O Montenéigro (Црна Гора in monteneigrìn, trasliteròu in Crna Gora, prononçiòu ) o l'é 'n pàize de l'Eoröpa sùd-òrientâle.
Védde l'alfabêto fonètico internaçionâle." class="duhoc-lij IPA">[tsr̩̂ːnaː ɡǒra]) o l'é 'n pàize de l'Eoröpa sùd-òrientâle.
ZE | Quésta pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize A Grafîa adeuviâ a l'é quélla de l'Académia Ligùstica do Brénno |
Montenéigro | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
Dæti aministratîvi | |||||||
Nómme conplêto | Montenéigro | ||||||
Nómme ofiçiâ | Црна Гора / Crna Gora | ||||||
Léngoe ofiçiæ | monteneigrìn | ||||||
Capitâle | Podgorica (150.977 ab. / 2018) | ||||||
Polìtica | |||||||
Fórma de govèrno | Repùbrica parlamentâre | ||||||
Càppo de Stâto | Milo Đukanović | ||||||
Prìmmo minìstro | Duško Marković | ||||||
Indipendénsa | 2006, da-a Sèrbia e Montenéigro | ||||||
Intrâ inte l'ONU | 28 zùgno 2016 | ||||||
Superfìcce | |||||||
Totâle | 13.812 km² (157º) | ||||||
% de ægoe | 0,3% | ||||||
Popolaçión | |||||||
Totâle | 620.739 ab. (2021 stìmma) (161º) | ||||||
Denscitæ | 45 ab./km² (133º) | ||||||
Nómme di abitànti | Template:AggNaz/Montenéigro | ||||||
Giögrafîa | |||||||
Continénte | Eoröpa | ||||||
Fûzo oràrio | UTC+1 UTC+2 con l'ôa legâle | ||||||
Economîa | |||||||
Valûta | Éoro € | ||||||
PIL (nominâle) | 5 651 milioìn de $ (2021 stìmma) (151º) | ||||||
PIL pro capite (nominâle) | 9 064 $ (2021 stìmma) (73º) | ||||||
Vàrie | |||||||
Codici ISO 3166 | ME, MNE, 499 | ||||||
TLD | .me | ||||||
Prefìsso tel. | +382 | ||||||
Sigla autom. | MNE | ||||||
Inno naçionâ | Ој свијетла мајска зоро / Oj svijeta majska zoro Ö, luminôza àrba de màzzo | ||||||
Fèsta naçionâ | 13 lùggio | ||||||
Evoluçión stòrica | |||||||
Stâto precedénte | Sèrbia e Montenéigro | ||||||
O Montenéigro o se trêuva inta penîzoa balcànica, afaciòu in sciô Mâ Adriàtico. O confìnn-a co-a Sèrbia a nòrd-èst, co-a Bòsnia-Erçegòvina a nòrd e a ponénte, co-o Kosovo a levànte, con l'Albanîa a sùd-èst e co-a Croàçia a sùd-òvest, direçión inta quæ o l'é bagnòu da l'Adriàtico ascì. Pe mêzo do 'sto mâ chi, a naçión a l'à ànche 'n confìn marìtimo con l'Itàlia.
A sò capitâle, e çitæ ciù grànde da naçión ascì, a l'é Podgorica, a quæ, ch'a l'òcupa o 10,4% di 13.812 km2 do teritöio montenegrìn, a l'é a câza de ciù ò mêno o 30% da popolaçión totâle do pàize, pægia a 621.000 persónn-e.
Inte l'Âta Etæ de Mêzo, o teritöio do modèrno Montenéigro o l'êa òcupòu da-i tréi prinçipâti de Duklja, scitoòu inta sò pàrte meridionâle, de Travunija, a ponénte, e de Rascia, a nòrd. Tra i sécoli XIV e XV o l'é emèrso inta zöna o Prinçipâto de Zêta. Da-a fìn do sécolo XIV a-o prinçìpio do sécolo XVIII, a ciù pàrte do Montenéigro meridionâle a l'é stæta controlâ da-a Repùbrica de Venéçia e incorporâ inta coscì dîta Albanîa Véneta. Pròpio da 'sto perîodo chi, spécce da-a fìn do sécolo XV, o vêgne o nómme co-o quæ a naçión a l'é conosciûa a-a giornâ d'ancheu.
Depoî a conquìsta òtomànn-a, o Montenéigro o l'é diventòu tórna 'na naçión indipendénte inte l'ànno 1696 sótt'a-o contròllo da cazàdda di Petrović-Njegoš, prìmma cómme 'na teocraçîa e pöi cómme 'n prinçipâto secolâ. L'indipendénsa do Montenéigro a l'é stæta riconosciûa da-e grénde poténse a-o Congrèsso de Berlìn do 1878. Inte l'ànno 1910 a naçión a l'é diventâ 'n régno.
Depoî a Prìmma Goæra Mondiâle, o régno o l'é diventòu pàrte da Iogoslàvia e, co-a sò roìnn-a, e dôe Repùbriche de Sèrbia e de Montenéigro àn proclamòu a nascìta de 'na federaçión. Aprêuvo a l'éxito do referendum do màzzo 2006, o Montenéigro o l'à diciaròu a sò indipendénsa e a confederaçión a s'é desfâ in mòddo pacìfico.
O Montenéigro o l'à 'n'economîa a rédito médio-âto e o se trêuva a-o 48° pòsto inta clasìfica globâle de l'Ìndice de Svilùppo Umâno. A sò monæa ofiçiâ a l'é, de facto, l'éoro, scibén ch'o Montenéigro o no fa pàrte de l'Unión econòmica e monetâia de l'Unión Eoropêa.
O l'é un di ménbri de Naçioìn Unîe, do Conséggio d'Eoröpa, da NATO, da WTO, de l'OSCE e do CEFTA. O l'é ànche un di ménbri fondatoî de l'Unión pe-o Mediterànio. O l'é in córso o procèsso pe l'adexón a l'Unión Eoropêa.
Contròllo de outoritæ | VIAF (EN) 149551124 · LCCN (EN) n81032743 · GND (DE) 4040163-7 · BNF (FR) cb11986624m (data) · BNE (ES) XX4575551 (data) · NLA (EN) 36590306 · BAV (EN, IT) 497/1378 · NDL (EN, JA) 01072580 · WorldCat Identities (EN) n81-032743 |
---|
This article uses material from the Wikipedia Lìgure article Montenéigro, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). O contegnûo o l'é disponìbile in sciâ bâze da licénsa CC BY-SA 4.0, se o no l'é diversaménte specificòu. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Lìgure (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.