भारतीय रिजर्व बैंक

भारतीय रिजर्व बैंक (अङ्ग्रेजी: Reserve Bank of Indiacode: en is deprecated ) भारतक केन्द्रीय बैंक थीक । ई भारतक सभ बैंकक सञ्चालक ओ विनियामक थीक । रिजर्व बैक भारतक अर्थव्यवस्था के नियन्त्रित करैत अछि। भारतक वित्त मंत्रालयक अधीन भारत सरकारक ई स्वायत्तशासी वित्तीय संस्थान भारतीय मुद्राक नियंत्रण, निर्गमन, ओ एकर आपुर्तिक प्रबंधन लेल उत्तरदायी रहैत अछि । ई देसक मुख्य भुगतान प्रणाली के प्रबंधित करबाक संग एकर आर्थिक विकास केरि संवर्द्धन लेल सेहो काज करैत अछि । भारतीय रिजर्व बैंक नोट मुद्रण (बीआरबीएन‌एम), आरबीआइ केरि विशिष्ट संभाग थीक जकरा माध्यम सं ई भारतीय मुद्रा ओ सिक्का (भारतक राष्ट्रीय रुपिया किंवा आइएन‌आर) मैसुर (कर्नाटक; दक्षिण भारत) आओर सालबोनी (पश्चिम बंगाल, पुर्वी भारत) देवास, मध्यप्रदेश स्थित अपन तीन गोट पत्रमुद्रांकण छापाखाना ओ मुद्रा ढ़़लाई इकाई मे छपबैत ओ ढ़लबाबैत अछि । भारतीय बैंकिंग संगठनक संग आरबीआइ भारत मे भुगतान प्रणाली ओ एकर समावेशन केरि संवर्धन ओ विनियमन करबा' लेल भारतीय भुगतान निगमक स्थापना केलक । जमा बीमा ओ ऋण प्रत्याभूति निगमक स्थापना आरबी आइ द्वारा अपन विशिष्ट संभागक रूप मे सभ भारतीय बैंक के जमा राशि प'र बीमाक सुविधा ओ ऋण सुविधाक प्रत्याभूति देबा' लेल कयल गेल छल ।

भारतीय रिजर्व बैंक
Reserve Bank of India
भारतीय रिजर्व बैंकक प्रतीक-मुद्राय
भारतीय रिजर्व बैंकक प्रतीक-मुद्राय
रिजर्व बैंक भवनक {टावर-मीनारक)मुख्यालयक समक्ष}
रिजर्व बैंक भवनक {टावर-मीनारक)मुख्यालयक समक्ष}
मुख्यालयशहीद भगत सिंह मार्ग, मुम्बई, महाराष्ट्र
स्थापनाअप्रैल १, १९३५ (८९ वर्ष आगा) (१९३५-०४-01)
गवर्नररघुराम राजन
मुद्राभारतीय रुपिया
आरक्षितयुएस$ ३०२.१ बिलियन
वेबसाइटhttps://www.rbi.org.in/hindi/Home.aspx

एकर स्थापना १ अप्रैल सन् १९३५ क रिजर्व बैंक आफ इन्डिया एक्ट १९३४क अनुसार भेल छल । प्रारम्भ मे एकर केन्द्रीय कार्यालय कोलकाता मे छल जे सन् १९३७ मे मुम्बई मे विस्तारित ओ स्थानान्तरित कयल गेल। पहिने ई एकटा एहेन आरक्षित बैंक छल जकर नियंत्रण सरकारक अधीन नहि वरन निवेशक सभक अधीन छल परन्तु सन् १९४९ सँ ई भारत सरकारक उपक्रम बनि गेल अछि । डा॰ रघुराम राजन भारतीय रिजर्व बैंकक पूर्व गभर्नर छलाह, जे सितम्बर २०१३ मे पदभार ग्रहण कयने छलाह । हुनका सं श्री ऊर्जित पटेल ओ तकर बाद हुनक पश्चवर्ती ओ 25म मुख्य कार्यकारी अधिकारी/गवर्नर श्री शक्तिकांत दास पदभार ग्रहण केलनि ।

इतिहास

भारतीय रिजर्व बैंकक स्थापना १९३४ मे भारतीय रिजर्व बैंक अधिनियमक अन्तर्गत भेल छल । यद्यपि आरंभ मे निजी निवेशकगणक अधीन रहल अहि केन्द्रीय बैंकक राष्ट्रीय १९४९ मे भेल छल आ ताहि समय सं ई पूर्णत: वित्त मंत्रालय, भारत सरकारक अधीन स्वायत्तशासी निकायक रूप मे काज करैत आओर अछि ।

सन्दर्भ सामग्रीसभ

एहो सभ देखी

Tags:

बैंकभारत

🔥 Trending searches on Wiki मैथिली:

प्रतिभा पाटिलटेलर स्विफ्ट१९९०अन्तर्राष्ट्रिय प्रमाणिक समयअस्गाबतदिसम्बर २७असमिया भाषागुलाम मुस्तफा खान५ अप्रैलबालकृष्ण समलुई पास्चरदीना- भदरीरसायनशास्‍त्रकृषिमार्क जुकरबर्गबदरीनाथ भट्टराईरुही सिंहमनोज बाजपेयीपेन्गुइन१६४७जनकजुन २७अञ्जना ओम कश्यपजेम्स म्याथ्यु बेरीरितिका सिंहअजगरत्रशुक्रराज शास्त्रीइवाटोक्योउलानबटोरफ्रान्सेली भाषाहम्प्टी शर्मा की दुल्हनिया२२ अप्रैलतृषा (अभिनेत्री)पुणेजुन १८रियो दी जेनेरियोअङ्ग्रेजीफरबरी ४रामविलास पासवान१३ जुलाई१९३४जीरामानव विकास सूचकाङ्कमार्च १२२८ फरबरीवर्ण रत्नाकरचमेलीबैङ्ककइम्तियाज अली२००४राजनीतिकुटनीतिज्ञ२०१६५ दिसम्बर४ जुनमार्च १५मिस्टर टीएसकेमल्लिकार्जुन खड़गेगढवाल (वंश)समाजवाद२००७कथकफुटबलवृन्दावन चन्द्रोदय मन्दिरयुनिभर्सिटी कलेज लण्डनहजार स्तम्भ मन्दिर🡆 More