ພະບາດສົມເດັດພະວະຊິຣະເກົ້າເຈົ້າຢູ່ຫົວ

2019 ມີພະນາມຢ່າງເປັນທາງການວ່າ "ພະປະຣະເມນທະຣະຣາມາທິບໍດີສີສິນທອນ ມະຫາວະຊິຣາລົງກອນ ມະຫິສອນພູມິພົນຣາດຊະວະຣາງກູນ ກິຕິສິຣິສົມບູນອະດຸນຍະເດດ ສະຫຍາມມິນທຣາທິເບດຣາດວະໂຣດົມ ບໍຣົມມະນາດຖະບໍພິດ ພະວະຊິຣະເກົ້າເຈົ້າຢູ່ຫົວ" ນັບຕັ້ງແຕ່ວັນທີ 04 ພຶດສະພາ 2019 ເປັນຕົ້ນໄປ.

ພະບາດສົມເດັດພະວະຊິຣະເກົ້າເຈົ້າຢູ່ຫົວ
ພະບໍລົມນາມາພິໄທ	ສົມເດັດພະເຈົ້າລູກຍາເທີ ເຈົ້າຟ້າວະຊິຣາລົງກອນ ບໍຣົມຈັກກະຍາດິສອນສັນຕະຕິວົງ ເທເວດທຳຣົງສຸບໍຣິບານ ອະພິຄຸນູປະການມະຫິຕະລາດຸນເດດ ພູມິພົນນະເຣດວະຣາງກູນ ກິດຕິສິຫຣິສົມບູນສະຫວາງຄະວັດ ບໍຣົມຂັດຕິຍະລາຊະກຸມານ
ພະປໍລະມາພິໄທ	ພະບາດສົມເດົດພະປະຣະເມນທະຣະຣາມາທິບໍດີສີສິນມະຫາວະຊິຣາລົງກອນ ມະຫິສອນພູມິພົນຣາດຊະວະຣາງກູນ ກິຕິສິຫຣິສົມບູນອະດຸນຍະເດດ ສະຫຍາມິນທາທິເບດຣາດວະໂຣດົມ ບໍຣົມນາດຖະບໍພິດ ພະວະຊິຣະເກົ້າເຈົ້າຢູ່ຫົວ
ພະລາຊະອິສະລິຍະຍົດ	ພະມະຫາກະສັດແຫ່ງລາຊະອານາຈັກໄທ​
ລາຊະວົງ	ມະຫິດົນ (ລາຊະວົງຈັກກີ)
ຄອງລາດ	13 ຕຸລາ ຄ.ສ. 2016 - ປັດຈຸບັນ
ບໍລົມລາຊາພິເສກ	4 ພຶດສະພາ ຄ.ສ. 2019
ລາຊະການກ່ອນໜ້າ	ພະບາດສົມເດັດພະມະຫາພູມິພົນອະດຸນຍະເດດມະຫາລາດ ບໍຣົມມະນາດຖະບໍພິດ
ຂໍ້ມູນສ່ວນພະອົງ
ພະລາຊະສົມພົບ	28 ກໍລະກົດ ຄ.ສ. 1952 (71 ພັນສາ)
ບ່ອນທີ່ພະລາຊະສົມພົບ	ນະ ພະລາຊະວັງດຸສິດ ອຳເພີດຸສິດ ຈັງຫວັດພະນະຄອນ ປະເທດໄທ
ພະລາດຊະບິດາ	ພະບາດສົມເດັດພະມະຫາພູມິພົນອະດຸນຍະເດດມະຫາລາດ ບໍຣົມມະນາດຖະບໍພິດ
ພະລາດຊະມານດາ	ສົມເດັດພະນາງເຈົ້າສິຣິກິດ ພະບໍຣົມລາຊິນີນາດ ພະບໍຣົມລາຊະຊົນນະນີພັນປີຫຼວງ
ພະບໍລົມລາຊິນີ	ສຸທິດາ ຕິດໃຈ (ສົມລົດ 2019)
ພະວໍລະຊາຍາ	ໝ່ອມຫຼວງໂສມສະວະລີ ກິຕິຍາກອນ (1977–1991; ຢ່າ) ສີຣັດ ສຸວະດີ (2001–2014; ຢ່າ)
ພະສະໜົມ	ນິຣະມົນ ອຸ່ນພົມ (ເລີ່ມ 2020)
ໝ່ອມ	ຍຸວະທິດາ ຜົນປະເສີດ (1994–1996; ຢ່າ)
ພະລາດຊະບຸດ	ສົມເດັດເຈົ້າຟ້າຯ ກົມຫຼວງຣາດຊະສາຣິນີສິຣິພັດ ມະຫາວັດຊະຣະຣາດຊະທິດາ ຈຸທາວັດ ວິວັດຊະຣະວົງ ວັດຊະເຣສອນ ວິວັດຊຣະວົງ ຈັກກີວັດ ວິວັດຊະຣະວົງ ວັດຊະຣະວີ ວິວັດຊະຣະວົງ ສົມເດັດພະເຈົ້າລູກເທີ ເຈົ້າຟ້າສິຣິວັນນະວະຣີ ນາຣີຣັດຣາດຊະກັນຍາ ສົມເດັດພະເຈົ້າລູກຍາເທີ ເຈົ້າຟ້າທີປັງກອນຣັດສະໝີໂຊດ​
ລາຍພະອະພິໄທ

ພະລາຊະວົງໄທ
ພະບາດສົມເດັດພະເຈົ້າຢູ່ຫົວ ສົມເດັດພະນາງເຈົ້າຯ ພະບໍລົມລາຊິນີ ສົມເດັດເຈົ້າຟ້າຯ ກົມຫຼວງລາຊະສາຣິນີສິຣິພັດ ມະຫາວັດຊະຣະລາດທິດາ ສົມເດັດພະເຈົ້າລູກເທີ ເຈົ້າຟ້າສິຣິວັນວະຣີ ສົມເດັດພະເຈົ້າລູກຍາເທີ ເຈົ້າຟ້າທີປັງກອນລັດຊະໝີໂຊດ​ ສົມເດັດພະບໍລົມລາຊະຊົນນະນີພັນປີຫຼວງ​ ສົມເດັດພະກະນິດຖາທິລາດເຈົ້າ ກົມສົມເດັດພະເທບພະຣັດລາຊະສຸດາຯ ສະຫຍາມບໍຣົມລາຊະກຸມາຣີ ສົມເດັດເຈົ້າຟ້າຯ ກົມພະສີສະຫວາງຄະວັດ ວໍລະຂັດຕິຍະລາຊະນາລີ​ ພະເຈົ້າວໍລະວົງເທີ ພະອົງເຈົ້າສິຣິພາຈຸທາພອນ ພະເຈົ້າວໍລະວົງເທີ ພະອົງເຈົ້າອາທິດຕະຍາທອນກິຕິຄຸນ ທູນກະໝ່ອມຍິງອຸບົນຣັດລາຊະກັນຍາ ສິຣິວັດທະນາພັນນະວະດີ ທ່ານຜູ້ຍິງພອຍໄພລິນ ເຈນເຊັ່ນ ທ່າມຜູ້ຍິງສິຣິກິຕິຍາ ເຈນເຊັ່ນ ພະເຈົ້າວໍລະວົງເທີ ກົມໝື່ນສຸດທະນາຣີນາດ ທ່ານຜູ້ຍິງທັດສະນາວະໄລ ສອນສົງຄາມ​ ພະອະນຸວົງຊັ້ນໝ່ອມເຈົ້າ ໝ່ອມເຈົ້າອຸໄທທ່ຽງ ຊະຍາງກູນ ໝ່ອມເຈົ້າຈະລູນລິດທິເດດ ຊະຍາງກູນ ໝ່ອມເຈົ້າປຸສານ ສະຫວັດດິວັດ ໝ່ອມເຈົ້າອຸໄທກັນຍາ ພານຸພັນ​ ໝ່ອມເຈົ້ານະວະພັນ ຍຸຄົນ​ ໝ່ອມເຈົ້າຊະເລືມສຶກ ຍຸຄົນ ໝ່ອມເຈົ້າທິຄັມພອນ ຍຸຄົນ ໝ່ອມເຈົ້າຊາຕີຊະເລືມ ຍຸຄົນ ໝ່ອມເຈົ້າຈຸນລະເຈີມ ຍຸຄົນ ໝ່ອມເຈົ້ານະພະດົນຊະເລືມສີ ຍຸຄົນ
ບ • ວ • ດ

ຫຼັງພະລາຊະບິດາສະເດັດສະຫວັນຄົດເມື່ອວັນທີ 13 ຕຸລາ ຄ.ສ. 2016 ເປັນທີ່ຄາດໝາຍວ່າພະອົງຈະສືບລາຊະສົມບັດຕໍ່ ທັງພົນເອກ ປະຍຸດ ຈັນໂອຊາ ນາຍົກລັດຖະມົນຕີກໍຢັ້ງຢືນວ່າ ຈະຊົງເປັນພະມະຫາກະສັດພະອົງໃໝ່ ແຕ່ຊົງຂໍຜ່ອນຜັນ ພົນເອກ ເປນ ຕິນນະສູລານົນ ປະທານອົງຄະມົນຕີ ຈຶງເປັນຜູ້ສຳເລັດລາຊະການແທນພະອົງໂດຍຕຳແໜ່ງໄປພາງກ່ອນ

ພະລາຊະສົມພົບ

 

ພະບາດສົມເດັດພະປະຣະເມນທະຣະຣາມາທິບໍດີສີສິນທອນມະຫາວະຊິຣາລົງກອນພະວະຊິຣະເກົ້າເຈົ້າຢູ່ຫົວ ມີພະນາມແຮກປະສູດວ່າ "ສົມເດັດພະເຈົ້າລູກຢາເທີ ເຈົ້າຟ້າວະຊິລາລົງກອນ ບໍຣົມຈັກກະຢາດິສອນສັນຕະຕິວົງ ເທເວດທຳລົງສຸບໍລິບານ ອະພິຄຸນູປະການມະຫິຕະລາດຸນເດດ ພູມິພົນນະເຣດວະຮາງກູນ ກິຕຕິສິຣິສົມບູນສະວາງຄະວັດ ບໍຣົມຂັດຕິຍະລາຊະກຸມານ" ແມ່ນພະລາຊະໂອລົດພະອົງດຽວໃນພະບາດສົມເດັດພະປໍຣະມິນມະຫາພູມິພົນອະດຸນຍະເດດ ແລະສົມເດັດພະນາງເຈົ້າສິຣິກິດ ພະບໍຣົມລາຊິນີນາດ ສະເດັດພະລາຊະສົມພົບ ນະ ພະທີ່ນັ່ງອຳພອນສະຖານ ພະລາຊະວັງດຸສິດ ເມື່ອວັນຈັນທີ່ 28 ກໍລະກົດ ຄ.ສ. 1952 ເວລາ 17.45 ໂມງ

ພະນາມ "ວະຊິລາລົງກອນ" ນັ້ນສົມເດັດພະສັງຄະລາດເຈົ້າ ກົມມະຫຼວງວະຊິລະຍານຊົງຕັ້ງຖະຫວາຍມາຈາກ "ວະຊິລະຍານ" ພະນາມສາຍາຂະນະຜະໜວດໃນພະບາດສົມເດັດພະຈອມເກົ້າເຈົ້າຢູ່ຫົວຜະໜວກກັບ "ອະລົງກອນ" ຈາກພະນາມໃນພະບາດສົມເດັດພະປໍລະມິນມະຫາຈຸລາລົງກອນ ພະຈຸລະຈອມເກົ້າເຈົ້າຢູ່ຫົວ

ພະລາຊະພິທີສົມໂພດແລະຂຶ້ນພະອູ່

ພະບາດສົມເດັດພະປໍຣະມິນມະຫາພູມິພົນອະດຸນຍະເດດຊົງພະກະລຸນາໂປດເກົ້າຯ ໃຫ້ຈັດພະລາຊະພິທີສົມໂພດແລະຂຶ້ນພະອູ່ຂຶ້ນ ນະ ພະທີ່ນັ່ງອຳພອນສະຖານ ພະລາຊະວັງດຸສິດ ໃນລະຫວ່າງວັນທີ່ 14-15 ກັນຍາ ຄ.ສ.1952 ໂດຍສົມເດັດພະສັງຄະລາດເຈົ້າ ກົມມະຫຼວງວະຊິຣະຍານນະວົງຊົງເປັນປະທານຈະເລີນພະພຸດທະມົນໃນຕອນແລງວັນທີ່ 14 ກັນຍາ ຄ.ສ.1952

ເຊົ້າວັນຕໍ່ມາ (15 ກັນຍາ) ຈຶງມີພິທີສົງແລະພິທີພາມໃນຫ້ອງພິທີ ເລິ່ມດ້ວຍພໍຮອດພະເລີກ ພະບາດສົມເດັດພະເຈົ້າຢູ່ຫົວຊົງຫຍິບພະກັນບິດກິບພະເກສາ (ຜົມ) ຊົງເຈີມ ຊົງຜູກດ້າຍພະຂວັນ ພະສົງສວດໄຊມົງຄົນຄາຖາ ພາມປະກອບພິທີລອຍກຸ້ງ ປາທອງ ໝາກພ້າວເງິນ ໝາກພ້າວທອງລົງໃນພະຂັນສາຄອນ ແລ້ວພະສົງຖະຫວາຍອະດິເຫຼກ ຖະຫວາຍພະພອນລາ ພະມະຫາລາຊະຄູເຊີນສະເດັດຂຶ້ນພະອູ່ແລະເຫ່ກ່ອມເປີດສິວາໄລໄກລາດຕາມປະເພນີພິທີຂອງພາມ ພະບາດສົມເດັດພະເຈົ້າຢູ່ຫົວຊົງວາງພະລາຊະພັນລົງໃນພະອູ່ຕາມພະລາຊະປະເພນີແລ້ວ ພະມະຫາລາຊະຄູເຊິນສົມເດັດພະເຈົ້າລູກຍາເທີ ເຈົ້າຟ້າວະຊິຣາລົງກອນຯ ຂຶ້ນພະອູ່ແລ້ວ ພະບໍຣົມວົງສານຸວົງແລະຂ້າທູນລະອອງທຸລີພະບາດວຽນຄົບຮອບຕາມປະເພນີ ສະພາວັດທະນະທຳແຫ່ງຊາດໄດ້ຂັບໄມ້ມະໂຫລີຂັບກ່ອມຖະຫວາຍພະພອນໃນວາລະນີ້ດ້ວຍ ໃນການນີ້ມີການຖ່າຍທອດສຽງໃນພະລາຊະພິທີທາງວິທະຍຸໄປທົ່ວປະເທດ

ສົມເດັດພະຍຸພະລາດ

ເມື່ອມີພະຊົນມາຍຸຄົບ 20 ພັນສາ ພະບາດສົມເດັດພະປໍຣະມິນມະຫາພູມິພົນອະດຸນຍະເດດໂປດໃຫ້ສະຖາປະນາ ສົມເດັດພະເຈົ້າລູກຍາເທີ ເຈົ້າຟ້າວະຊິຣາລົງກອນຂຶ້ນເປັນສົມເດັດພຣະບໍຣົມໂອຣະສາທິລາດ ເຈົ້າຟ້າມະຫາວະຊິຣາລົງກອນ ສະຫຍາມມຸງກຸດລາຊະກຸມານ ເມື່ອວັນທີ່ 28 ທັນວາ ຄ.ສ.1972 ມີພະນາມຕາມຈາຣຶກໃນພະສຸພັນນະບັດວ່າ "ສົມເດັດພຣະບໍຣົມໂອຣະສາທິລາດ ເຈົ້າຟ້າວະຊິຣາລົງກອນ ບໍດິນທໍລະເທບຍະວະຮາງກູນ ສິຣິກິດສົມບູນສະວາງຄະວັດ ວໍລະຂັດຕິຍະລາຊະສັນຕະຕິວົງ ມະຫິດົນພົງອະດຸນຍະເດດ ຈັກກີນະເຣດຍຸພະລາດວິສຸດ ສະຫຍາມມຸງກຸດລາຊະກຸມານ" ໃນປີ ຄ.ສ.1956

ການສຶກສາ

ໃນປີ ຄ.ສ.1956 ສົມເດັດພຣະບໍຣົມໂອຣະສາທິລາດຯ ຊົງສຳເລັດການສຶກສາຂັ້ນຕົ້ນໃນລະດັບອະນຸບານ ລຸ້ນທີ່ 2 ຈາກໂຮງຮຽນຈິດລະດາແລ້ວສະເດັດຯ ໄປຊົງສຶດສາຕໍ່ໃນລະດັບປະຖົມທີ່ໂຮງຮຽນຄິງສ໌ມີດ ແຄວ້ນຊັສແຊັກ ແລະສຶກສາລະດັບມັດທະຍົມສຶກສາທີ່ໂຮງຮຽນມິລຟິລດ໌ ແຄວ້ນຊອມເມີແຊັດ ປະເທດອັງກິດ ຫຼັງຈາກນັ້ນຊົງສຶກສາຕໍ່ວິຊາທະຫານທີ່ໂຮງຮຽນຄິງສ໌ສະກູລ ຊິດນີຍ໌ ປະເທດອົດສະຕາລີເສັດແລ້ວຊົງສຶກສາຕໍ່ໃນລະດັບປະລິນຍາຕີສາຂາອັກສໍລະສາດ (ດ້ານການທະຫານ) ຈາກມະຫາວິທະຍາໄລນິວເຊົາທ໌ເວລລ໌ ປະເທດອົດສະຕາລີ ເມື່ອ ຄ.ສ.1976

ເມື່ອສະເດັດກັບປະເທດໄທຊົງຮັບລາຊະການທະຫານແລ້ວຊົງສຶກສາຕໍ່ທີ່ໂຮງຮຽນເສນາທິການທະຫານບົກ ລຸ້ນທີ່ 46 ຄ.ສ. 1977 ຊົງເຂົ້າສຶກສາໃນສາຂາວິຊານິຕິສາດ ລຸ້ນທີ່ 2 ຈາກມະຫາວິທະຍາໄລສຸໂຂໄທທຳມາທິລາດ ເມື່ອ ພ.ສ. 1982 ຊົງສຳເລັດການສຶກສານິຕິສາດບັນດິດ (ກຽດນິຍົມອັນດັບ 2) ແລະປີ ຄ.ສ. 1990 ຊົງໄດ້ຮັບການສຶກສາ ນະ ມະຫາວິທະຍາໄລປ້ອງກັນລາຊະອານາຈັກແຫ່ງສະຫະລາຊະອານາຈັກ ແລະສົມເດັດພະບໍຣົມໂອຣະສາທິລາດຯ ຊົງບວດເມື່ອປີ ຄ.ສ.1978

 

ປະມວນກົດໝາຍອາຍາ ມາດຕາ 112 ຫ້າມວິພາກວິຈານລັດຊະທາຍາດ ແຕ່ພະຊົນຊີບສ່ວນພະອົງຂອງສົມເດັດພຣະບໍຣົມໂອຣະສາທິລາດຯ ເປັນທີ່ວິພາກວິຈານໃນໝູ່ຊົນຢ່າງກວ້າງຂວາງ ແຕ່ໂດຍຄວາມງຽບ ວັນທີ່ 10 ມັງກອນ 2545 ນິດຕະຍະສານ "ຟາຣ໌ອີສ ເທີນອີໂຄໂນມິກຣີວິວ" ( Far Eastern Economic Review) ລົງບົດຄວາມວ່າສົມເດັດພຣະບໍຣົມໂອຣະສາທິລາດຯ ຊົງມີຄວາມສັມພັນຢ່າງແນບແໜ້ນກັບພັນຕຳລວດໂທ ທັກສິນ ຊິນນະວັດ ອະດີດນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ລັດຖະບານໄທໄດ້ສັ່ງຫ້າມຈຳໜ່າຍນິດຕະຍະສານດັງກ່າວແລະລະງັບໜັງສືເດີນທາງຂອງ ຊອວນ໌ ຄຣິສປິນ ( Shawn Crispin) ກັບ ຮອດນີຍ໌ ແທສເກີ ( Rodney Tasker) ຜູ້ສື່ຂ່າວຂອງນິດຕະຍະສານ ໂດຍອ້າງວ່າເປັນໄພຕໍ່ຄວາມມັ່ນຄົງ ຢ່າງໃດກໍດີ ໃນປີ ພ.ສ.2553 ຫຼັງຈາກທີ່ ພ.ຕ.ທ. ທັກສິນພົ້ນຈາກຕຳແໜ່ງໂດຍລັດຖະປະຫານແລ້ວ ພົນເອກ ເປມ ຕິນນະສູລານົນ ອົງຄະມົນຕີຍອມຮັບວ່າ "...ແນ່ນອນວ່າ ເຈົ້າຟ້າຊາຍຍັງຊົງຮັກສາສັມພັນທະພາບບາງຢ່າງກັບອະດີດນາຍົກຯ ທັກສິນເອົາໄວ້ ພະອົງຊົວພົບກັບທັກສິນເປັນຊ່ວງໆ..." ວັນທີ່ 12 ທັນວາ ປີດຽວກັນ ບິລາຮາລີ ເຄົາສິກັນ ( Bilahari Kausikan) ຂ້າລາຊະການກະຊວງການຕ່າງປະເທດສິງຄະໂປ ຖະແຫຼງວ່າພະອົງຊົງຕິດການພະນັນແລະມີອະດີດນາຍົກລັດຖະມົນຕີທັກສິນຄອຍສະນັບສະໜຸນການເງິນໃຫ້ພະອົງ ໂອກາດດຽວກັນ ພົນເອກເປມເສີມວ່າ "...ທັກສິນກຳລັງສ່ຽງທີ່ຈະທຳລາຍຕົວເອງ ເຂົາອາດຄິດວ່າເຈົ້າຟ້າຊາຍຈະຊົງປະຕິບັດກັບເຂົາເໝືອນດັງເຂົາເປັນພະສະຫາຍຫຼືຜູ້ສະນັບສະໜຸນ ພຽງເພາະເຂົາສົ່ງເສີມການເງິນໃຫ້ແກ່ພະອົງ ແຕ່ເຈົ້າຟ້າຊາຍບໍ່ຊົງຊອບພະໄທຄວາມສັມພັນແບບນັ້ນຊັກເທົ່າໃດ

ໃນປີ 2008 ຣາລ໌ຟ ແອລ.ບອຍຊ໌ (Ralph L. Boyce) ນັກການທູດຊາວສະຫະລັດອາເມລິກາລາຍງານຕໍ່ລັດຖະບານສະຫະລັດອາເມລິກາວ່າ ສົມເດັດພະບໍຣົມໂອຣະສາທິລາດຯ ເຄີຍເວົ້າປະຕິເສດກັບເຂົາ ກ່ຽວກັບຂ່າວທີ່ພະອົງຊົງມີຄວາມສັມພັນກັບ ພ.ຕ.ທ. ທັກສິນ ບອຍຊ໌ກ່າວວ່າ

"...[ສົມເດັດພະບໍຣົມໂອຣະສາທິລາດຯ ຊົງ] ເຫັນເປັນເລື່ອງຕະຫຼົກຮ້າຍ ທີ່ນາຍກລັດຖະມົນຕີທັກສິນສາມາດເຮັດຕົວເປັນຜະເດັດການໄດ້ ທັງທີມາຈາກການເລືອກຕັ້ງ...ໃນຊ່ວງທຳອິດ ຂອງລັດຖະບານທັກສິນ ເບິ່ງເໝືອນເຂົາຈະລົງທຸນຢ່າງໜັກເພື່ອສ້າງຄວາມໄກ້ຊິດກັບມຸງກຸດລາຊະກຸມານ ທັງສອງມີເລື່ອງຜິດໃຈກັນຢ່າງສັງເກດເຫັນໄດ້ ໃນເວລາຕໍ່ມາ ເປັນເຫດໃຫ້ມຸງກຸດລາຊະກຸມານຊົງລະທິ້ງພະຕຳໜັກນົນທະບຸລີ ທີ່ທັກສິນຊື້ແລະຕົກແຕ່ງຖະຫວາຍໃຫ້ ແລ້ວຍ້າຍມາປະທັບ ນະ ວັງສຸໂຂໄທ ເຊິ່ງຕັ້ງຢູ່ໃນຍ່ານກາງເມືອງ"...

"...ມີເລື່ອງເລົ່າກັນໄປຕ່າງໆ ນານາ ກ່ຽວກັບການພົບປະລະຫວ່າງທັກສິນ

ກັບມຸງກຸດລາຊະກຸມານທີລອນດອນເມື່ອຊ່ວງຕົ້ນປີນີ້ [ຄ.ສ. 2008] ເຊິ່ງເລື່ອງທີ່ເຮົາພິຈາລະນາ ນ່າຈະເປັນໄປໄດ້ຫຼາຍທີສຸດຄືທັກສິນເຂົ້າເຝົ້າ

ມຸງກຸດລາຊະກຸມານແລະບໍ່ໄດ້ຮັບອະນຸຍາດ ເຂົາຈຶງໄປເຂົ້າແຖວຮັບສະເດັດ ນະ ໂຮງແຮມທີມຸງກຸດລາຊະກຸມານປະທັບ ແລະສົນທະນາຢ່າງບໍ່ມີສາລະສຳຄັນອີຫຍັງ ພຽງສິບຫ້າວິນາທີ"...

ປັນຫາການສືບລາຊະສັນຕະຕິວົງ ຫຼັງຈາກລັດຊະສະໄໝພະບາດສົມເດັດພະປໍຣະມິນມະຫາພູມິພົນອະດຸນຍະເດດ ກໍເປັນທີ່ກ່າວເຖິງຫຼາຍໃນ ສັງຄົມ ນັກວິຊາການຕັ້ງຂໍ້ສັງເກດວ່າ ຕົວແປ ສຳຄັນໃນເລື່ອງມີຢູ່ສາມສິ່ງ ຄື ອົງຄະມົນຕີ, ກອງທັບ ແລະຄວາມເໝາະສົມຂອງສົມເດັດ ພະບໍຣົມໂອຣະສາທິລາດຯ ໃນປີ ຄ.ສ. 2002 ນິດຕະຍະສານ "ອີ ໂຄໂນມິດຕ໌" ( The Economist) ລົງຂໍ້ຄວາມວ່າ "ຜູ້ຄົນເຄົາຮົບເຈົ້າຟ້າວະຊິຣາລົງກອນໜ້ອຍຫຼາຍ (ກວ່າກະສັດພູມິພົນ) ຊາວບາງກອກພາ ກັນລ່ຳລືເລື່ອງຊີວິດສ່ວນພະອົງອັນມົວໝອງ...ບໍ່ມີຜູ້ສືບລາຊະບັນລັງຜູ້ໃດຈະປະສົບຄວາມສຳເລັດຢ່າງທີ່ກະສັດພູມິພົນຊົງໄດ້ຊາບມາ ໃນຊ່ວງເວລາຄອງລາດ 69 ປີ..." ແລະລັດຖະບານໄທໄດ້ສັ່ງຫ້າມຈຳໜ່າຍນິດຕະຍະສານດັງກ່າວ ໃນປີ ຄ.ສ. 2010 "ດິ ອີໂຄໂນມິດຕ໌" ລົງບົດຄວາມວ່າ ສົມເດັດພະບໍຣົມໂອຣະສາທິລາດຯ ນັ້ນ "ຊົງເປັນທີດຽດສັນແລະຫວັ່ນເກງຢ່າງກວ່າງ" ແລະ "ຊົງຜິດແປກຢ່າງຄາດບໍ່ເຖິງ" ແລະສະບັບນີ້ກໍບໍ່ໄດ້ຈຳໜ່າຍໃນປະເທດໄທເຊັ່ນກັນ ຄັ້ນວັນທີ 1 ເມສາ 2010 ນິດຕະຍະສານອອນໄລນ໌ "ເອເຊຍເຊນທິເນລ" ( Asia Sentinel) ລົງວ່າ "ຖືວ່າຊົງເອົາແນ່ນອນບໍ່ໄດ້ ແລະຊົງບໍ່ສາມາດ ປົກຄອງໄດ້ໂດຍແທ້" ເວັບໄຊຕ໌ນີ້ຖືກສະກັດ ກັ້ນໃນປະເທດໄທຢ່າງຣວດເຣັວ ແຕ່ມີຜູ້ຄົນເຫັນວ່າ ສົມເດັດພະເທບພະຣັດ ລາດສຸດາຯ ສະຫຍາມບໍຣົມລາຊະກຸມາຣີ ຊອບທີຈະໄດ້ສືບລາຊະສົມບັດຫຼາຍ ພົນເອກເປມ ຕິນນະສູລານົນແລະອົງຄະມົນຕີຄົນ ອື່ນໆ ມີຄວາມເຫັນຄ່ອນຂ້າງລົບກ່ຽວກັບສົມ ເດັດພະບໍຣົມໂອຣະສາທິລາດຯ ສ່ວນ ຣາລ໌ຟ ແອລ.ບອຍຊ໌ ເຄີຍລາຍງານຕໍ່ລັດຖະບານຂອງ ຕົນວ່າ "...[ພະເຈົ້າວໍລະວົງເທີ ພະອົງເຈົ້າສີຣັດ ພະວໍລະຊາຍາ] ເບິ່ງອຶດອັດ ພະໄທຢ່າງເຫັນໄດ້ຊັດ ຕໍ່ຄຳຖາມທຳມະດາໆ ກ່ຽວກັບເຈົ້າຟ້າສິຣິນທອນ ເຊິ່ງຖືກມອງວ່າ ເປັນຄູ່ແຂ່ງຂອງມຸງກຸດລາຊະກຸມານ..." ທັງນີ້ທັງນັ້ນ ຕາມກົດໝາຍໄທຂະນະນີ້ ສົມເດັດພະບໍຣົມໂອຣະສາທິລາດຯ ຊົງໄວ້ເຊິ່ງສິດທິທີຈະສືບລາຊະບັນລັງໂດຍຊອບ ນັບແຕ່ຊົງໄດ້ຮັບສະຖາປະນາເປັນມຸງກຸດລາຊະກຸມານ ເມື່ອວັນທີ່ 28 ທັນວາ ຄ.ສ. 1972 ແລ້ວ

ວັນທີ່ 19 ມັງກອນ ຄ.ສ. 2009 ແຮຣີ້ ນິໂຄໄລ (Harry Nicolaides) ຊາວອົດສະຕາລີຖືກສານໄທຈຳຄຸກສາມປີ ເພາະເຜີຍແພ່ໜັງສືວິພາກວິຈານສົມເດັດພຣະບໍຣົມໂອຣະສາທິລາດ ຄວາມຕອນໜຶ່ງວ່າ "ຄັນເຈົ້າຟ້າຊາຍຊົງຮັກໃຄ່ຊອບພໍອະນຸພັນລະຍານາງໃດ ແລະຕໍ່ມານາງທໍລະຍົດພະອົງ ເມື່ອນັ້ນນາງແລະຄອບຄົວກໍຈະຫາຍໄປຈາກໂລກນີ້ ສາບສູນໄປທັງຊື່ສຽງຮຽງນາມ ເທືອກເຖົາເຫຼົ່າກໍ ແລະບັນດາເງື່ອນເຄົ້າຮ່ອງຮອຍ ກ່ຽວກັບຊີວິດຂອງພວກເຂົາຕະຫຼອດການ" ແລະຕໍ່ມາພະບາດສົມເດັດພະປໍຣະມິນມະຫາພູມິພົນອະດຸນຍະເດດພະລາຊະທານອະໄພຍະໂທດໃຫ້ເຂົາ

ສົມເດັດພະບໍຣົມໂອຣະສາທິລາດ ຊົງຊາບປັນຫາແລະຂ່າວທີ່ກ່າວມາແລ້ວເປັນເບື້ອງຕົ້ນເປັນຢ່າງດີແລະຊົງເຄີຍພະລາຊະທານສັມພາດ ໃນນິດຕະຍະສານ "ດິສັນ" ແກ່ປີ ມາລາກຸນ ນະ ອະຍຸດທະຍາ ຜູ້ໄກ້ຊິດພະອົງວ່າ

"ບາງທີໃນຊາດປາງກ່ອນ ຂ້າພະເຈົ້າອາດບໍ່ໄດ້ເຮັດບຸນກຸສົນຫຼາຍພໍ ຫຼືບາງທີໃນບາງຄັ້ງ ຂ້າພະເຈົ້າເຮັດອີຫຍັງທີ່ນ່າຕຳໜິ ຂ້າພະເຈົ້າຍອມຮັບ...ຖ້າຫາກສະຫວັນຄິດວ່າຂ້າພະເຈົ້າບໍ່ເໝາະສົມຫຼືບໍ່ເປັນປະໂຫຍດຕໍ່ປະເທດຊາດ ໃນການເຮັດໜ້າທີ່ຂອງຂ້າພະເຈົ້າ ກໍຫຍຸດແລະຈົບ ຖ້າທ່ານຄິດໄດ້ແນວນີ້ທ່ານກໍຈະສະບາຍໃຈ ທ່ານບໍ່ໄດ້ຄິດເປັນອີຫຍັງ ຫາກສະຫວັນໃຫ້ທ່ານມີພາລະກິດຕໍ່ແຜ່ນດິນກໍຍອມຮັບ ຖ້າເຂົາບໍ່ຕ້ອງການໃຫ້ເຮັດວຽກ ກໍໂອເຄ"

ວັນທີ່ 15 ທັນວາ ຄ.ສ. 2010 ອີຣິກ ຈີ. ຈອນ (Eric G. John) ເອກອັກຄະລາຊະທູດສະຫະລັດອາເມລິກາປະຈຳປະເທດໄທ ລາຍງານໄປຍັງລັດຖະບານອາເມລິກາວ່າ ເຂົາໄດ້ເວົ້າກັບພົນເອກເປມ ຕິນນະສູລານົນວ່າ "ເວລານີ້ ເຈົ້າຟ້າຊາຍຊົງຢູ່ບ່ອນໃດ" ພົມເອກເປມຕອບວ່າ "ເຈົ້າກໍຮູ້ວ່າຊົງໃຊ້ຊີວິດສ່ວນພະອົງແບບໃດ...ເຈົ້າຟ້າຊາຍພໍພະໄທໃຊ້ເວລາລອບສະເດັດໄປຍັງມິວນິກ ເພື່ອຢູ່ກັບພັນລະຍາເກັບຂອງພະອົງຫຼາຍກວ່າຈະປະທັບຢູ່ໃນປະເທດໄທກັບພະວໍລະຊາຍາແລະພະໂອລົດ" ພົນອາກາດເອກສິດທິ ສະເຫວດສິລາ ອົງຄະມົນຕີທີ່ຮ່ວມວົງສົນທະນາ ກ່າວເສີມວ່າ "...ຂ່າວເລື່ອງເມຍນ້ອຍຂອງພະອົງທີ່ເປັນແອໂຮສະເຕດ ມີຢູ່ເຕັມເວັບໄຊຕ໌ໄປໝົດ...ນ່າເສົ້າທີ່ດຽວນີ້ ທ່ານທູດໄທທີ່ເຢຍລະມັນ ຕ້ອງອອກຈາກເບີລິນໄປມິວນິກ ເພື່ອເຂົ້າເຝົ້າພະອົງເປັນປະຈຳ..."

ທາງລາຊະການ

• ຊົງເຂົ້າປະຈຳການ ນະ ກອງປະຕິບັດການທາງອາກາດພິເສດ ເມືອງເພິຣ໌ທ ລັດອົດສະຕາລີຕາເວັນຕົກ ປະເທດອົດສະຕາລີ
• ຊົງເຂົ້າຮ່ວມປະຕິບັດການຮົບໃນການຕໍ່ຕ້ານການກໍ່ການຮ້າຍ ບໍລິເວນພາກເໜືອ ພາກຕາເວັນອອກສຽງເໜືອ ຮວມທັງການຄຸ້ມກັນພື້ນທີ່ບໍລິເວນຮອບຄ່າຍຜູ້ອົບພະຍົບຊາວກຳປູເຈຍ ນະ ເຂົາລ້ານ ຈັງຫວັດຕາດ
• 9 ທັນວາ ຄ.ສ. 1975 ຊົງເຂົ້າຮັບລາຊະການເປັນນາຍທະຫານປະຈຳກົມຂ່າວທະຫານບົກກະຊວງກະລາໂຫມ
• 6 ຕຸລາ ຄ.ສ. 1978 ຊົງດຳລົງຕຳແໜ່ງຮອງຜູ້ບັງຄັບກອງພັນທະຫານມະຫາດເລັກຮັກສາພະອົງ ກົມທະຫານຣາບທີ່ 1 ມະຫາດເລັກຮັກສາພະອົງ
• 28 ພະຈິກ ຄ.ສ. 1980 ຊົງດຳລົງຕຳແໜ່ງຜູ້ບັງຄັບກອງພັນທະຫານມະຫາດເລັກຮັກສາພະອົງ ກົມທະຫານຣາບທີ່ 1 ມະຫາດເລັກຮັກສາພະອົງ
• 13 ກຸມພາ ຄ.ສ. 1984 ຊົງດຳລົງຕຳແໜ່ງ ຜູ້ບັງຄັບການ ກົມທະຫານມະຫາດເລັກຮັກສາພະອົງ
• 30 ກໍລະກົດ ຄ.ສ. 1988 ຊົງດຳລົງຕຳແໜ່ງຜູ້ບັນຊາການໜ່ວຍບັນຊາການທະຫານມະຫາດເລັກຮັກສາພະອົງ
• 9 ມັງກອນ ຄ.ສ. 1992 ຊົງດຳລົງຕຳແໜ່ງຜູ້ບັນຊາການ ໜ່ວຍບັນຊາການຖະຫວາຍຄວາມປອດໄພຮັກສາພະອົງ ສຳນັກຜູ້ບັນຊາການທະຫານສູງສຸດ

ດ້ານການບິນ

• 4 ພຶດສະພາ ຄ.ສ. 1994 ຊົງປະຕິບັດໜ້າທີ່ຄູການບິນເຄື່ອງບິນຂັບໄລ່ແບບເອຟ-5 ອີ/ເອຟ
• ຄ.ສ. 2011 ຊົງປະຕິບັດໜ້າທີ່ນັກບິນທີ່ 1 ເຄື່ອງບິນໂບອິ້ງ 737 - 400 ໃນທ່ຽວບິນສາຍໃຍຮັກແຫ່ງຄອບຄົວ ຊ່ອຍເຫຼືອຜູ້ປະສົບອຸທົກກະໄພ ແລະຈັດຫາອຸປະກອນດ້ານການແພດ ສຳລັບໂຮງໜໍໃນ 3 ຈັງຫວັດຊາຍແດນພາກໃຕ້ (ທ່ຽວບິນທີ່ ທີຈີ 8870 ບາງກອກຮອດຈັງຫວັດຊຽງໃໝ່ ແລະ ທ່ຽວບິນທີ່ ທີຈີ 8871 ຈັງຫວັດຊຽງໃໝ່ຮອດບາງກອກ)

ດ້ານການທະຫານ

ສົມເດັດພະບໍລົມໂອຣະສາທິລາດ ສະເດັດພະລາຊະດຳເນິນໄປຍ້ຽມຍາມທີ່ຕັ້ງກອງທະຫານໜ່ວຍຕ່າງໆ ຢູ່ສະເໝີ ຈາກການທີ່ໄດ້ຊົງສຶກສາດ້ານວິຊາທະຫານມາດົນ ຊົງມີຄວາມຮູ້ຊ່ຽວຊານຢ່າງຫຼາຍແລະໄດ້ພະລາຊະທານຄວາມຮູ້ເຫຼົ່ານັ້ນແກ່ທະຫານ 3 ເຫຼົ່າທັບ ຊົງປະຕິບັດພະອົງເປັນແບບຢ່າງແກ່ນາຍທະຫານ ເອົາພະໄທໃສ່ໃນຄວາມຢູ່ທຸກສຸກຂອງທະຫານຜູ້ຢູ່ໃຕ້ບັງຄັບບັນຊາຢ່າງທົ່ວເຖິງ ຮວມທັງພະລາຊະທານພະລາຊະຊັບສ່ວນພະອົງເປັນທຸນການສຶກສາແກ່ບຸດຂອງທະຫານ ສິ່ງເຫຼົ່ານີ້ລ້ວນກໍ່ໃຫ້ເກີດຄວາມເທີດທູນແລະຄວາມຈົງຮັກພັກດີແກ່ເຫຼົ່າທະຫານເປັນຢ່າງຍິ່ງ

ດ້ານການສຶກສາ

ພະອົງພະລາຊະທານພະລາຊານຸຍາດໃຫ້ໃຊ້ອາຄານຂອງກົມທະຫານມະຫາດເລັກລາຊະວັນລົບຮັກສາພະອົງ ເປັນທີ່ຕັ້ງຂອງໂຮງຮຽນອະນຸບານຊື່ວ່າ ໂຮງຮຽນອະນຸບານທະຫານມະຫາດເລັກລາຊະວັນລົບ ໂດຍໃນໄລຍະທຳອິດໄດ້ຈັດການຮຽນການສອນສະເພາະຊັ້ນອະນຸບານ ຕໍ່ມາ ໂຮງຮຽນໄດ້ຍ້າຍໄປທີ່ຈັງຫວັດນົນທະບຸລີແລະໄດ້ຮັບພະລາຊະທານຊື່ໃໝ່ວ່າ ໂຮງຮຽນອະນຸລາຊະປະສິດ

ແມ່ແບບ:ເລິ່ມກ່ອງ/ລາຊະສົມບັດ

• ສົມເດັດພະເຈົ້າລູກຍາເທີ ເຈົ້າຟ້າວະຊິຣາລົງກອນ ບໍຣົມຈັກກະຍາດິສອນສັນຕະຕິວົງ ເທເວດທຳຣົງສຸບໍຣິບານ ອະພິຄຸນູປະການມະຫິຕະລາດຸນເດດ ພູມິພົນນະເຣດວະຣາງກູນ ກິຕຕິສິຣິສົມບູນສະຫວາງຄະວັດ ບໍຣົມຂັດຕິຍະລາຊະກຸມານ
  สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าวชิราลงกรณ บรมจักรยาดิศรสันตติวงศ เทเวศรธำรงสุบริบาล อภิคุณูปการมหิตลาดุลเดช ภูมิพลนเรศวรางกูร กิตติสิริสมบูรณสวางควัฒน์ บรมขัตติยราชกุมาร (28 ກໍລະກົດ ຄ.ສ. 1952 — 28 ທັນວາ ຄ.ສ. 1972)
• ສົມເດັຈພຣະບໍຣົມມະໂອຣະສາທິຣາຊ ເຈົ້າຟ້າມະຫາວະຊິຣາລົງກອນ ບໍດິນທະຣະເທພະຍະວະຣາງກູນ ສິຣິກິຕະຍະສົມບູນສວາງຄວັດ ວໍຣະຂັຕຕິຍະຣາຊສັນຕະຕິວົງສ໌ ມະຫິຕະລະພົງສະອະດຸນຍະເດຊ ຈັກກີນະເຣສຍຸພຣາຊວິສຸທທ໌ ສຍາມມຸງກຸຕຣາຊກຸມາຣ
  สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร สิริกิตยสมบูรณสวางควัฒน์ วรขัตติยราชสันตติวงศ์ มหิตลพงศอดุลยเดช จักรีนเรศยุพราชวิสุทธิ สยามมกุฎราชกุมาร (28 ທັນວາ ຄ.ສ. 1972 — 1 ທັນວາ ຄ.ສ. 2016)
• ສົມເດັດພະເຈົ້າຢູ່ຫົວມະຫາວະຊິຣາລົງກອນ ບໍດິນທະຣະເທບພະຍະວະຣາງກູນ
  สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร (1 ທັນວາ ຄ.ສ. 2016 — 4 ພຶດສະພາ ຄ.ສ. 2019)
• ພະບາດສົມເດັດພະປໍຣະເມນທະຣະຣາມາທິບໍດີສີສິນມະຫາວະຊິຣາລົງກອນ ມະຫິສອນພູມິພົນລາຊະວະຣາງກູນ ກິຕິສິຣິສົມບູນອະດຸນຍະເດດ ສະຫຍາມິນທາທິເບດລາດວະໂຣດົມ ບໍຣົມມະນາດຖະບໍພິດ ພະວະຊິຣະເກົ້າເຈົ້າຢູ່ຫົວ
  พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณ มหิศรภูมิพลราชวรางกูร กิติสิริสมบูรณ์อดุลยเดช สยามินทราธิเบศรราชวโรดม บรมนาถบพิตร พระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว (4 ພຶດສະພາ ຄ.ສ. 2019 — ປັດຈຸບັນ)

1.ส.พลายน้อย. พระบรมราชินีและเจ้าจอมมารดาแห่งราชสำนักสยาม. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ:ฐานบุ๊คส์, 2554. หน้า 233

2.มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, สยามมกุฎราชกุมารในราชวงศ์จักรี

3.ส.พลายน้อย. พระบรมราชินีและเจ้าจอมมารดาแห่งราชสำนักสยาม. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ:ฐานบุ๊คส์, 2554. หน้า 233

4.มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, สยามมกุฎราชกุมารในราชวงศ์จักรี

5.ส.พลายน้อย. พระบรมราชินีและเจ้าจอมมารดาแห่งราชสำนักสยาม. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ:ฐานบุ๊คส์, 2554. หน้า 234

6.ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง ให้หยุดราชการและชักธงชาติเนื่องในการที่พระราชกุมารประสูติ, เล่ม 69, ตอนที่ 49, 12 สิงหาคม พ.ศ. 2495, หน้า 2434

7.ราชกิจจานุเบกษา, หมายกำหนดการ ที่ 15/2495 พระราชพิธีสมโภชเดือนและขึ้นพระอู่สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ 2495, เล่ม 69, ตอน 54 ง, 9 กันยายน พ.ศ.2495, หน้า 3031

8.หอจดหมายเหตุแห่งชาติ, พระราชพิธีสมโภชเดือนและขึ้นพระอู่สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ

9.ประมวลพระบรมฉายาลักษณ์และพระราชประวัติ.

10.ลาวัณย์ โซตามระ. สี่เจ้าฟ้า. กรุงเทพมหานคร: บริษัท กัตนา ดิสทริบิวชั่น จำกัด

11.พระราชประวัติสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราลงกรณ สยามมกุฎราชกุมาร. พระไตรปิฎกฉบับสำหรับประชาชน ตอนว่าด้วยพระสูตร. กรุงเทพมหานคร: กรมการศาสนา กระทรวงวัฒนธรรม

12.ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ สถาปนาสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร, เล่ม 89, ตอน 200 ก ฉบับพิเศษ, 28 ธันวาคม พ.ศ. 2515, หน้า 1