Vriedag

Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

De vriedag is 'nen daag vaan de week. Vaanajds waor 't de zèsde weekdaag, meh in de westerse werkweek is 't de vijfde.

Vriedag is verneump nao Frija/Frigge, 'n Germaanse godin die dèks mèt Freyja weurt verwart daan wel geliekgestèld. D'n oersprunkeleke naom is Veneris dies in 't Latien en Ἀφροδῑ́της Ἡμέρα (Aphroditès hèmera) in 't Aajdgrieks. Frija woort dus geliekgestèld mèt Venus. Dit is neet allein 'n religieus meh ouch 'n taolkundege interpretatie: zoewel venus es frīja beteikene 'leefde' ('t lèste word is verwant aon vrije en vrund). In feite is d'n daag neet direk nao de godin geneump, meh nao de planeet Venus. 't Astronomisch symbool vaan die planeet (♀, ouch 't symbool vaan 't vrouwelek geslach) woort veural vreuger ouch es teike veur de vriedag gebruuk.

Vriedag moot vaan oersprunk 'ne gelöksdaag zien gewees, umtot de godin en planeet Venus euver 't algemein gunstege associaties höbbe (leefde, vrei, meh ouch verleiing). Door christeleken invlood is 't evels in väöl culture 'nen oongelöksdaag gewore. Goje Vriedag weurt herdach es d'n daag boe-op Zjezeke aon 't kruus genegeld woort en dit is veur väöl lui d'n ierste associatie. Veural in de modernen tied is 't bijgeluif wiedverbreid geraak tot me moot oppasse veur Vriedag d'n Daartiende; 'nen daag dee twie oongelöksbringers kruis en daorum bezunder oongelökkeg zouw zien. Op deen daag weure groete beslissinge wie trouwe of e hoes koupe significant minder genome. In de Roems-Kathelieke Kèrk waor 't vaanajds 'ne vastendaag, noe nog (of entans tot veur kort) waor 't oonder kathelieke de gewoente op vriedag vès te ete.

In d'n islam is de vriedag de rösdaag en daag vaan 't gebèd, wie dat in 't joededom de zaoterdag en in 't christendom de zondag is.

In de seculiere wereld heet de vriedag allewijl geunsteger associaties. Sinds me op de zaoterdag neet mie hoof te wèrke, begint op vriedag 't weekend. Op väöl bedrieve is de sfeer get losser. Sommege hantere de Casual Friday; me hoof daan op vriedag neet in pak nao ketoer te koume.