Çipro

A seu capitâ a l'é Nicoxîa (in grego: Λευκωσία - Lefkosia). A parte nòrd de l'ìzoa a l'é stæta òcupâ sa-a Tùrchia into 1974. A Çipro do nòrd a l'é stæta proclamâ a Repùblica Tùrca de Çîpro do Nòrd.

ZE	Quésta pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize A Grafîa adeuviâ a l'é quélla de l'Académia Ligùstica do Brénno

A parte est de l'îzoa de Çipro a l'é stæta inte l'Etæ de Mêzo, pe çirca çento anni, 'na colònia zeneize. L'îzoa a l'êa diventâ 'na raxón de ratélla tra-i zenéixi e i veneçién, che de lóngo de ciù avéivan conquistòu o poéi in sce l'îzoa. Zêna a gh'avéiva de concescioìn comerciâli scìnn-a da l'ànno 1208, Venéçia da-o 1306.

E instalaçioìn comerciâli inte çitæ da costêa e inta çitæ de Leocòzîa êan zöne squæxi a-o de fêua do teritöio do régno de Çîpro, e êan governæ da'n Poistæ zenéize e da'n Fonçionâio (Balivo ò Bailò ò Boæo) veneçiàn, che de lóngo de ciù s’intrometéivan inti afâri do Régno.

 

A Famagósta, inte l'ànno 1372, són scciupæ de badalùffe tra veneçién e zenéixi. I zenéixi l'àn pigiæ e o rè de Çîpro, o Pêo II de Luxignàn, o l'à permìsso a-i veneçién de sachezâ e bitêghe e-e cöse di zenéixi. A Repùblica a l'à màndòu alôa 'na flòtta de 36 galêe e 14.000 sordàtti a-o comàndo do Pêo Fregôzo, fræ do Dûxe Doménego Fregôzo (1370-1378) e pe finançiâ l'inpréiza a l'é stæta creâ a Maónn-a de Çîpro Maona Cypri ('na societæ de banchiêri). O Pêo Fregôzo, inte l'ànno 1373, o destrûe a flòtta do rè e o pìggia Famagósta.

A Repùblica inte l'ànno 1374 a l'inpónn-e 'n tribûto (nomine et vice communis, patronorum participum et mahone) ch'o l'inpégna o rè a pagâ 2.012.400 scûi d'öo da versâ a-a Maónn-a pe 12 ànni, in tribûto de 40.000 scûi a-a Repùblica e in ciù 90.000 scûi pe-o rinbórso spéize. Famàgósta a rèstiâ 'n protetorâto zenéize, governòu da-o Bànco de Sàn Zòrzo, scìnn-a a l'ànno 1464.

•   Wiki Commons a contêgne di files in sce Çipro