ພຣະຣາຊອານາຈັກລາວ

ພຣະຣາຊອານາຈັກຣ໌ລາວ
1947–1975
ທຸງຊາດ ເຄື່ອງໝາຍຊາດ
ເພງຊາດ:  ລາ ມາຣເຊເຢສ ເພງຊາດລາວ
ສະຖານະ	ອານານິຄົມຝຣັ່ງ(1947–1953) ລະບອບລັດຖະທຳມະນູນ (1953–1975)
ເມືອງຫຼວງ	ວຽງຈັນ (ບໍລິຫານ) ຫຼວງພະບາງ (ລາຊະວົງ)
ເມືອງໃຫຍ່ທີ່ສຸດ	ວຽງຈັນ
ພາສາທົ່ວໄປ	ພາສາລາວ ພາສາຝຣັ່ງ
ການປົກຄອງ	ລັດຖະທຳມະນູນທີ່ເປັນເອກະພາບ
ກະສັດ
• 1947–1959	ເຈົ້າມະຫາຊີວິດສີສະຫວ່າງວົງ
• 1959–1975	ພະເຈົ້າມະຫາຊີວິດສີສະຫວ່າງວັດທະນາ
ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ
• 1947–1948 (ກ່ອນ)	ເຈ້າສຸວັນນະລາດ
• 1962–1975 (last)	ເຈົ້າສຸວັນນະພູມາ
ປະຫວັດສາດ
• ຄວາມເປັນເອກະລາດ	11 ພຶດສະພາ 1947
• ເອ​ກະ​ລາດ	22 ຕຸລາ 1953
• ການຍອມຮັບຂອງສະຫະປະຊາຊາດ	14 ທັນວາ 1955
• ການປະຕິວັດຂອງພັກປະຕິວັດປະຊາຊົນລາວ	23 ສິງຫາ 1975
• ກໍ່ຕັ້ງ ສປປ.ລາວ	2 ທັນວາ 1975
ປະຊາກອນ
•	3,100,000
ສະກຸນເງິນ	ກີບ
ຂັບລົດດ້ານ	right
ລະຫັດໂທລະສັບ	856
ລະຫັດ ISO 3166	LA
ກ່ອນໜ້າ ຖັດໄປ ອິນດູຈີນຝຣັ່ງ ລັດໃນອະນຸລັກຝຣັ່ງໃນລາວ ປະເທດລາວ ລັດຖະບານລາຊະອານາຈັກລາວພັດຖິ່ນ
ປັດຈຸບັນເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງ	ປະເທດລາວ

ດ້ວຍການປົກຄອງຕົນເອງກັບລັດຖະທຳມະນູນສະບັບໃໝ່ໃນປີ ໑໙໔໗ ເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງສະຫະພາບຝຣັ່ງ ແລະສະຫະພັນທີ່ມີສ່ວນທີ່ເຫຼືອຂອງອິນດູຈີນຝຣັ່ງ ໃນປີ 1953 ຝຣັ່ງລາວ ສົນທິສັນຍາໄດ້ສ້າງຕັ້ງອຳນາດອະທິປະໄຕ ປະເທດລາວເອກະລາດ ແຕ່ບໍ່ໄດ້ກຳນົດວ່າໃຜຈະເປັນຜູ້ປົກຄອງປະເທດ ໃນຊຸມປີຕໍ່ມາ ສາມກຸ່ມນໍາພາໂດຍອັນທີ່ເອີ້ນວ່າ ສາມເຈົ້າຊາຍ ຜິດຖຽງກັບອຳນາດ: ຄວາມເປັນກາງພາຍໃຕ້ເຈົ້າສຸວັນນະພູມາ ພັກຂວາປີກພາຍໃຕ້ບຸນອຸ້ມ ນະ ຈຳປາສັກ ແລະປີກຊ້າຍແນວລາວຮັກຊາດ ຫວຽດນາມເໜືອສະໜັບສະໜູນ (ດຽວນີ້ເອີ້ນວ່າ ປະເທດລາວ) ພາຍໃຕ້ເຈົ້າສຸພານຸວົງ ແລະນາຍົກລັດຖະມົນຕີໃນອະນາຄົດ ໄກສອນ ພົມວິຫານ

ລາຊະອານາຈັກລາວໄດ້ຖືກປະກາດຢ່າງເປັນທາງການ ເມື່ອລັດຖະທຳມະນູນສະບັບໃໝ່ໄດ້ຖືກປະກາດໃຊ້ໃນປີ 1947 ເປັນສ່ວນຫນຶ່ງຂອງອານານິຄົມຝຣັ່ງ ແລະໄດ້ຮັບເອກະລາດເຕັມທີ່ໃນປີ 1953

ປະຕິບັດຕາມຝຣັ່ງລາວສົນທິສັນຍາປີ 1953 ເຊິ່ງໃຫ້ປະເທດລາວເປັນເອກະລາດ ລັດຖະບານລາວໄດ້ຄວບຄຸມປະເທດ ສົນທິສັນຍາສະບັບນີ້ໄດ້ສ້າງຕັ້ງລະບອບກະສັດລັດຖະທຳມະນູນ ກັບເຈົ້າມະຫາຊີວິດສີສະຫວ່າງວົງເປັນກະສັດ ແລະເຈົ້າສຸວັນນະພູມາ ເປັນນາຍົກລັດຖະມົນຕີ

ມີຄວາມພະຍາຍາມຫລາຍຢ່າງໂດຍສາມເຈົ້າຊາຍແລະເຈົ້າມະຫາຊີວິດສີສະຫວ່າງວັດທະນາເພື່ອສ້າງຕັ້ງລັດຖະບານປະສົມ ລັດຖະບານເອກະພາບແຫ່ງຊາດຊຸດທຳອິດໄດ້ສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນໃນປີ 1958 ພາຍໃຕ້ເຈົ້າສຸວັນນະພູມາ ແຕ່ລົ້ມລົງພາຍຫຼັງສອງເດືອນ ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ຜູ້ທີ່ຢູ່ພາຍໃຕ້ລັດຖະທຳມະນູນໄດ້ແຕ່ງຕັ້ງລັດຖະມົນຕີຂອງລາວ ແລະໄດ້ຮັບຄຳແນະນຳຈາກກະສັດ ໄດ້ເຮັດການຕົກລົງກັບອ້າຍຂອງລາວແມ່ນສຸພານຸວົງ

ເຈົ້າສຸວັນນະພູມາໃຫ້ພັກຄອມມິວນິດສອງບ່ອນນັ່ງຢູ່ໃນຫ້ອງວ່າການລັດຖະບານແລະໃນການກັບຄືນ ສຸພານຸວົງຈະລວມເອົາ 1,500 ຂອງລາວ 6,000 ກອງທັບຄອມມິວນິດເຂົ້າໄປໃນກອງທັບຕໍາແຫນ່ງ ເຈົ້າສຸພານຸວົງໄດ້ຮັບຕຳແໜ່ງເປັນລັດຖະມົນຕີກະຊວງແຜນການສ້າງສາຄືນໃໝ່ແລະການຫັນເປັນຕົວເມືອງ ໃນຂະນະທີ່ສະມາຊິກອີກຄົນໜຶ່ງຂອງພັກຄອມມູນິດ ຖືກແຕ່ງຕັ້ງໃຫ້ເປັນລັດຖະມົນຕີວ່າການກະຊວງສາສະໜາແລະສິລະປະວິຈິດສິນ

ພຣະລາຊະອານາຈັກລາວໄດ້ແບ່ງອອກເປັນຫ້າເຂດທະຫານກອງກຳລັງປະກອບອາວຸດພຣະລາຊະອານາຈັກລາວໄດ້ຮັບຜິດຊອບສຳລັບການປ້ອງກັນປະເທດ ປະກອບມີສາມສາຂາບໍລິການ: ກອງທັບພຣະລາຊະອານາຈັກລາວ ກອງທັບເຮືອພຣະລາຊະອານາຈັກລາວ ເຊິ່ງຢູ່ພາຍໃຕ້ການຄວບຄຸມຂອງກະຊວງປ້ອງກັນປະເທດໃນວຽງຈັນ

ສະຫະລັດອາເມລິກາໄດ້ສະຫນອງໃຫ້ກອງທັບເຮືອພຣະລາຊະອານາຈັກລາວ ມີເຮືອລາດຕະເວນແມ່ນ້ຳ 20 ລຳ ແລະຍານລົງຈອດສະເທິນນ້ຳສະເທິນບົກ 16 ລຳ ໃນລະຫວ່າງປີ 1962 - 1971 ສະຫະລັດອາເມລິກາສະໜອງໃຫ້ແກ່ປະເທດລາວດ້ວຍປະມານ 500 ລ້ານໂດລາສະຫະລັດໃນການຊ່ວຍເຫຼືອດ້ານການທະຫານ

ລັດຖະບານລາວມີຄວາມສຳພັນໃກ້ຊິດກັບສະຫະລັດອາເມລິກາ ເຊິ່ງໃຫ້ການຊ່ວຍເຫຼືອປະເທດແລະຊ່ວຍໃນການໂຄສະນາຕໍ່ຕ້ານ ປະເທດລາວແລະຄອມມິວນິສຫວຽດນາມເໜືອຖືກເຄື່ອນໄຫວ ໃນລະຫວ່າງປີ 1957 ສະຫະລັດອາເມລິກາໃຊ້ຈ່າຍຕໍ່ຫົວຄົນເພື່ອການຊ່ວຍເຫລືອຕ່າງປະເທດໃຫ້ປະເທດລາວກ່ວາມັນມີຢູ່ໃນປະເທດອື່ນໆ ເຮັດໄດ້ປະມານ 150 ໂດລາສະຫະລັດຕໍ່ຄົນລາວ ສອງເທົ່າຂອງລາຍໄດ້ສະເລ່ຍຕໍ່ປີຂອງຄົນ ເງິນຈຳນວນໜຶ່ງໄດ້ໄປສະໜັບສະໜູນຊາວອາເມລິກັນຜູ້ສະໝັກໃນການເລືອກຕັ້ງ ໃນຂະນະທີ່ເງິນອື່ນໆໄດ້ໄປຫາໂຄງການເພື່ອສະໜັບສະໜູນເງິນຕາທ້ອງຖິ່ນແມ່ນກີບລາວ

ພະເຈົ້າມະຫາຊີວິດສີສະຫວ່າງວັດທະນາໄດ້ໄປຢ້ຽມຢາມສະຫະລັດອາເມລິກາໃນປີ 1963 ພົບປະກັບປະທານປະເທດ ຈອນ ແຄແນດີ

ປະເທດລາວກໍ່ໄດ້ຮັບການສະໜັບສະໜູນຈາກປະເທດຝະຣັ່ງ ອົດສະຕະຣາລີ ພະມ້າ (ມຽນມາ) ໄທ ແລະປະເທດຢີ່ປຸ່ນ

 

ໃນປີ 1960 ທ່າມກາງຊຸດກະບົດ ການຕໍ່ສູ້ກັນລະຫວ່າງກອງທັບພຣະຣາຊອານາຈັກລາວແລະສະຫະພາບໂຊວຽດກັບຄືນ ຄອມມິວນິດປະເທດລາວ ລັດຖະບານຊົ່ວຄາວແຫ່ງທີສອງຂອງເອກະພາບແຫ່ງຊາດ ສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນໂດຍ ເຈົ້າສຸວັນນະພູມາ ໃນປີ 1962 ພິສູດແລ້ວວ່າບໍ່ປະສົບຜົນສຳເລັດ ແລະສະຖານະການຊຸດໂຊມລົງຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ ຫລັງຈາກນັ້ນເປັນຂໍ້ຂັດແຍ່ງໃນປະເທດລາວ ໄດ້ກາຍເປັນຈຸດສຸມສຳລັບການແຂ່ງຂັນກັນຂອງປະເທດມະຫາອຳນາດ ໃນລະຫວ່າງ ການຮຸກຮານຫວຽດນາມເໜືອຂອງປະເທດລາວ ປະເທດລາວໄດ້ຮັບການສະໜັບສະໜູນທາງທະຫານໂດຍກອງທັບປະຊາຊົນຫວຽດນາມແລະຫວຽດກົ່ງ

ລາວຖືກດຶງເຂົ້າໄປໃນສົງຄາມຫວຽດນາມ ນັບຕັ້ງແຕ່ພາກສ່ວນຂອງລາວໄດ້ຖືກບຸກລຸກແລະຄອບຄອງໂດຍຫວຽດນາມເໜືອ ສໍາລັບການນໍາໃຊ້ເປັນເສັ້ນທາງການສະຫນອງສໍາລັບສົງຄາມຂອງຕົນຕໍ່ຕ້ານພາກໃຕ້ຂອງຫວຽດນາມ ໃນການຕອບໂຕ້ ສະຫະລັດອາເມລີກາໄດ້ເລີ່ມຕົ້ນຂະບວນການວາງລະເບີດຕໍ່ຕ້ານ ຕຳແໜ່ງຫວຽດນາມເໜືອສະຫນັບສະຫນູນເປັນປົກກະຕິແລະສະຫມໍ່າສະເຫມີຕ້ານກຳລັງຄອມມິວນິດໃນປະເທດລາວ ລວມທັງຜູ້ທີ່ນຳພາໂດຍພົນເອກ ວາງເປົາ ຊາວມົ້ງ ແລະສະໜັບສະໜູນກອງທັບສາທາລະນະລັດຫວຽດນາມໃຕ້ ການບຸກລຸກເຂົ້າໄປໃນລາວ ໄດ້ສະໜອງເຄື່ອງໃຊ້ຕ່າງໆຝຶກອົບຮົມແລະການສະໜອງທຶນໃຫ້ແກ່ລັດຖະບານສູນກາງ

ໃນປີ 1968 ກອງທັບຫວຽດນາມເໜືອໄດ້ເປີດການໂຈມຕີຫຼາຍພາກສ່ວນຊ່ວຍ​ເຫຼືອປະເທດລາວຕໍ່ສູ້ກັບກອງທັບພຣະຣາຊອານາຈັກລາວ ການໂຈມຕີດັ່ງກ່າວສົ່ງຜົນໃຫ້ທະຫານສ່ວນໃຫຍ່ແມ່ນກຳລັງທັບມ້າງ ເຮັດໃຫ້ຂໍ້ຂັດແຍ່ງເກີດຂື້ນກັບກຳລັງທີ່ບໍ່ແນ່ນອນຍົກຂຶ້ນມາໂດຍສະຫະລັດອາເມລີກາແລະໄທ

ການຖິ້ມລະເບີດທາງອາກາດຢ່າງຫລວງຫລາຍຕໍ່ ກຸ່ມປະເທດລາວແລະກອງທັບປະຊາຊົນຫວຽດນາມໄດ້ຖືກປະຕິບັດໂດຍສະຫະລັດອາເມລີກາໄດ້ຖືກລາຍງານວ່າປະເທດລາວຖືກໂຈມຕີໂດຍສະເລ່ຍການວາງລະເບີດ B-52 ທຸກໆ 8 ນາທີ 24 ຊົ່ວໂມງຕໍ່ມື້ ລະຫວ່າງປີ 1964 ແລະ 1973 ເຄື່ອງບິນຖິ້ມລະເບີດສະຫະລັດອາເມລີກາຫຼຸດລົງຫຼາຍລະເບີດສຸດປະເທດລາວ ໃນໄລຍະເວລານີ້ກ່ວາໄດ້ຖືກຖິ້ມໃນລະຫວ່າງທັງຫມົດຂອງສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີສອງ ໃນຈຳນວນລະເບີດຈຳນວນ 260 ລ້ານໜ່ວຍທີ່ຖືກລະເບີດ ໂດຍສະເພາະໃນແຂວງຊຽງຂວາງຢູ່ໃນທົ່ງໄຫຫິນ ລູກລະເບີດປະມານ 80 ລ້ານໜ່ວຍບໍ່ໄດ້ລະເບີດ ປ່ອຍໃຫ້ເປັນມໍລະດົກຕາຍ

ສຸດທ້າຍໄດ້ມີການຢຸດຍິງເມື່ອເດືອນກຸມພາ 1973 ຕາມດ້ວຍສັນຍາສັນຕິພາບປາຣີ ລະຫວ່າງສະ​ຫະ​ລັດອາເມລິກາແລະຫວຽດນາມເໜືອ ໃນເດືອນເມສາ 1974 ລັດຖະບານຊົ່ວຄາວຂອງເອກະພາບແຫ່ງຊາດອື່ນໆໄດ້ສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນ ກັບເຈົ້າຊາຍສຸວັນນາພູມາເປັນນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ຕາມໂດຍເວລານີ້ ກອງທັບປະເທດລາວກຳລັງຄວບຄຸມພື້ນທີ່ໃຫຍ່ຂອງປະເທດແລະຕາມດ້ວຍເຫດການຍຶດນະຄອນໄຊງ່ອນແລະພະນົມເປນເຖິງກອງກຳລັງຄອມມູນິດໃນເດືອນເມສາ 1975 ກຳຈັດໂອກາດຂອງພັນທະມິດລັດຖະບານປະສົມໃດໆ ສ້າງຕັ້ງຂື້ນໃນປະເທດລາວ ຕໍ່ດ້ວຍໄຊຊະນະຄອມມູນິດໃນທັງສອງປະເທດ ພວກເຂົາກ້າວຫນ້າເຖີງວຽງຈັນ

ເມື່ອວັນທີ່ 2 ທັນວາທີ່ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ເຈົ້າວົງສະຫວ່າງໄດ້ສົ່ງຈົດໝາຍສະຫຼະລາຊະສົມບັດສະບັບຫຍໍ້ຂອງພະເຈົ້າມະຫາຊີວິດສີສະຫວ່າງວັດທະນາໄປທີ່ປະເທດລາວ ສາທາລະນະລັດປະຊາທິປະໄຕປະຊາຊົນລາວໄດ້ສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນກັບເຈົ້າສຸພານຸວົງເປັນປະທານ ໄກສອນ ພົມວິຫານ ເຮັດໜ້າທີ່ເປັນນາຍົກລັດຖະມົນຕີແລະເລຂາທິການໃຫຍ່ຂອງພັກປະຊາຊົນປະຕິວັດລາວ

ປົກຄອງແລະການພັດທະນາ.ເວົ້າອີກຢ່າງ ໜຶ່ງ, ປະເທດທີ່ປະສົບຜົນ ສຳ ເລັດເປັນເອກະລາດບໍ່ໄດ້ເຫັນວ່າລະບົບເສດຖະກິດ ເໝາະ ສົມກັບຄວາມກ້າວ ໜ້າ ຂອງພວກເຂົາ, ນັ້ນແມ່ນເຫດຜົນທີ່ພວກເຂົາຍັງອາໄສປະເທດທີ່ພັດທະນາໃນປະຈຸບັນ. ພວກເຂົາຍັງຄົງເປັນປະຊາຊົນທີ່ເພິ່ງພາອາໄສ, ເຖິງແມ່ນວ່າພວກເຂົາໄດ້ປະກາດການປົດປ່ອຍຂອງພວກເຂົາແລ້ວ. ການພັດທະນາຍັງປະກອບດ້ວຍການຂາດໂຄງປະກອບການປົກຄອງ - ສັງຄົມທີ່ ໝັ້ນ ຄົງ, ນັ້ນແມ່ນເຫດຜົນທີ່ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງພົນລະເມືອງສູງທີ່ເຮັດໃຫ້ຄວາມອຶດຫິວ, ຄວາມອຶດຫິວແລະພະຍາດເກີດຂື້ນ. ສະພາບການນີ້ຍັງເຮັດໃຫ້ຂາດພື້ນຖານໂຄງລ່າງແລະວິທີການທາງດ້ານເຕັກນິກເນື່ອງຈາກວ່າບໍ່ມີການຜະລິດໃນທ້ອງຖິ່ນ, ຊຶ່ງຫມາຍຄວາມວ່າຊັບພະຍາກອນທີ່ ຈຳ ເປັນຕ້ອງໄດ້ ນຳ ເຂົ້າ. ໃນທາງກົງກັນຂ້າມ, ບັນດາປະເທດເຫຼົ່ານີ້ມີແນວໂນ້ມທີ່ຈະບໍ່ດຸ່ນດ່ຽງລະບົບສັງຄົມໂດຍການຫັນເປັນອຸດສາຫະ ກຳ ໃນປະເທດແລະເຮັດໃຫ້ແຫຼ່ງທຶນຄ່ອຍໆຫລຸດລົງ. ດ້ວຍເຫດຜົນດັ່ງກ່າວ, ໜີ້ ຕ່າງປະເທດເກີດຂື້ນ, ເຊິ່ງກໍ່ໃຫ້ເກີດການເພິ່ງພາອາໄສລັດຕ່າງປະເທດຫຼາຍຂື້ນຍ້ອນການສະກັດກັ້ນຜົນປະໂຫຍດ. ໃນປະຈຸບັນ, ປະຊາຊົນທີ່ດ້ອຍພັດທະນາບາງຄົນມັກຈະຮຽກຮ້ອງໃຫ້ມີການເຈລະຈາທາງການເມືອງເນື່ອງຈາກຄວາມບໍ່ເປັນໄປໄດ້ໃນການຈ່າຍ ໜີ້ ຕ່າງປະເທດຂອງພວກເຂົາ, ທີ່ໄດ້ມາໃນລະຫວ່າງຂັ້ນຕອນການຫັນປ່ຽນ.

• Country Study – Kingdom of Laos
• [1]​

  ບົດຄວາມກ່ຽວກັບປະເທດ ດິນແດນ ຫຼືເຂດການປົກຄອງນີ້ຍັງເປັນໂຄງ. ທ່ານສາມາດຊ່ອຍວິກິພີເດຍໄດ້ໂດຍເພີ່ມຂໍ້ມູນ.