ປະເທດກຳປູເຈຍ

ລາຊະອານາຈັກ ກຳປູເຈຍ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា (ຂະແມ)
ທຸງຊາດ ເຄື່ອງໝາຍຊາດ
ຄຳຂວັນ:  ជាតិ សាសនា ព្រះមហាក្សត្រ "ຊາດ ສາສະໜາ ພະມະຫາກະສັດ"
ເພງຊາດ: បទនគររាជ ນະຄອນລາດ
ສະແດງລູກໂລກ ສະແດງແຜນທີ່ອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ທີ່ຕັ້ງຂອງ ປະເທດກຳປູເຈຍ  (ຂຽວ) ໃນອາຊຽນ  (ເທົາເຂັ້ມ)  —  [ຄຳອະທິບາຍສັນຍະລັກ]
ເມືອງຫຼວງ ແລະ ເມືອງໃຫຍ່ທີ່ສຸດ	ພະນົມເປັນ 11°33′N 104°55′E / 11.550°N 104.917°E / 11.550; 104.917 104°55′E / 11.550°N 104.917°E / 11.550; 104.917
ພາສາລັດຖະການ	ຂະແມ
ພາສາລັດຖະການທີ່ຍອມຮັບ	ພາສາພື້ນເມືອງກວ່າ 19 ພາສາ
ອັກສອນລັດຖະການ	ອັກສອນຂະແມ
ກຸ່ມຊົນເຜົ່າ (2019)	95.6% ຂະແມ 2.4% ຈາມ 1.5% ຈີນ 0.2% ຫວຽດນາມ 0.3% ອື່ນໆ
ສາສະໜາ (2019)	97.1% ພຸດ (ສາສະໜາປະຈຳຊາດ) 2.0% ອິດສະລາມ 0.3% ຄຣິດ 0.5% ອື່ນໆ
ເດມະນິມ	ຊາວກຳປູເຈຍ ຂະແມ
ການປົກຄອງ	ລັດດ່ຽວ ລະບົບພັກເດັ່ນ ລະບົບລັດຖະສະພາ ລາຊາທິປະໄຕໂດຍເລືອກຕັ້ງ ລາຊາທິປະໄຕພາຍໃຕ້ລັດຖະທຳມະນູນ
• ພະມະຫາກະສັດ	ສົມເດັດພະເຈົ້າມະຫາຊີວິດ ໂນໂຣດົມ ສີຫາໂມນີ
• ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ	ທ່ານຮູນ ມາເນດ Hun Manet (2023-)
• ປະທານສະພາຜູ້ແທນລາຊະດອນ	ສົມເດັດວິບູນເສນາ ພັກດີ ໄຊສູມ
• ປະທານລັດຖະສະພາ	ສົມເດັດພະມະຫາພະຍາຈັກກະຣີ ເຮງ ຊຳລິນ
ສະພານິຕິບັນຍັດ	ສະພາຜູ້ແທນລາຊະດອນ
• ສະພາສູງ	ພຶຖະສະພາ
• ສະພາລຸ່ມ	ລັດຖະສະພາ
ກໍ່ຕັ້ງ
• ອານາຈັກຟູນານ	ຄ.ສ. 50/68–ຄ.ສ. 550/627
• ອານາຈັກເຈັນລະ	ຄ.ສ. 550–802
• ອານາຈັກຂະແມ	ຄ.ສ. 802–1431
• ຍຸກມືດ	ຄ.ສ. 1431–1863
• ອາລັກຂາຂອງຝຣັ່ງ	11 ສິງຫາ ຄ.ສ. 1863
• ປະກາດອິດສະຫຼະພາບ	9 ພະຈິກ ຄ.ສ. 1953
• ເປັນທີ່ຍອມຮັບຈາກສະຫະປະຊາຊາດ	14 ທັນວາ ຄ.ສ. 1955
• ຂໍ້ຕົກລົງສັນຕິພາບຂອງປາຣີ	23 ຕຸລາ ຄ.ສ. 1991
• ລັດຖະທຳມະນູນສະບັບປັດຈຸບັນ	24 ກັນຍາ ຄ.ສ. 1993
• ຖະແຫຼງການ​ອາ​ຊຽນ	30 ເມສາ ຄ.ສ. 1999
ພື້ນທີ່
• ລວມ	181,035 ຕາລາງກິໂລແມັດ (69,898 ຕາລາງໄມລ໌) (ອັນດັບທີ 88)
• ແຫຼ່ງນ້ຳ (%)	2.5
ປະຊາກອນ
• ສຳມະໂນປະຊາກອນ 2019	15,552,211 (ອັນດັບທີ 73)
• ຄວາມໜາແໜ້ນ	87 ຕໍ່ຕາລາງກິໂລແມັດ (225.3 ຕໍ່ຕາລາງໄມລ໌) (ອັນດັບທີ 96)
GDP (ອຳນາດຊື້)	2019 (ປະມານ)
• ລວມ	76.635 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ
• ຕໍ່ຫົວ	4,645 ໂດລາສະຫະລັດ
GDP (ລາຄາຕະຫຼາດ)	2019 (ປະມານ)
• ລວມ	26.628 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ
• ຕໍ່ຫົວ	1,614 ໂດລາສະຫະລັດ
ຈີນີ (2013)	36.0 ປານກາງ
HDI (2019)	0.594 ປານກາງ · ອັນດັບ 144
ສະກຸນເງິນ	ຣຽວ (៛) (KHR)
ເຂດເວລາ	UTC+7 (ເວລາອິນດູຈີນ)
ຮູບແບບວັນທີ	ວວ/ດດ/ປປປປ
ຂັບລົດດ້ານ	ຂວາ
ລະຫັດໂທລະສັບ	+855
ລະຫັດອິນເຕີເນັດ	.kh

ລາຊະອານາຈັກກຳປູເຈຍປົກຄອງແບບລາຊາທິປະໄຕພາຍໃຕ້ລັດຖະທຳມະນູນ ໂດຍມີສົມເດັດພະເຈົ້າມະຫາຊີວິດ ໂນໂຣດົມ ສີຫາໂມນີ ມາຈາກການເລືອກຕັ້ງໂດຍລາຊະສະພາເພື່ອລາຊະບັນລັງ ເປັນປະມຸກແຫ່ງລັດ ປະມຸກລັດຖະບານ ແມ່ນ ສົມເດັດພະອັກຄະມະຫາເສນາບໍດີ ເຕໂຈ ຮຸນເຊນ ຜູ້ເຊິ່ງປັດຈຸບັນເປັນຜູ້ນຳທີ່ດຳລົງຕຳແໜ່ງດົນທີ່ສຸດໃນອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ໂດຍໄດ້ປົກຄອງກຳປູເຈຍເປັນໄລຍະເວລາຫຼາຍກວ່າ 25 ປີ

ໃນປີ ພ.ສ. 1345 ພຣະເຈົ້າໄຊວໍຣະມັນທີ 2 ໄດ້​ຂຶ້ນ​ຄອງ​ບັນ​ລັງ​ຕົນ​ເປັນ​ກະ​ສັດ​ ອັນເປັນຈຸດເລີ່ມຕົ້ນຂອງອານາຈັກຂະແມ ອຳນາດ ແລະ ຄວາມຮັ່ງມີມະຫາສານຂອງອານາຈັກຂະແມທີ່ມີມະຫາກະສັດຄອງລາຊະສົມບັດສືບຕໍ່ກັນມານັ້ນໄດ້ມີອິດທິພົນໃນອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ເປັນເວລາຫຼາຍກວ່າ 600 ປີ ກຳປູເຈຍຖືກປົກຄອງເປັນເມືອງຂຶ້ນຂອງປະເທດເພື່ອນບ້ານ ຈົນເມື່ອຝຣັ່ງຍຶດເປັນອານານິຄົມໃນກາງຄຣິດສັກກະລາດທີ 19 ກຳປູເຈຍໄດ້ຮັບເອກະລາດໃນປີ ພ.ສ. 2496 ສົງຄາມຫວຽດນາມໄດ້ຂະຫຍາຍເຂົ້າສູ່ໃນກຳປູເຈຍ ເຮັດໃຫ້ຂະເໝນແດງຂຶ້ນສູ່ອຳນາດ ເຊິ່ງຍຶດເມືອງຫຼວງພະນົມເປນໄດ້ໃນປີ ພ.ສ. 2518 ກ່ອນທີ່ຈະເພີ່ມຂຶ້ນຫຼາຍປີຕໍ່ມາພາຍຫຼັງໃນເຂດອິດທິພົນສັງຄົມນິຍົມເປັນສາທາລະນະລັດປະຊາຊົນກຳປູເຈຍຈົນຮອດເມື່ອປີ ພ.ສ. 2536 ພາຍຫຼັງສົນທິສັນຍາສັນຕິພາບປາຣີ ພ.ສ. 2534 ເຊິ່ງເປັນກາງຍຸຕິສົງຄາມກັບຫວຽດນາມຢ່າງເປັນທາງການ ກຳປູເຈຍຖືກຄວບຄຸມໂດຍສະຫະປະຊາຊາດໃນຊ່ວງເວລາສັ້ນໆ (ຄ.ສ. 1992-1993) ຫຼັງຈາກຫຼາຍປີແຫ່ງການໂດດດ່ຽວ ຊາດເຊິ່ງເສຍຫາຍຈາກສົງຄາມກໍໄດ້ລວມເຂົ້າດ້ວຍກັນອີກຄັ້ງພາຍໃຕ້ລະບອບລາຊາທິປະໄຕໃນປີດຽວກັນ

ໃນການບູລະນະປະເທດຫຼັງສົງຄາມກາງເມືອງດົດຫຼາຍທົດສະວັດ ກຳປູເຈຍມີຄວາມຄືບໜ້າຢ່າງວ່ອງໄວໃນດ້ານເສດຖະກິດ ແລະ ຊັບ​ພະ​ຍາ​ກອນ​ມະ​ນຸດ ປະເທດກຳປູເຈຍໄດ້ມີໜຶ່ງໃນບັນທຶກເສດຖະກິດທີ່ດີທີ່ສຸດໃນອາຊີ ໂດຍອັດຕາການເຕີບໂຕທາງເສດຖະກິດສະເລ່ຍ 6.0% ເປັນເວລາດົນນານ 10 ປີ ຂະແໜງສິ່ງທໍ ກະສິກຳ ກໍ່ສ້າງ ເສື້ອຜ້າ ແລະ ການທ່ອງທ່ຽວທີ່ເຂັ້ມແຂງໄດ້ນຳໄປສູ່ການລົງທຶນຈາກຕ່າງຊາດ ແລະ ການຄ້າລະຫວ່າງປະເທດ ໃນປີ 2005 ມີການພົບແຫຼ່ງນ້ຳມັນ ແລະ ແກ​ັ​ສ​ທໍາ​ມະ​ຊາດ ໃຕ້​ເຂດ​ນ່ານ​ນ້ຳ​ຂອງ​ກຳປູ​ເຈຍ ການຂຸດເຈາະການຄ້າເລີ່ມຕົ້ນໃນປີ 2013 ລາຍໄດ້ຈາກນ້ຳມັນສາມາດມີຜົນຕໍ່ເສດຖະສິດກຳປູເຈຍຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ

ກຳປູເຈຍເປັນສະມາຊິກຂອງອົງການສະຫະປະຊາຊາດຕັ້ງແຕ່ປີ 1955 ລວມເຖິງຄວາມຮ່ວມມືຮຸ້ນສ່ວນທາງເສດຖະກິດລະດັບພາກພື້ນ ການປະຊຸມສຸດຍອດອາຊີຕາເວັນອອກ ອົງການການຄ້າໂລກ ຂະບວນການທີ່ບໍ່ສອດຄ່ອງ ແລະ ອົງການລະຫວ່າງປະເທດຂອງກຸ່ມປະເທດທີ່ໃຊ້ພາສາຝຣັ່ງ ຕາມລາຍງານຂອງອົງການລະຫວ່າງປະເທດຫຼາຍແຫ່ງ ບັນຫາຫຼັກຂອງປະເທດແມ່ນຄວາມຍາກຈົນ ການສໍ້​ລາດ​ບັງ​ຫຼວງ ການຂາດເສລີພາບທາງການເມືອງ ອັດຕາການພັດທະນາມະນຸດຕ່ຳ ແລພ ຄວາມອົດຢາກສູງ

ປະເທດກຳປູເຈຍ ແບ່ງເຂດປົກຄອງອອກເປັນ 20 ແຂວງ (ພາສາອັງກິດ: provinces; ພາສາຂະເໝນ: ខេត្ត(ເຂດ)) ແລະ 4 ນະຄອນ (ພາສາອັງກິດ: municipalities; ພາສາຂະເໝນ: ក្រុង(ກຣົງ))