ऋतु

ऋतु एक वर्ष स छोट कालखंड छी जहिमे मौसम क दशाएं एक खास प्रकारस होइत अछि। इ कालखण्ड एक वर्ष क भाग म विभाजित करैत अछि जाहि दौरान पृथ्वी क सूर्य क परिक्रमा क परिणामस्वरूप दिन क अवधि, तापमान, वर्षा, आर्द्रता इत्यादि मौसमी दशाएँ एक चक्रीय रूप म बदलैत अछि। मौसम क दशाओं म वर्ष क दौरान इ चक्रीय बदलाव क प्रभाव पारितंत्र पर पडैत अछि आर इ प्रकार पारितंत्रीय ऋतुसभ निर्मित होइत अछि यथा नेपाल आर पश्चिम बंगाल म जुलाई स सितम्बर तक वर्षा ऋतु होइत , यानि नेपाल आर पश्चिम बंगाल म जुलाई स अक्टूबर तक, वर्ष क अन्य कालखंडो क अपेक्षा अधिक वर्षा होइत अछि। इ प्रकार यदि कहल जायकी तमिलनाडु म मार्च स जुलाई तक गृष्म ऋतु होइत अछि, एकर अर्थ छी कि तमिलनाडु म मार्च स जुलाई तक क महीना म साल क अन्य समय क अपेक्षा गर्म होइत अछी ।

ऋतु
पारितंत्र क अनुसार छह ऋतुसभ
ऋतु
Illumination of the earth at each change of astronomical season
ऋतु
Fig. 1
This diagram shows how the tilt of the Earth's axis aligns with incoming sunlight around the winter solstice of the Northern Hemisphere. Regardless of the time of day (i.e. the Earth's rotation on its axis), the North Pole will be dark, and the South Pole will be illuminated; see also arctic winter. In addition to the density of incident light, the dissipation of light in the atmosphere is greater when it falls at a shallow angle.

नेपाल आर भारत म परंपरागत रूप स मुख्यतः छः ऋतुएं परिभाषित कएल जाएत अछि। -

ऋतु हिन्दू मास ग्रेगरियन मास
वसन्त ऋतु (Spring) चैत्र स वैशाख मार्च स अप्रिल
ग्रीष्म ऋतु (Summer) ज्येष्ठ स आषाढ मई स जून
वर्षा ऋतु (Rainy) श्रावन स भाद्रपद जुलाई स सितम्बर
शरद् ऋतु(Autumn) आश्विन स कार्तिक अक्टूबर स नवम्बर
हेमन्त ऋतु (pre-winter) मार्गशीर्ष स पौष दिसम्बर स १५ जनवरी
शिशिर ऋतु (Winter) माघ स फाल्गुन 16 जनवरी स फरवरी

ऋतु परिवर्तनक कारण

ऋतु परिवर्तनक कारण पृथ्वी द्वारा सूर्य क चारों ओर परिक्रमण आर पृथ्वी क अक्षीय झुकाव अछि। पृथ्वी क डी घूर्णन अक्ष परिक्रमा पथ स बनल समतल पर लगभग 66.5 अंश का कोण बनैत अछि जेकर कारण उत्तरी आ दक्षिणी गोलार्धों म स कोनो एक गोलार्द्ध सूर्य क ओर झुकैत अछि। इ झुकाव सूर्य क चारो ओर परिक्रमा क कारण वर्ष क अलग-अलग समय अलग-अलग होइत अछि जहिमे दिन-रात क अवधि म घट-बढ़ क एक वार्षिक चक्र निर्मित होइत अछि। यी ऋतु परिवर्तन क मूल कारण होइत अछि।

एहो सभ देखी

सन्दर्भ सामग्रीसभ

Tags:

जुलाईतमिलनाडुनेपालपश्चिम बंगालमौसमवर्षवर्षा ऋतुसितम्बर

🔥 Trending searches on Wiki मैथिली:

काजल अग्रवालतुलसीमानस्वी ममगईउपेन्द्र यादवपाल वंशमानवशास्त्रअरुण गोविलनीता अम्बानीमारवाडीमारुति सुजुकीराजपाल यादवटेलर स्विफ्टफ्रान्स२२ अक्टुबरभाषाअरविन्द केजरीवालरियो दी जेनेरियोमैथिली भाषाभारतीय निर्वाचन आयोगरामभद्राचार्यदशावतारहिन्दी भाषाअश्लील चलचित्र कलाकारअब्बास (अभिनेता)रूससंयुक्त राज्य अमेरिकाआर्य समाजदिनेश लाल यादवरागेश्वरीयुरोपजया प्रदाभौतिक शास्‍त्रकरीना कपूर खान१९९८कपिल शर्माएचटिएमएलस्वाती रेड्डीक्यालिफोर्नियाराष्ट्रिय तापविद्युत निगम लिमिटेडसोनी राजदान३० अप्रैलस्वीडेनक्यानाडानरेन्द्र मोदीस्मृति ईरानीव्यास गाउँपालिकाउदय मंडलविक्रम (अभिनेता)हिमाली प्रदेश (नेपाल)तापसी पन्नूकाजल राघवानीहिन्दू धर्मउपेन्द्र नाथ झा 'व्यास'शनि देवमदन भण्डारीवसुन्धरा राजे सिन्धियामाइक्रोसफ्टकमल हासनविजयवाड़ादिल्लीसृष्टी श्रेष्ठचमेलीभारतक राज्य आ सङ्घीय राज्य क्षेत्रसभविएनाहनुमान चालीसाकम्प्युटरनव दिल्लीफिलिपिन्सजहाँगीरभेरी नगरपालिका६०🡆 More