Илм

Як маънои қадимитар ва наздик ки имруз ҳануз ҳам ба кор меравад мутаалиқ ба Арасту аст ва дониши илмиро маҷмӯаи аз огоҳиҳои қобили атиқа медонанд, ки аз лиҳози мантиқӣ ва ақлонӣ қобили тавзеҳ бошанд. (Нигаред ба бахши таърих ва решашиносӣ).

Илм одатан дар муҳити фаъолияти одам, мақсади худ, ҷамъкунии захира, классификатсия, анализ, хулосаи умумӣ, нақлкунӣ ва истифодабарии хабари ҳақиқат, барпокунии нав ё назарияи мавҷудаи беҳтар, рухсатдодаи адекватно тасвир кардани табиат (илми табии, табиатшиносӣ) ё фанҳои ҷамъиятии гуманитарии равиш ва пешбиникунии тараққиёти онҳо мебошад. Ба ғайр аз ин дар зери калимаи илм бисёр вақт системаи мушкили дониш, дар натиҷаи ин фаъолияти ҳосил карда ва намуди илмии ҷаҳонро ташкилкунанда дар назар дошта мешавад. Барои тасвири фаъолияти илмии касбӣ аз рӯи истилоҳи тадқиқот ё таҳлил истифода бурда мешавад. Мақсади тадқиқот аз гносеология, боварӣ ҳосилкунонии субъекти вай вобаста аст. Мақсади оддии илм дарккунии тартиботи табиат, қувваи ҳаракатдиханда, идоракунии равиши гуногун ва пайдошавӣ ё барои дарккунӣ ҳамчун мақсади олитарин ё барои истифодабарии дониши илмӣ дар идоракунии атрофии ҷаҳон мебошад.

• Илм (порсӣ: علم ) — маърифат, дониш, маҷмӯи маълумот оид ба ягон соҳа;
• илм додан — ба касе савод омӯхтан ба касе, касеро таълим додан;
• илм доштан — соҳиби маълумот будан, савод доштан, саводнок будан;
• илм омӯхтан — таҳсили илм кардан, дарс хондан; соҳиби илму дониш шудан;
• аҳли илм — олимон, донишмандон.

1. Кайҳонавардӣ
2. Математика
3. Кибернетика
4. Физика
5. Механика
6. Химия
7. Биология
8. Заминшиносӣ (Геодезия). Картография
9. Геофизика
10. Геология
11. Ҷуғрофия (География)
12. Ахтаршиносӣ (Астрономия)
13. Забоншиносӣ
14. Информатика