भारतीय रिजर्व बैंक (अङ्ग्रेजी: Reserve Bank of Indiacode: en is deprecated ) भारतक केन्द्रीय बैंक थीक । ई भारतक सभ बैंकक सञ्चालक ओ विनियामक थीक । रिजर्व बैक भारतक अर्थव्यवस्था के नियन्त्रित करैत अछि। भारतक वित्त मंत्रालयक अधीन भारत सरकारक ई स्वायत्तशासी वित्तीय संस्थान भारतीय मुद्राक नियंत्रण, निर्गमन, ओ एकर आपुर्तिक प्रबंधन लेल उत्तरदायी रहैत अछि । ई देसक मुख्य भुगतान प्रणाली के प्रबंधित करबाक संग एकर आर्थिक विकास केरि संवर्द्धन लेल सेहो काज करैत अछि । भारतीय रिजर्व बैंक नोट मुद्रण (बीआरबीएनएम), आरबीआइ केरि विशिष्ट संभाग थीक जकरा माध्यम सं ई भारतीय मुद्रा ओ सिक्का (भारतक राष्ट्रीय रुपिया किंवा आइएनआर) मैसुर (कर्नाटक; दक्षिण भारत) आओर सालबोनी (पश्चिम बंगाल, पुर्वी भारत) देवास, मध्यप्रदेश स्थित अपन तीन गोट पत्रमुद्रांकण छापाखाना ओ मुद्रा ढ़़लाई इकाई मे छपबैत ओ ढ़लबाबैत अछि । भारतीय बैंकिंग संगठनक संग आरबीआइ भारत मे भुगतान प्रणाली ओ एकर समावेशन केरि संवर्धन ओ विनियमन करबा' लेल भारतीय भुगतान निगमक स्थापना केलक । जमा बीमा ओ ऋण प्रत्याभूति निगमक स्थापना आरबी आइ द्वारा अपन विशिष्ट संभागक रूप मे सभ भारतीय बैंक के जमा राशि प'र बीमाक सुविधा ओ ऋण सुविधाक प्रत्याभूति देबा' लेल कयल गेल छल ।
| |||
मुख्यालय | शहीद भगत सिंह मार्ग, मुम्बई, महाराष्ट्र | ||
---|---|---|---|
स्थापना | अप्रैल १, १९३५ | ||
गवर्नर | रघुराम राजन | ||
मुद्रा | भारतीय रुपिया | ||
आरक्षित | युएस$ ३०२.१ बिलियन | ||
वेबसाइट | https://www.rbi.org.in/hindi/Home.aspx |
एकर स्थापना १ अप्रैल सन् १९३५ क रिजर्व बैंक आफ इन्डिया एक्ट १९३४क अनुसार भेल छल । प्रारम्भ मे एकर केन्द्रीय कार्यालय कोलकाता मे छल जे सन् १९३७ मे मुम्बई मे विस्तारित ओ स्थानान्तरित कयल गेल। पहिने ई एकटा एहेन आरक्षित बैंक छल जकर नियंत्रण सरकारक अधीन नहि वरन निवेशक सभक अधीन छल परन्तु सन् १९४९ सँ ई भारत सरकारक उपक्रम बनि गेल अछि । डा॰ रघुराम राजन भारतीय रिजर्व बैंकक पूर्व गभर्नर छलाह, जे सितम्बर २०१३ मे पदभार ग्रहण कयने छलाह । हुनका सं श्री ऊर्जित पटेल ओ तकर बाद हुनक पश्चवर्ती ओ 25म मुख्य कार्यकारी अधिकारी/गवर्नर श्री शक्तिकांत दास पदभार ग्रहण केलनि ।
भारतीय रिजर्व बैंकक स्थापना १९३४ मे भारतीय रिजर्व बैंक अधिनियमक अन्तर्गत भेल छल । यद्यपि आरंभ मे निजी निवेशकगणक अधीन रहल अहि केन्द्रीय बैंकक राष्ट्रीय १९४९ मे भेल छल आ ताहि समय सं ई पूर्णत: वित्त मंत्रालय, भारत सरकारक अधीन स्वायत्तशासी निकायक रूप मे काज करैत आओर अछि ।
This article uses material from the Wikipedia मैथिली article भारतीय रिजर्व बैंक, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). CC BY-SA 4.0 कऽ अन्तर्गत विषय सूची उपलब्ध अछि । Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki मैथिली (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.