A lîa zenéize a l'é stæta 'n'unitæ monetâia dêuviâ inta Repùbrica de Zêna.
ZE | Quésta pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize A Grafîa adeuviâ a l'é quélla de l'Académia Ligùstica do Brénno |
1 Lîa, 1794 |
---|
|
A sécca de Zêna a l'à prodûto monæe in vàrri tàggi da-o 1138 a-o 1814, ànno da-o quæ, con l'anesción da Supèrba a-o Régno de Sardégna, a l'à desmìsso de bàtte a pròpia monæa, continoàndo a produçión con quélle do nêuvo stâto scìnn-a-o 1860.
A-a fìn do XV sécolo, a lîa zenéize a l'êa 'na monæa d'argénto da-o péizo de 13 g, sucesivaménte ridûto a 5,20 g (ciù ò mêno into 1670) e a 4,57 g a-a meitæ do Sèteçénto. Inti ùrtimi ànni d'existénsa da Repùbrica indipendénte a monæa da 'na lîa a pezâva 4,16 g e a l'êa a l'889/1000, pægia a 3,69824 g d'argénto fìn, ö sæ 0,239 g d'öo fìn.
Tra i vàrri tàggi, 'sta monæa chi a l'é stæta emìssa con valoî da 1, 2, 4, 8, 12, 24, 25, 48, 50 e 96 Lîe. O l'existéiva ànche o coscì dîto "Tèrso de Madonìnn-a", pægio a 6 södi e 8 dinæ, da 1,45 g e ch'o l'êa ciamòu seìn ascì.
A lîa a l'êa divîza in 20 södi. Vàrri mùltipli de 'sta monæa chi, inti tàggi da 2, 4, 8, 12, 24, 48 e 96 Lîe, són stæti emìssi ànche inti ànni da Repùbrica Lìgure, tra o 1797 e o 1805, ö sæ sùbito prìmma da sò anesción a l'Inpêro françéize de Napolión Bonapàrte.
Pe avéi 'n ezénpio do valô da lîa zenéize se pêu védde cómme, inti ùrtimi ànni de vìtta da Repùbrica, e intræ fiscâli lighæ a-a movimentaçión de mèrçe into pòrto de Zêna, in sce 'n perîodo de 'n ànno, no àn mâi superòu de tànto o valô de 1.600.000 Lîe. Quésto dæto o l'é 'n ciæo indicatô da gravitæ do débito contræto da Zêna vèrso o Régno de Frànsa, pægio a ciù ò mêno doî milioìn de Lîe zenéixi, pi-â spediçión de trùppe françéixi in agiùtto de milìçie zenéixi che stâvan amiàndo de sofocâ a rivòlta da Còrsega. Totâle ch'o l'êa aomentòu da-i âtri débiti derivæ da-a condûta da goæra e pe arolâ merçenâi d'âtra proveniénsa e che dónca o l'à portòu Zêna a sotoscrîve o coscì dîto tratâto de Versailles, o quæ o l'à segnòu a pèrdia definitîva de l'îzoa da pàrte di zenéixi.
This article uses material from the Wikipedia Lìgure article Lîa zenéize, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). O contegnûo o l'é disponìbile in sciâ bâze da licénsa CC BY-SA 4.0, se o no l'é diversaménte specificòu. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Lìgure (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.