Aezel

Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

d'n Aezel is lid vanne femielje van paerdechtige en haet es kinmèrke lang oeare, 'ne pluum aan 't inj vanne stert (wo ouch 'n spel van aafgelèdj is: ezeltje prikje), en 'n groeat oethajingsvermoge.

In 't bezunjer mèntj me mit aezel de saort Equus asinus of E. africanus, mer ouch anger klein paerdechtige waere waal zoea geneump (zie make same 'n óngergeslech; zuug ónger aezele).

Gedomesticeerde aezele zeen good broekbaar es lasdeer, veur rietuug en es riedeer. Mitochondriaal DNA-óngerzeuk haet in 2004 laote zeen det d'r twieë populaties gedomesticeerde aezele bestaon, wo van éin dudelik aafstamp van de óngersaort Equus asinus africanus. Van de anger is de aafstamming nag óndudelik.

't Veurdeil van gedomesticeerde aezele ten opzichte van paerd is det die kleiner zeen, baeter bestandj zeen taenge extreme ómstenjigheje en mekkeliker te hanjtere en te vore zeen.

De reputatie van aezele det die eigezinnige bieëster zeen, haet veural te make mit häöre intelligentie en veurzichtigheid. Ze zeen lestig te porre es me ze beveurbeeldj mit gevaor veur häör laeve get wiltj laote daon. Höbs se eimaol häör vertroewe gewónne, dan höbs se d'r 'n dankbaar en prettig gezelsjap aan.

'n Kruutsing tösse aezelhings en paersmerrie wuuertj moeldeer geneump, die tösse aezelin en paershings hètj 'ne moelaezel. Alle mennelike naokómmelinge tösse dees kruutsinge zeen ónvröchbaar.

 

Vrie aezele kómme nag veur in Noord- en Oeas-Afrika. 't Guuef de volgendje óngersaorte:

• Equus asinus africanus (kump veur in Nubië)
• Equus asinus somaliensis (kump veur in Somalië)