Эрдэм Ухаан

Эрдэм ухаан (шэнжэлхэ ухаан, scientia гэһэн латин үгэһөө гаралтай) гээшэ эрдэм ухаанай шудалалай арга дээрэ тулгуурилһан мэдэлгын согсо, ондоогоор хэлэбэл шудалгын үрэ дүнгээрээ гаргажа абаһан, зохёон байгуулалтада оруулһан мэдэлгэ юм.

Шэнжэлхэ эрдэм ухаан гэдэгтэ, зарим тохёолдолдо хэрэглээнэй шэнжэлхэ ухааные (applied science) оруулдаггүй байна.

Эрдэм Ухаан
Санкт-Петербург хотодо Ородой Шэнжэлхэ ухаанай Академиин байшан

Шэнжэлхэ эрдэм ухааниие 2 үндэһэн томо бүлэгтэ хубаажа болоно.

  • Байгаалиин эрдэм ухаан — гээшэ байгаалиин алибаа юумэн үзэгдэлые шудалдаг (биологи багтана) бүхы түрэлэй шэнжэлхэ эрдэм ухаанууд,
  • Ниигэмэй эрдэм ухаан — гээшэ хүн болон ниигэмэй юумэн үзэгдэлнүүдые шудалдаг шэнжэлхэ эрдэм ухаанууд юм.

Зарим тохёолдолдо тоогой ухааниие гурбадахи бүлэг гү, али хиисбэри (абстрактна) шэнжэлхэ эрдэм ухаан (formal science) болгожо илгаха байдаг. Ушарынь, тоогой ухаан дээрэ дурсаһан байгаалиин болон ниигэмэй шэнжэлхэ ухаануудай али али адли болон илгаатай талануудые агуулһан байдаг байна. Хиисбэри шэнжэлхэ эрдэм ухаанда статистика, логикын эрдэм ухаанууд эблүүлнэ. Хиисбэри шэнжэлхэ ухаанда гараһан томо ололтонууд физика болон биологиин, химиин эрдэм ухаанда мүн томо дэбжэлтэ гарахада нүлөөлнэ. Хиисбэри шэнжэлхэ ухаан таамаглал, онол, физикын хуулинуудай үндэһэн болохо ба уламаар тэдэ байгаалиин болон ниигэмэй алишье үзэгдэлэй мүн шанарые нээхэ, элирүүлхэ һуури болоно.

XVIII-XIX-р зуунһаа үмэнэхи үедэ эрдэм ухаанай ухаан бодолгые гансахүү оюун ухаанай һэдэлгэ, дедуктив логикын захирамжаар тодорхойлдог байба.

Зүүлтэ

Гадаад холбооһо

Шэнжэлхэ Ухаан
Хүмүүнлигэй | Ниигэмэй | Байгаалиин | Техникгэй | Хэрэглээнэй

Тооной ухаан | Бодос зүй | Хими | Газар зүй | Одон орон шудалал | Биологи | Түүхэ | Хэлэн шудалал | Филологи | Гүн ухаан | Сэдьхэл шудалал | Ниигэм шудалал | Антропологи | Эдэй засаг | Информатика

Tags:

Латин хэлэн

🔥 Trending searches on Wiki Буряад:

ПанамаГарагай табанГурилОрос Улас (1917)ТооБоливиФинландАра ХинганХүхэтэнНур-СултанТэнгэриин ванЭстони3 һарын 18Гималайн уулаАрхимедЧерногориҺэргэн мандалтын үеГранатаБаунтын аймагСансарын хүрдэ6 һарын 10Буддын шажанАфганистанАрсалан заанCongreso Internacional de Matemáticos de 2022Ньюфаундленд ба ЛабрадорТоогой ухаанII мянганЗаанТүрын тэригүүнЗигмунд ФройдЕхэ БританиМехико хотоТодо бэшэгҮхэлГэр бүлэЮтаБатарейОманСагаан һараЛезгин хэлэнЯпонНагпурСэдьхэл зүй7 һарын 1ИталиЛити9 һарын 2GNU FDLОрегон01 һарын 30Сэлэнгын аймагАрсаланНом (бэшэг)Хэмэл оюунЛуһанскХориин аймагНохойПулемётЧадЙоһанн Гутенберг1 һарын 26Рихард Вагнер🡆 More