Amerika Avaratra

I Amerika Avaratra dia fikambanana firenena telo: i Etazonia sy i Kanada ary i Meksika, na dia sokajiana ao Amerika Afovoany aza i Meksika ao amin' ny bokin-jeôgrafia somary efa taloha.

Ny Ranomasimbe Pasifika no mamaritra azy ao andrefana, ny Ranomasimbe Atlantika no ao atsinana ary ny Ranomasimbe Arktika no ao avaratra.

Mirefy 23,75 tapitrisa kilometatra toradroa ny velaran' i Amerika Avaratra; i Kanada no firenena ngeza indrindra raha ny velarany no heverina, avy eo i Etazonia (9,63 tapitrisa km²) sy i Meksika (1,97 tapitrisa km²). Miisa 443,36 tapitrisa ny isan' ny mponina ao aminy ka i Etazonia no be mponina indrindra (301 tapitrisa, manana hakitroka 31 mponina isaky ny km²) arahan' i Meksika (107 tapitrisa) sy i Kanada (31 tapitrisa).

Ny tanàna ngeza indrindra ao Amerika Avaratra dia i Mexico (ao Meksika), i New York (ao Etazonia), i Los Angeles (ao Etazonia) ary i Chicago (ao Etazonia).

Indreto ny fiteny miasa: ny fiteny anglisy (any Kanada sy any Etazonia) sy ny fiteny espaniola (any Meksika sy any amin' ny tapany atsimo amin' i Etazonia) ary ny fiteny frantsay (ao Québec, any atsinanan' i Kanada).

Any avaratry ny kôntinantan' i Amerika dia misy an' i Amerika Avaratra, mamondrona ny firenena manaraka:

• Any avaratra atsinananan'ny kaontinanta, ny nosin'i Groenland ("tanimaitso"), nosy faharoa ngeza indrindran'izao tontolo izao (ao aorian' Aostralia). Ara-jeografia, izy io dia ao amin'ny kaontinantan'i Amerika Avaratra, fa raha amin'ny ara-politika, izy io dia faritany mizaka-tenan'ny fanjakan'i Danemarka.

   

• I Kanada, miaraka amin' ny nosy akaikiny
  • Ny nosin' i Vanvouver, sy ny Nosin' ny Mpanjakavavy Charlotte any andrefana,
  • Ny nosin' i Printsy Edouard, any Terre-Neuve sy ny Nosin' i Cap-Breton any atsinanana,
  • Ny tambanosy arktika kanadiana miaraka amin' ny Nosin' i Ellesmere, ny nosin' i Baffin sy ny Nosy Victoria any avaratra.
• Ny tambanosin' i Saint-Pierre-et-Miquelon, faritany frantsay.
• I Etazonia, miaraka amin' ny Nosy Aleota sy ny Alaska;
• I Bermoda, faritany any ampitan-dranomasina mizaka tena an' ny United Kingdom:
• I Meksika.

Tantara prekôlômbiana

Amerika, zanatany eoropeanina

Firenena ao Amerika Avaratra

• Kanada - Etazonia - Meksika

Firenena ao Amerika Afovony

• Goatemala - Belizy - Hôndorasy - Salvadôro - Nikaragoa - Kôsta Rika - Panama

Ny fiteny ao Amerika Avaratra dia ireo fiteny tenenin' ny mponina ao amin' io ampahan-kôntinenta io (isan' izany i Amerika Afovoany sy ireo nosy Antilia), izay ny ankamaroany dia nampidirin' ireo mpanjana-tany eorôpeana. Taloha dia niely ny fiteny amerindiana, nefa ankehitriny dia voasolon' ny fiteny eorôpeana efatra lehibe, dia ny fiteny anglisy, ny fiteny espaniôla, ny fiteny frantsay ary ny fiteny neerlandey. Manampy ireo ny fitenin' ny mpifindra monina, indrindra ny fiteny italiana, ny fiteny alemàna ary ny fiteny sinoa maro. Maro koa ireo fiteny kreôly izay niforona.

Ireo kôntinenta

• Afrika

• Azia
• Eorôpa
• Amerika

• Antarktika

• Ôseania

Faritra ao Amerika

• Amerika Avaratra
• Amerika Atsimo
• Amerika Afovoany
• Amerika Latina