanim-potoan' ny sivilizasiôna grika sy rômana ihany no Andro Taloha (Andro Taloha Grika-Rômana) izay nanomboka amin' ny taona 2000 tal. J.K. ka niafara amin' ny faharavan' ny Empira Rômana any Andrefana tamin' ny taona 476.

Ny vahoaka nonina tao Eorôpa tamin’ ny Andro Taloha dia ny Kelta izay antsoina hoe Galý raha nonina tamin’ ny faritra misy an’ i Frantsa sy i Belzika ary i Soisa amin’ izao fotoana izao.

Ho an' ny Kôntinentan' i Amerika dia mifamatotra amin' ny sivilizasiôna prekôlômbiana ny Andro Taloha ka noho izany dia nanomboka manodidina ny taona 1200 tal. J.K. tamin' ny namoronan' ny Ôlmeka ny soratra maneho sary sy hevitra (piktôgrama sy ideôgrama) ary nifarana tamin' ny fiantombohan' ny taonjato faha-16 tamin' ny fahatongavan' ny Eorôpeana voalohany tany Amerika, ka tsy misy ny atao hoe Andro Antenatenany fa tonga dia arakarahin' ny Andro Vaovao ny Andro Taloha. Maro ny vahoaka niaina tao Amerika, dia ireo atao hoe Indianan' i Amerika izay niaina talohan' ny nahitan' i Kristôfôrô Kôlômbô tamin' ny taonjato faha-15 taor. J.K.

Ny Ôlmeka, izay nanorim-ponenana tao Meksika ankehitriny, dia nanorina fanjakana midadasika azo lazaina hoe empira.

Tany Azia dia maro ireo sivilizasiona matanjaka nivoatra tamin’ny Andro Taloha, ka ny fantatra indrindra amin’izany dia ny sivilizasiona sinoa, ny sivilizasionan’i Indosy (any India). Ny Andro Taloha ho an'ny tantaran'i Azia dia nifarana tamin'ny taona 200 tal. J.K. niaraka tamin'ny fanjakana ifandovan'ny taranaka Qin izay nanokatra ny vanimpotoan'ny Empira tao Sina. Tao India atsimo (sivilizasionan'i Indosy) dia tsy tena hita loatra io teteza-mita io izay mifanandrify amin'ny fanombohan'ny fanjakana ifandovan'ny taranaka Chola, fa tao India avaratra kosa dia nifanandrify tamin'ny faharavàn'ny fanjakan-dehibe Kosàna tamin'ny taona 230 taor. J.K. eo ho eo izany, izay nanombohan'ny fotoana tsy nampiharana firy ny atao hoe Andro Taloha raha ny amin'ny firesahana ny fifandraisana amin'ny tontolo taloha, dia i India Avaratra (Maurya sy Shunga), i Grisia nanjakan'ny sivilizasiona helenista sy romana, ny Parta (na Partiana) sy ny Iraniana taloha. Izany fisarahana mazava izany dia hamafisin'ny fisandratan'ny fanjakan-dehiben'i Gopta tamin'ny faramparan'ny taonjato faha-3.

Nanana ny sivilizasionany koa ny Japôney tany aloha nefa efa taty aorian’ny Andro Taloha izany ka ny Andro Antena

tenany any Andrefana no mifanandrify amin’ny vanimpotoana nisehoany.

Vanimpotoana ankapobeny teo amin' ny tantara

• Andro Antenatenany
• Andro Vaovao
• Andro Ankehitriny

Ireo fanjakana sy faritra malaza tamin' ny Andro Taloha

• Persia
• Asiria
• Babilôna
• Ejipta
• Mesôpôtamia
• Kaldea
• Akady
• Empira Rômana