भारतीय रिजर्व बैंक

भारतीय रिजर्व बैंक (अङ्ग्रेजी: Reserve Bank of Indiacode: en is deprecated ) भारतक केन्द्रीय बैंक थीक । ई भारतक सभ बैंकक सञ्चालक ओ विनियामक थीक । रिजर्व बैक भारतक अर्थव्यवस्था के नियन्त्रित करैत अछि। भारतक वित्त मंत्रालयक अधीन भारत सरकारक ई स्वायत्तशासी वित्तीय संस्थान भारतीय मुद्राक नियंत्रण, निर्गमन, ओ एकर आपुर्तिक प्रबंधन लेल उत्तरदायी रहैत अछि । ई देसक मुख्य भुगतान प्रणाली के प्रबंधित करबाक संग एकर आर्थिक विकास केरि संवर्द्धन लेल सेहो काज करैत अछि । भारतीय रिजर्व बैंक नोट मुद्रण (बीआरबीएन‌एम), आरबीआइ केरि विशिष्ट संभाग थीक जकरा माध्यम सं ई भारतीय मुद्रा ओ सिक्का (भारतक राष्ट्रीय रुपिया किंवा आइएन‌आर) मैसुर (कर्नाटक; दक्षिण भारत) आओर सालबोनी (पश्चिम बंगाल, पुर्वी भारत) देवास, मध्यप्रदेश स्थित अपन तीन गोट पत्रमुद्रांकण छापाखाना ओ मुद्रा ढ़़लाई इकाई मे छपबैत ओ ढ़लबाबैत अछि । भारतीय बैंकिंग संगठनक संग आरबीआइ भारत मे भुगतान प्रणाली ओ एकर समावेशन केरि संवर्धन ओ विनियमन करबा' लेल भारतीय भुगतान निगमक स्थापना केलक । जमा बीमा ओ ऋण प्रत्याभूति निगमक स्थापना आरबी आइ द्वारा अपन विशिष्ट संभागक रूप मे सभ भारतीय बैंक के जमा राशि प'र बीमाक सुविधा ओ ऋण सुविधाक प्रत्याभूति देबा' लेल कयल गेल छल ।

भारतीय रिजर्व बैंक
Reserve Bank of India
भारतीय रिजर्व बैंकक प्रतीक-मुद्राय
भारतीय रिजर्व बैंकक प्रतीक-मुद्राय
रिजर्व बैंक भवनक {टावर-मीनारक)मुख्यालयक समक्ष}
रिजर्व बैंक भवनक {टावर-मीनारक)मुख्यालयक समक्ष}
मुख्यालयशहीद भगत सिंह मार्ग, मुम्बई, महाराष्ट्र
स्थापनाअप्रैल १, १९३५ (८९ वर्ष आगा) (१९३५-०४-01)
गवर्नररघुराम राजन
मुद्राभारतीय रुपिया
आरक्षितयुएस$ ३०२.१ बिलियन
वेबसाइटhttps://www.rbi.org.in/hindi/Home.aspx

एकर स्थापना १ अप्रैल सन् १९३५ क रिजर्व बैंक आफ इन्डिया एक्ट १९३४क अनुसार भेल छल । प्रारम्भ मे एकर केन्द्रीय कार्यालय कोलकाता मे छल जे सन् १९३७ मे मुम्बई मे विस्तारित ओ स्थानान्तरित कयल गेल। पहिने ई एकटा एहेन आरक्षित बैंक छल जकर नियंत्रण सरकारक अधीन नहि वरन निवेशक सभक अधीन छल परन्तु सन् १९४९ सँ ई भारत सरकारक उपक्रम बनि गेल अछि । डा॰ रघुराम राजन भारतीय रिजर्व बैंकक पूर्व गभर्नर छलाह, जे सितम्बर २०१३ मे पदभार ग्रहण कयने छलाह । हुनका सं श्री ऊर्जित पटेल ओ तकर बाद हुनक पश्चवर्ती ओ 25म मुख्य कार्यकारी अधिकारी/गवर्नर श्री शक्तिकांत दास पदभार ग्रहण केलनि ।

इतिहास

भारतीय रिजर्व बैंकक स्थापना १९३४ मे भारतीय रिजर्व बैंक अधिनियमक अन्तर्गत भेल छल । यद्यपि आरंभ मे निजी निवेशकगणक अधीन रहल अहि केन्द्रीय बैंकक राष्ट्रीय १९४९ मे भेल छल आ ताहि समय सं ई पूर्णत: वित्त मंत्रालय, भारत सरकारक अधीन स्वायत्तशासी निकायक रूप मे काज करैत आओर अछि ।

सन्दर्भ सामग्रीसभ

एहो सभ देखी

Tags:

बैंकभारत

🔥 Trending searches on Wiki मैथिली:

नक्की तालअमिताभ बच्चनमनामाकाली पूजाश्रीनगरकर्णाली नदीमहावीर मन्दिरदिनेश लाल यादवसमयग्याङ्स अफ वासेपुरविनायक दामोदर सावरकरविभूति आनन्दपत्रहीन नग्न गाछवैद्यनाथ मिश्र 'यात्री'बाराहा, सगरमाथाबेरुतजीवशास्‍त्रशिबानी दान्डेकरकूर्म अवतार१९९३नेल्सन मन्डेलादशावतारजनकपुर उपमहानगरपालिकापंकज धीरमिथिलानेहा शर्मामाही गिलदरवार हत्याकाण्डभारत महिला क्रिकेट टिममिनिसोटारानी ऐश्वर्य राज्यलक्ष्मी शाहहुमायूँसंयुक्त राज्य अमेरिकाप्रिया प्रकाश वरियरशहरमोल्डोवामस्को६०हनुमान चालीसानवम्बरहेली शाह१० जुलाईफलमन्दाकिनी (अभिनेत्री)बिहार विधान मण्डलदिलीप (अयोध्या के सूर्यवंशी राजा)रागेश्वरीहाथीगुम्फा शिलालेखटोक्योमार्च १२पूनम ढिल्लोनचेन्नकेशव मन्दिर, बेलुरओट्टो भान बिस्मार्कउन्मुक्त चन्दरामाश्रय झा 'रामरंग'दक्षिण कोरियामिसेल ओबामा१९१६बेलीचलचित्रमान्चू विष्णुगुजराततिल🡆 More